per
دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
سیاست دفاعی
1025-5087
2654-4971
2016-10-22
25
96
203281
سخن سردبیر
سید یحیی صفوی
defencepolicy@yahoo.com
1
تهران دانشگاه امام حسین (ع)
محیط امنیت بینالملل بیش از هر زمان دیگری، دستخوش تغییر و تحولات است. پیچیدگی و آشوبناکی این محیط تأثیر بهسزایی در سیاست دفاعی و ساز و کار تأمین منافع کشورها دارد. با نگاهی گذرا به روند شتابندهی این تغییر و تحولات در مییابیم که آینده محیط امنیت بینالملل، به احتمال زیاد با سیالیت شگفتآوری، تداوم این روند خواهد بود.
با اینحال، مطالعهی آینده بیش از آنی که معطوف به بررسی سیر تکامل روندها باشد، متوجه اتفاقات و یا بهعبارت دقیقتر، شگفتیسازهایی است که پارادایمها و روندها را از مدار خود خارج ساخته و مبنای ظهور ساختارهای جدیدی در محیط امنیت بینالملل میشود. در پژوهشهای مربوط به رصد چنین رخدادهایی، آنچه فراتر از نگاه به معادلات خطی و روابط علت و معلولی مستقیم مطرح است، دریافت مناسب نسبت به نشانههای ضعیف است.
بهعبارت دیگر، نشانهشناسی در باب علایم ضعیفی که میتواند موجب بهت و شگفتی در آینده گردد از اهمیت بهسزایی برخوردار است. حال که به حول و قوه الهی در دانشگاههای جمهوری اسلامی ایران شاهد برگزاری دورهی دکتری آیندهپژوهی هستیم. امید میرود که عرصهی دفاع و امنیت بیش از پیش از این قابلیت و سرمایه بهرهمند گشته، برای تصویرسازی، سناریوپردازی، مدلسازی و شبیهسازی سالهای پر امید پیشرو، از این امکان استفادهی لازم را ببرد.
در این میان، آنچه مبنای تأکید است، تعامل مؤثر میان نهادهای انقلاب با دانشگاهاست. ساز و کارهای این تعامل مؤثر که مورد حمایت دولت نیز میباشد، خود مقولهای است مستلزم مطالعه و بازاندیشی مستمر. بیتردید پیوند دانشگاه با نهادهای اجرایی در کنار سایر برکات بیبدیلش، امکان «گفتمانسازی» و دریافت مشترک میان فضای نظری و اجرایی را فراهم آورده و به نوبهی خود سهولت حرکت و توانمندسازی مفاهیم را موجب میشود.
https://dpj.ihu.ac.ir/article_203281_afe6503e9e60092e983234404ce3fa5d.pdf
فصلنامه سیاست دفاعی
per
دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
سیاست دفاعی
1025-5087
2654-4971
2016-10-22
25
96
203282
بسترهای شکلگیری افراطیگری در پاکستان مبتنی بر رهیافت گفتمان
محسن مطلبی جونقانی
mohsen.motallebi@yahoo.com
1
حسن مرادخانی
hasan.moradkhani95@gmail.com
2
مصطفی ساوه دوردی
m.motallebi212@gmail.com
3
تهران
مقاله حاضر با هدف، تصویری که از جامعه پاکستان و فعالیت گروههای مذهبی و اسلامگرا در آن وجود دارد و با وجود جریانهای بنیادگرای مختلفی که در بستر جامعه پاکستان رشد کردهاند، به بررسی بسترهای شکلگیری افراطیگری در پاکستان با تأکید بر القاعده نموده است.
