ORIGINAL_ARTICLE
سخن سردبیر
تحولات و خیزش های بیداری اسلامی در سال های گذشته، ریشه ها، بازیگران و پیامدهای مختلفی داشته است. استبداد فراگیر رژیم های عرب وابسته در کنار نیازها و مطالبات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی توده ای جهان عرب، زمینه قیام های خونین علیه دیکتاتورهای عمدتا وابسته به غرب را مهیا کرد. در این روند، وسائل نوین ارتباطی و شبکه های مجازی اجتماعی به همراه گروه های نوپای غیر دولتی نقشی پر رنگ ایفا کردند. رشد قدرت و نفوذ گروه های غیر دولتی، به موازات تداوم نقش و تاثیر گذاری بازیگران دولتی صورت گرفت. به عبارت دیگر بازیگران دولتی در فرایند تحولات در خاورمیانه، همچنان اهمیت خود را حفظ کردند و گاه حتی از بازیگران غیر دولتی به منظور پیشبرد اهداف خود بهره جستند که از جمله در پدیده هائی که به جنگ نیابتی تعبیر میشود، تجلی یافته است. این موارد نشان دهنده چشم انداز تغییر بلند مدت در موازنه قدزت و نقشه سیاسی و راهبردی غرب آسیاست. در این تغییر نه تنها شبکه ها و جریانات مردم نهاد، در زندگی سیاسی و اجتماعی کشورهای عرب، اهمیتی فزاینده می یابند، بلکه مناسبات قدرت بین دولت و مردم و نیز دولت با دولت های خارجی دگرگون می شود و لذا ابزارها و شیوه های جدیدی را برای درک و تحلیل معادلات سیاسی و امنیتی منطقه، اجتناب ناپذیر می کند. تحلیل این شرایط بر مبنای الگوهای سنتی قدرت پاسخگو نبوده و باید واقعیات را از طریق الگوهای تحلیلی و پارادایمی متفاوتی درک و تجزیه و تحلیل کرد. به بیان دیگر جهان بطور اعم و منطقه غرب آسیا بطور خاص در حال گذار بسوی پارادایم جدیدی است که رهبر معظم انقلاب از آن به تغییر هندسه جدید قدرت تعبییر میکنند. در شمارههای آتی نشریه سیاست دفاعی میکوشیم تا در حد بضاعت خود ابعاد و مولفههای پارادایم جدید را مورد توجه قرار دهیم.
https://dpj.ihu.ac.ir/article_203218_83a2187449249fecf54ac02b187d4334.pdf
2014-12-22
فصلنامه سیاست دفاعی
فصلنامه
سیاست دفاعی
defencepolicy@yahoo.com
1
تهران دانشگاه امام حسین (ع)
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تهدیدات امنیتی جمهوری اسلامی ایران از جانب پاکستان
به دلیل شرایط خاص، جمهوری اسلامی ایران با سلسله تهدیداتی مواجه است که در سه سطح ارزیابی میشوند. در درجهی اول تهدیداتی که از درون جامعه با توجه به کمبودهایی که دارد، امنیت کشور بهطور بالقوهای تهدید میگردد. سطح دوم، تهدیداتی است که از جانب مرزهای کشور توسط نیروهای متعدد مخالف ایران، متوجه کشور است. این نیروها عمدتاً یا در خاک کشورهای همسایه و یا با حمایت آنها بر علیه امنیت ملی کشور گامهای خطرناکی برداشتهاند. تهدیدات نوع سوم نیز اصولاً از سمت نیروهای فرامنطقهای جهانی متوجه امنیت ملی کشور است. آنچه مدنظر نویسنده میباشد، تهدیدات نوع دوم است که به تهدیدات نوع اول دامن میزند و بهطور خاص متمرکز بر پاکستان است. سؤال پژوهش آن است که آیا پاکستان با داشتن سلاح هستهای، جمعیتی بیش از دو برابر ایران و خودکفایی در صنایع مختلف بهخصوص صنایع نظامی برای ایران تهدید محسوب میشود یا خیر؟ روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است و دادهها به روش کتابخانهای جمعآوری شده است. یافتهها نشان میدهد که غفلت در ارزیابی تهدیدات ناشی از وضعیت خاص پاکستان منجر به گسترش آن شده و به نقطهی خطرناکی رسیده است که بحرانهای روز منطقه از جمله سوریه و عراق حاصل آن است.