بنابرابن، سؤال پژوهش این خواهد بود که افراطیگری اندیشه القاعده در پاکستان در کدام بستر سیاسی- اجتماعی شکل گرفته است؟ فرضیه محقق این است که گروه بنیادگرای القاعده با استفاده از اصل غیریّتسازی و اصل برجستهسازی موفق به مفصلبندی جدید در مناطق تحت حاکمیت خود شده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر رهیافت گفتمان لاکلا و موفه بوده و روش گردآوری دادهها نیز بر مبنای روش اسنادی است. نقطه کانونی این گروه سلفی- تکفیری (القاعده) ضدیت و غیریّتسازی در برابر امپریالیسم و همچنین برجستهسازی آن بوده و از این طریق، اقدام به پایگاهسازی و تشکیل گروه شبهدولتی در کشور پاکستان نموده است. بدین ترتیب، یافتههای بهدست آمده نشان داد که هنگام بحث از افراطگرایی، پاکستان از جمله کشورهایی است که نظرها به آن معطوف میشود. ساختارهای مذهبی و سنتی پاکستان، با پوشش قومی- قبیلهای و همچنین ژئوپلیتیک خاص این کشور باعث شکلگیری گروههای افراطی شده است.
https://dpj.ihu.ac.ir/article_203282_5e49f0570276ff92384e532eb17b1e4d.pdf
افراطیگری
پاکستان
القاعده
گفتمان
اسلامگرا
per
دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
سیاست دفاعی
1025-5087
2654-4971
2016-10-22
25
96
203283
پایگاهسازی نظامی در غرب آسیا (خاورمیانه) و بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران
سید جواد صالحی
salehi_j@yahoo.com
1
عباس فرح بخش
afarahbakhsh1@yahoo.com
2
اصفهان- خ سعدی شرقی- خ حکمت- بوستان پنجم- پلاک 123
در دوره کنونی با افزایش اهمیت مناطق، سیستم هژمونیک برای حضور نظامی، حمایت از طرحهای منطقهای، پیشگیری و مقابله با تهدیدات متنوع و اعمال سیستم بازدارندگی، ایجاد پایگاههای نظامی در حوزه مناطق را به مثابه ابزاری جهت اعمال قدرت ضروری میداند. حضور نظامی آمریکا در مناطق مختلف جهان، از جمله غرب آسیا (خاورمیانه) بهعنوان یکی از مناطق مهم و راهبردی، در قالب پایگاههای نظامی متنوع (زمینی، هوایی، دریایی و...) قابل تصور است. این پایگاهها در خط مقدم تلاشهای نظامی و امنیتی آن کشور در تسلط بر مناطق مختلف جهان و نیز باقی ماندن در چرخه راهبردی قدرت است. یازده سپتامبر، جنگ علیه تروریسم و اشغال عراق، نقش شبکه جهانی پایگاههای نظامی آمریکا را در حفاظت و پیشبرد منافع آمریکا برجستهتر نمود. از منظر قدرت هژمون، ایران بهعنوان یک واحد ناراضی، تهدیدی عمده برای منافع آمریکا در منطقه غرب آسیاست؛ بنابراین، ایران در معرض تهدیدات مستقیم آمریکا قرار دارد و مقابله با تهدیدات این کشور از جمله ضروریات اساسی محسوب میشود.
در این راستا، موضوعی که اهمیت مییابد تفکر درباره مدل بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران است. سؤال مهمی که مطرح میشود این است که «وجود پایگاههای متعدد نظامی آمریکا در منطقه غرب آسیا چه تأثیری بر مدل بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران میگذارد؟» پژوهش حاضر بر این باور است که پایگاههای نظامی با اعتباربخشی به تهدیدات و توانایی اعمال تهدیدات سبب میشود که ایران با محدودیت چرخه راهبردی روبرو گردد، اما این پایگاهها، مدل بازدارندگی دیپلماسی را به سمت بازدارندگی مثلثی غیرمستقیم تغییر جهت میدهد و به همین سبب دیپلماسی دفاعی میتواند در خدمت بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران قرار گیرد.
https://dpj.ihu.ac.ir/article_203283_18bad7694f852e3e20b7c51b56301940.pdf
نظامی
بازدارندگی
منطقه غرب آسیا
ثبات هژمونیک
جمهوری اسلامی ایران
per
دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
سیاست دفاعی
1025-5087
2654-4971
2016-10-22
25
96
203284
کالبد شکافی مکانیزم دستیابی به تسلیحات غیرمتعارف
سید حمزه صفوی
hamzeh.safavi@gmail.com
1
فرشید آبادی زمان
abadizaman@ut.ac.ir
2
تهران، سعادت آباد، بلوار فرحزادی، میدان کتاب، خ کوهستان، کوچه گل آذین، بن بست اول، پلاک 1، طبقه سوم
اگرچه بیشتر پژوهشگران حوزه گسترش هستهای، آنارشی در سیستم بینالملل و تهدیدات محیطی را بهعنوان اصلیترین انگیزه دولتها در تلاش برای دستیابی به تسلیحات کشتار جمعی مدنظر قرار میدهند؛ با این حال، در پاسخ به این پرسش که «چگونه تهدیدات امنیتی بر تصمیم دولتها به اشاعه تأثیر میگذارد؟»، چارچوب تحلیلی منسجمی در دست نداریم.
از اینرو، مقاله حاضر، چارچوبی تحلیلی ارائه میدهد که با بررسی سه متغیر «سطح تهدیدات محیطی»، «قدرت نسبی کشور اشاعهگر» و «ضمانت امنیتی موثق»، نحوه کنش متقابل راهبردی این سه متغیر و برآیند تأثیر آن بر وضعیت هستهای کشور اشاعهگر مورد بررسی قرار میگیرد. در پاسخ به این پرسش که «چرا برخی کشورها علیرغم مواجهه با تهدیدات امنیتی مخاطرهآمیز، از اقدام در راستای هستهای شدن اجتناب میکنند؟»، این فرضیه مطرح میشود که کشور اشاعهگری که از حمایت متحد هستهای متعهد (استقرار تسلیحات هستهای خارجی در خاک کشور اشاعهگر) برخوردار است، انگیزهای برای هستهای شدن ندارد که این چارچوب تحلیلی پیشنهادی با استفاده از الگوهای تاریخی توسعه هستهای آزموده میشود.
https://dpj.ihu.ac.ir/article_203284_0b32f94f8a84dabae9196399fd5f4457.pdf
بازدارندگی
تهدیدات امنیتی
حمله بازدارنده
ضمانت امنیتی موثق
موازنه قدرت
per
دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
سیاست دفاعی
1025-5087
2654-4971
2016-10-22
25
96
203285
ژئوپلیتیک کشور ترکمنستان و تأثیر آن بر امنیت سیاسی جمهوری اسلامی ایران
ابوالفضل پاسبان
halmataha110@gmail.com
1
موقعیت ژئوپلیتیکی و جایگاه جغرافیایی ویژه ترکمنستان بیش از آنکه برای جمهوری اسلامی ایران منفعت داشته باشد، بیشتر باعث چالش برای امنیت سیاسی جمهوری اسلامی ایران شده است. بنابراین، در این پژوهش به شناخت کشور مذکور به لحاظ ژئوپلیتیکی و بحرانهایی که از گذر وضعیت جغرافیایی برای امنیت سیاسی جمهوری اسلامی ایران میتواند داشته باشد، پرداخته میشود.
در مقاله حاضر تحت عنوان «ژئوپلیتیک کشور ترکمنستان و تأثیر آن بر امنیت سیاسی جمهوری اسلامی ایران» با بهرهگیری از روش توصیفی - تحلیلی و به صورت کاربردی و با استفاده از روش گردآوری دادهها به صورت کتابخانهای و میدانی، ضمن انجام مطالعات نظری و مشاهدات میدانی، تلاش گردیده است تا در راستای اهداف تحقیق و ارائه پاسخ به سؤال و تأیید فرضیه تحقیق مبنی بر تأثیر عوامل ثابت و متغیر ژئوپلیتیک کشور ترکمنستان بر امنیت سیاسی جمهوری اسلامی ایران، گام مؤثری در این خصوص برداشته شود که در نهایت، منفی بودن تأثیر ژئوپلیتیک کشور ترکمنستان بر امنیت سیاسی ایران به اثبات رسید.