https://dpj.ihu.ac.ir/article_203219_e459f3900225aa909b7edb4bfe0065f3.pdf
2014-12-22
ایران
پاکستان
تهدیدات امنیتی
گروههای تروریستی
صیاد
صدری علیبالو
gizilbera@gmail.com
1
دانشگاه شهید باهنر کرمان
LEAD_AUTHOR
حسین
معینآبادی بیدگلی
moeini@uk.ac.ir
2
AUTHOR
جلال
میرزایی
hirad1390@yahoo.com
3
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
دیپلماسی اجبارآمیز: کارویژهی تهدید بهکارگیری گزینهی نظامی آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران
این مقاله بر آن است تا ضمن مرور نوع تعاملات شکلگرفته بین ایران و آمریکا در طول سه دههی گذشته، به این پرسش اساسی پاسخ گوید که جایگاه استفاده از دیپلماسی اجبارآمیز و اهداف و نیز ماهیت آن در روند تعاملات سیاست خارجی آمریکا علیه ایران در طول سه دههی اخیر چگونه بوده است؟ فرضیهی پژوهش این است که تهدید بهکارگیری نیروی نظامی از سوی آمریکا یکی از ابزارهای بسیار کارآمد در صحنهی بینالمللی برای اعمالنظر این کشور بوده است، اما مقاومت جمهوری اسلامی ایران در بی اثر کردن این ابزار نقش تعیینکنندهای در تضعیف هژمونی آمریکا و ایجاد چالش بر اعمال قدرت یکجانبهی آن در نظام بینالملل داشته است. از همینرو، آمریکا تمام ابزار خود را بسیج کرده تا مقاومت ایران پرهزینه شده و به الگویی برای دیگر بازیگران نظام بینالملل تبدیل نگردد. همچنین مقاله بر آن است تا تداوم موفقیت ایران در این پیکار عظیم جهانی به تداوم حضور و آمادگی مردم و روحیهی مقاومت آنها، رهبری و مدیریت مناسب و پیگیری و تداوم اقدامات هوشمندانه، افزایش آمادگی نیروهای مسلح ایران و حفظ توان بازدارندگی آنها وابسته است. روش تحقیق در این بررسی تحلیلی- توصیفی است.
https://dpj.ihu.ac.ir/article_203220_dd02a836b7bd3cae1591b10b173051b1.pdf
2014-12-22
آمریکا
ایران
بازدارندگی
دیپلماسی اجبارآمیز
سیاست خارجی
نمایش قدرت
نیروهای مسلح
بهادر
امینیان
bahaminian@hotmail.com
1
تهران فرمانیه فربین فرجادی پلاک 18
LEAD_AUTHOR
محسن
عسگریان
defencepolicy@yahoo.com
2
تهران دانشگاه امام حسین (ع)
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
منافع ملی جمهوری اسلامی ایران؛ تداوم و یا انقطاع حمایت از نظام کنونی سوریه؟
آنچه در ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺤﻮﻻت اﺧﯿﺮ ﺧﺎورﻣﯿﺎﻧﻪ در اولویت قرار میگیرد، رقابت شدید میان دو ائتلاف عمدهی «محور میانهرو» و «محور مقاومت» است. در این میان، سوریه از موقعیت ممتاز و تعیینکنندهای در عرصهی رقابت میان این دو جریان متعارض برخوردار است. بهطوری که محور عربی- غربی که تحولات بهوقوع پیوسته در منطقه را در جهت تضعیف منافع خود میپندارد، بر آن است تا با ساقط کردن نظام حاکم بر سوریه، نتیجهی بازی را به نفع خود تغییر