https://dpj.ihu.ac.ir/article_203285_a4665cacc20acff627a7bf9b4b3e1615.pdf
موقعیت ژئوپلیتیکی
جایگاه جغرافیایی
فروپاشی شوروی سابق
ژئوپلیتیک کشور ترکمنستان
امنیت سیاسی جمهوری اسلامی ایران
per
دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
سیاست دفاعی
1025-5087
2654-4971
2016-10-22
25
96
203286
بررسی عوامل مؤثر بر عملکرد گروههای قومی و مذهبی در امنیت داخلی استان سیستان و بلوچستان (با تأکید بر گروههای قومی و مذهبی شهرستان سروان)
مهدی حشمتی جدید
mehdiheshmati64@gmail.com
1
فرهاد نقره ای
mehdiheshmati64@gmail.com
2
محمد حسن زاده
hasanzadeh3925@gmail.com
3
تهران- دانشگاه جامع امام حسین(ع)
استان سیستان و بلوچستان از جمله استانهای مرزی در شرق کشور است که به واسطه بافت خاص سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و ژئوپولیتیکی که نشأت گرفته از وجود آسیبهای محیطی و جغرافیایی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و امنیتی دو سوی مرز توأم با حمایت و تحریک بیگانگان منطقهای و فرامنطقهای دانست که عملکرد گروههای قومی- مذهبی در این استان را تحت تأثیر قرار میدهد و باعث بروز ناامنیهایی در این مناطق میشود.
بنابراین، در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی تلاش شده تا عوامل مؤثر بر عملکرد گروههای قومی- مذهبی را در شهرستان سروان که یکی از شهرستانهای مرزی و حساس این استان میباشد، مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که از میان عوامل مؤثر بر عملکرد گروههای قومی- مذهبی در امنیت داخلی شهرستان سراوان "علل و عوامل محیطی و جغرافیایی"، دارای میانگین بالاتر و "علل و عوامل فرهنگی – اجتماعی (با تأکید بر وضعیت امنیتی)" دارای میانگین کمتری میباشد، و در زمینه میزان تأثیر این علل و عوامل در امنیت داخلی استان سیستان و بلوچستان، "علل و عوامل فرهنگی – اجتماعی (با تأکید بر وضعیت اقتصادی)"، دارای میانگین بالاتر و"علل وعوامل محیطی و جغرافیایی" دارای میانگین اثرگذاری کمتری است.
https://dpj.ihu.ac.ir/article_203286_774531cfc09f0413589a32ea6266108b.pdf
گروههای قومی- مذهبی
قوم بلوچ
امنیت
سیستان و بلوچستان
شهرستان سراوان
per
دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
سیاست دفاعی
1025-5087
2654-4971
2016-10-22
25
96
203287
بررسی نقش تبلیغات بر دشمنشناسی در بین اقشار مردم (موردپژوهی: شهر تهران)
داود فیض
feiz1353@gmail.com
1
وحید شرفی
v.sharafi3292@yahoo.com
2
هادی آقایی
hadiaghaei63@gmail.com
3
زهره محمدیاری
zmohamadyari@ymail.com
4
تهران، خیابان انقلاب، دانشگاه تهران
ایلام چوار خ شهید دانشگر ک شهید شرفی
تهخران. اتوبان شهید بابایی0 شهرک ولایت
ایلام. خ خرمشهر. ک شهید فتاح بیگی
هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی تأثیرگذاری تبلیغات بر دشمنشناسی در میان شهروندان شهر تهران میباشد. روش تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر نوع روش توصیفی – همبستگی و مبتنی بر معادلات ساختاری و از نظر گردآوری اطلاعات پیمایشی (میدانی) است. جامعه آماری تحقیق حاضر شهروندان شهر تهران میباشند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 384 نفر و بر اساس روش نمونهگیری خوشهای برای نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه استاندارد میباشد که روایی آن توسط اساتید خبره و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از معادلات ساختاری با استفاده از نرمافزار لیزرل استفاده شده است. نتایج نشان دادن که تبلیغات محیطی، تبلیغات رسانهای و تبلیغات ویروسی بر دشمنشناسی در بین شهروندان شهر تهران تأثیر معناداری دارند. همچنین تبلیغات محیطی با ضریب تأثیر (82/0) بیشترین تأثیر را بر دشمنشناسی دارد.