داده و ضمن تضعیف محور مقاومت، پل ارتباطی میان دو بازیگر اصلی آن یعنی ایران و حزبالله را قطع نماید. از همینروست که با وجود تأکید محور مقاومت بر راهحل سیاسی، جریان میانهرو، استفاده از تمام گزینهها را مدنظر قرار داده است. در این مقاله، در قالب نظریهی سازهانگاری که چارچوبی شناختهشده در تحلیل تحولات منطقهی خاورمیانه است، به بررسی دو هویت متعارض «مقاومت» و «میانهروی» در منطقه پرداخته و بحران سوریه، از منظر رقابت میان این دو جریان تبیین میگردد. همچنین اﯾﻦ نوشتار در پی پاسخ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳؤال است ﮐﻪ سیاست ﺗﺪاوم و یا انقطاع ﺣﻤﺎﯾت اﯾﺮان از ﺳﻮرﯾﻪ و به تعبیر دیگر، سقوط و یا بقای حکومت بشار اسد، چه تأثیراتی بر ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﻠﯽ جمهوری اسلامی اﯾﺮان دارد؟ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻮﻗﺖ ﺑﻪ این پرسش، ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻓﺮﺿﯿﻪ، آن اﺳﺖ ﮐﻪ حمایت از ثبات و تداوم دوﻟﺖ کنونی سوریه در مقطع کنونی، اقدامی در ﺟﻬﺖ منافع ملی جمهوری اسلامی و تقویت ﻣﺤﻮر ﻣﻘﺎوﻣت در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﯽباشد. روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیلی میباشد.
https://dpj.ihu.ac.ir/article_203221_2e825d7949ba5d204b36c5f2f35d2507.pdf
2014-12-22
سازهانگاری
هویت
منافع ملی
محور میانهرو
محور مقاومت
حسین
سلیمی
defencepolicy@yahoo.com
1
تهران دانشگاه امام حسین (ع)
LEAD_AUTHOR
مجتبی
شریعتی
m.shariati17@yahoo.com
2
کهگیلویه و بویراحمد- یاسوج- شهدای3- پلاک 31- منزل شریعتی- برسد به مجتبی شریعتی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
راهبرد ناتو در آسیای مرکزی و قفقاز و تأثیر آن بر امنیت منطقهای جمهوری اسلامی ایران
موضوع گسترش ناتو در واقع به مسألهی موازنهی قدرت منطقهای باز میگردد. گسترش ناتو به شرق پس از فروپاشی شوروی در دستور کار سران ناتو قرار گرفت و در دورهی ریاست جمهوری بیل کلینتون بهعنوان یک طرح عینی و در نهایت، به یک سیاست عملیاتی تبدیل شد. ناتو با تغییر رویکرد از ایدهی دفاع دستهجمعی به امنیت دستهجمعی، فلسفهی وجود خود را حفظ کرد؛ در این نوشتار تلاش خواهد شد تا بر پایهی رهیافت نوواقعگرایی در تحلیل روابط بینالملل، ادامهی حیات ناتو بررسی شود. دلایل حضور ناتو در آسیای مرکزی و قفقاز را بررسی نماییم و تلاش خواهد شد تا تأثیر آن را بر امنیت ملی ایران مورد بررسی قرار دهیم؛ و در پایان به این جمعبندی میرسیم؛ حضور ناتو در آسیای مرکزی و قفقاز که در منطقهی پیرامونی جمهوری اسلامی ایران قرار دارد، منجر به اتخاذ رویکرد امنیتی غیرتقابلی با غرب و همکاری با کشورهای منطقه از سوی ایران شده است.