https://dpj.ihu.ac.ir/article_203287_2221e7311ed397b4e015b73c5b2295f0.pdf
دشمنشناسی
تبلیغات
تبلیغات محیطی
تبلیغات رسانهای
تبلیغات ویروسی
per
دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
سیاست دفاعی
1025-5087
2654-4971
2016-10-22
25
96
203288
تحلیل قابلیتها و محدودیتهای ژئومورفولوژیکی استان هرمزگان در راهبرد دفاعی (مطالعه موردی: پسکرانه بندرعباس تا کوهستک)
مرادعلی شفقی
shafaghi_ma@yahoo.com
1
امیر صفاری
amirsafari@yahoo.com
2
محمد اخباری
dr.m.akhbari@gmail.com
3
تبریز ،شهرک ولی امر ،خ میخک ،پلاک ۶۷ط۳
تحلیل قابلیتها و محدودیتهای دفاعی لندفرمهای ژئومورفیک، با وجود انواع عوارض و لندفرمهای ژئومورفیک در منطقه حساس و راهبردی شمال تنگه هرمز، از نظر بررسیهای نظامی همیشه حائز اهمیت بوده است و میتواند امکان ویژهای را برای مدافعان خودی ایجاد کنند و تکیه بر توانهای محیطی بهویژه قابلیتها و محدودیتهای ژئومورفیک منطقه در تهیه طرحهای دفاعی امری ضروری است. بیتردید برخی از لندفرمها نیز به لحاظ تواناییهای ویژه دشمن و موقعیت جغرافیایی آنها میتواند نقش محدودیت دفاعی را برای مدافعان بازی کند که شناخت مزیتها و محدودیت هر کدام از عوارض قبل از ورود به یک کارزار نظامی هدف این پژوهش بوده است. در این مقاله با بهره جستن از مدل AHP- فازی و با در نظرگرفتن شاخصهای ویژه لندفرمها در مسائل دفاعی شامل دوری و نزدیکی به کانون درگیریها (جاده)، شیب، موقعیت دید و تیر، ویژگی زمینشناختی و... نقشههایی تولید شد که پهنههای پرارزش برای طرحریزیهای دفاعی و همچنین پهنههای قابل اغماض تعیین گردید؛ بنابراین، یافتههای تحقیق میتواند بهعنوان راهنمای بهرهگیری از ویژگیهای ژئومورفیک منطقه برای یگانها و سازمانهای نظامی ذیصلاح در حوزه تصمیم و اجرا تلقی گردد.
https://dpj.ihu.ac.ir/article_203288_92335315356768137313dde242394393.pdf
ژئومورفولوژی
راهبرد دفاع
تنگه هرمز
استان هرمزگان
قابلیتها و محدودیتهای ژئومورفولوژیکی
پسکرانه بندرعباس
ویژگیهای ژئومورفیک
per
دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
سیاست دفاعی
1025-5087
2654-4971
2016-10-22
25
96
203289
چکیده انگلیسی
سید سعادت حسینی
defencepolicy@yahoo.com
1
تهران دانشگاه امام حسین (ع)
فصلنامه سیاست دفاعی
https://dpj.ihu.ac.ir/article_203289_d3dde3d07c697b72a333b6545751a6cb.pdf
فصلنامه سیاست دفاعی