https://dpj.ihu.ac.ir/article_203222_f6eba746389ada1f14d3f02c98cdab57.pdf
2014-12-22
ناتو
نوواقعگرایی
آسیای مرکزی و قفقاز
جمهوری اسلامی ایران
سعیده
کرمرضایی
defencepolicy@yahoo.com
1
تهران دانشگاه امام حسین (ع)
LEAD_AUTHOR
درویشعلی
بیات
2
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مدل تصمیمگیری شهودی چندوجهی و تحلیل راهبردهای سیاست خارجی ترکیه در حمایت از جریانهای تکفیری
راهبردهای خاورمیانهای ترکیه بعد از تحولات موسوم به بیداری اسلامی (2011) تغییرات شدیدی را تجربه کرده است. رهبران دولت عدالت و توسعه در قالب سیاست نگاه به شرق و بهدنبال دستیابی به جایگاه رهبری جهان اسلام، از یک جهتگیری تهاجمی در برخورد با تحولات جهان اسلام پیروی کردهاند. با حمایتهای مالی و نظامی ترکیه از گروههای افراطیگرای اسلامی در منطقه و بهویژه در عراق و سوریه، "سیاست مشکل صفر با همسایگان" نخست وزیر داود اوغلو به "سیاست دوستی صفر با همسایگان" تبدیل شده است و متعاقب آن ظهور جریانهای تکفیری در منطقه، موج شدیدی از بیثباتی و تهدیدات گستردهای را برای امنیت ملی کشورهای منطقه و از جمله منافع ملی جمهوری اسلامی ایران بهوجود آورده است. برای تبیین و تحلیل نظری رویکرد جدید ترکیه نسبت به تحولات خاورمیانه و حمایت از جریانهای تکفیری، مقالهی حاضر با بهرهگیری از مدل تصمیمگیری شهودی چندوجهی، رویکردها و اهداف راهبردی دولت عدالت و توسعه در حمایت از گروههای افراطیگرای اسلامی در عراق و سوریه را مورد پژوهش قرار داده و پیامدهای امنیتی آن را در خاورمیانه مورد بررسی قرار داد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که با توجه به اهمیت ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی سوریه و عراق برای جمهوری اسلامی ایران، برقراری امنیت و ثبات در این کشورها به معنای تأمین امنیت و منافع منطقهای آن است. بر این اساس، جلوگیری از رویکردهای حمایتی ترکیه از جریانهای افراطی و تقابل با پیشروی و رشد سلفیگری تکفیری در خاورمیانه از الزامات ژئوپلیتیکی و امنیتی برای جمهوری اسلامی ایران بهحساب میآید.
https://dpj.ihu.ac.ir/article_203223_a51e2f07b545e043398c07eda6577294.pdf
2014-12-22
سیاست خارجی ترکیه
دولت عدالت و توسعه
جریانهای تکفیری
امنیت خاورمیانه
مدل تصمیمگیری شهودی چندوجهی
سید عبدالعلی
قوام
s_a_ghavam@hotmail.com
1
LEAD_AUTHOR
ولی
گلمحمدی
v.golmohammadi19@gmail.com
2
تهران- بلوار کشاورز- کوچه رویان- خانه دانشجویی دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تنگناهای ژئوپلیتیکی ترکیه و بحران سوریه
کشورهای جهان با توجه به منافع ملی که برای خود تبیین نمودهاند و ارزیابیهایی که از قدرتهای رقیب خود دارند، تلاش میکنند با بهرهگیری از موقعیت مکانی و سایر عوامل مؤثر بر قدرت ملی نسبت به اتخاذ سیاستهای مناسب در راستای راهبرد دفاع ملی خود اقدام نمایند. در این راستا، در پی تحولات اخیر منطقهی خاورمیانه، ترکیه تلاش میکند با توجه به سیاست خود یعنی «صفر کردن مسائل خود با همسایگان»، در کنار کشورهای غربی بهویژه آمریکا و رژیم صهیونیستی و چند کشور عربی همسو با منافع غرب در پی دخالت برای براندازی حکومت مردمی بشار اسد در سوریه است.
از اینرو، این مقاله تلاش میکند با روش توصیفی- تحلیلی به تبیین تنگناهای ژئوپلیتیکی ترکیه و تأثیر آن در بحران ایجادشده در سوریه بپردازد. بررسیهایی که در این پژوهش انجام شد، نتایجی را در بر داشته است، از جمله میتوان به مواردی اشاره کرد: تضعیف و شکستن محور مقاومت و کاهش عمق راهبردی ایران که بهعنوان رقیب منطقهای ترکیه محسوب میشود، در جهت افزایش دادن نفوذ و قدرت چانهزنی خود در منطقه و جهان، جلبنظر اتحادیهی اروپا و غرب جهت پذیرش عضویت ترکیه در این اتحادیه، تغییر نگرش سیاسی در هیأت حاکمهی (حزب عدالت و توسعه) ترکیه در جهت سیاستهای نوعثمانیگرایانه (توسعهطلبانه) و پیگیری مسائل قومی- تاریخی و بهویژه مسائل مرزی به نفع خود، تغییر ماهیت دولت علوی سوریه و روی کار آمدن حکومت سنی مذهب در جهت همسو بودن با اهداف ترکیه و غرب، و در کلام آخر در جهت منافع اقتصادی ترکیه است که بیشتر اهداف ذکرشده، موقعیت ترکیه را از نظر سیاسی و ژئوپلیتیکی در جهت رسیدن به این منافع (الگوی غالب منطقهای با رشد اقتصادی بالا) بهتر خواهد کرد.
https://dpj.ihu.ac.ir/article_203224_5b9d73127109dd1576068ea59f7c445e.pdf
2014-12-22
ژئوپلیتیک
ترکیه
سوریه
بحران منطقهی خاورمیانه
مهدی
حشمتی جدید
mehdiheshmati64@gmail.com
1
تهران- دانشگاه جامع امام حسین(ع)
LEAD_AUTHOR
حسین
باقری
enaderi58@yahoo.com
2
تهران شهرک ولایت بلوک 6 واحد 174
AUTHOR
محمدرضا
بشارتی
defencepolicy@yahoo.com
3
تهران دانشگاه امام حسین (ع)
AUTHOR
حمیدرضا
حشمتی جدید
hamidrezaheshmati66@gmail.com
4
کرمانشاه-شهرستان سنقر
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نقش و جایگاه شرکتهای نظامی امنیتی خصوصی در امنیت
تولید امنیت، از دیرباز مهمترین کارویژه و شاید فلسفهی وجودی دولت را تشکیل میداد و دولت، کنشگر انحصاری حوزهی امنیت محسوب میشد، اما امروزه شرکتهای نظامی امنیتی خصوصی با شرکت در درگیریها و ایفای نقشهای متعدد امنیتی در کنار دولتها، به کنشگران اصلی در حوزهی امنیت تبدیل شدهاند. با افزایش تقاضا برای فعالیت این شرکتها نه تنها شمار آنها در حال گسترش است، بلکه دامنهی فعالیتشان نیز با پذیرفتن نقشها و کارکردهای جدید وسیعتر شده است؛ تا حدی که امروزه میتوانیم از یک بازار امنیت و دفاع خصوصی سخن بگوییم که از دو جزء عرضهکنندگان و متقاضیان امنیت تشکیل شده است. پژوهش حاضر با روش تحقیق توصیفی ـ تبیینی در صدد بررسی این موضوع است که «چرا نقش و جایگاه شرکتهای نظامی امنیتی خصوصی در امنیت افزایش یافته است؟» نتایج تحقیق بیانگر آن است که جهانیشدن در ابعاد سیاسی، اقتصادی و نظامی موجب توسعهی دامنه و تعمیق ناامنی در ابعاد مختلف، ظهور تهدیدات نوین و در نتیجه، بازتعریف دولتها شده است و این امر زمینه را برای فعالیت گستردهی شرکتهای نظامی امنیتی خصوصی در امنیت فراهم کرده است.
https://dpj.ihu.ac.ir/article_203225_fe828a1318ed2fd4bd8bb6ecd59e506e.pdf
2014-12-22
امنیت
جنگهای جدید
جهانیشدن
خصوصیسازی امنیت
شرکتهای نظامی- امنیتی خصوصی
مرتضی
نورمحمدی
politic110@gmail.com
1
LEAD_AUTHOR
زهرا
صادقی خورجستان
zahrasadeghi644@yahoo.com
2
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
چکیده انگلیسی
چکیده انگلیسی
https://dpj.ihu.ac.ir/article_203226_95e44fecc9f54e789b7a91c4592a39c8.pdf
2014-12-22
فصلنامه سیاست دفاعی
فصلنامه
سیاست دفاعی
defencepolicy@yahoo.com
1
تهران دانشگاه امام حسین (ع)
LEAD_AUTHOR