دانشگاه جامع امام حسین علیه السلامسیاست دفاعی1025-5087239120150723سخن سردبیر203236FAسید یحییصفویتهران دانشگاه امام حسین (ع)Journal Article20151108محیط امنیت بینالملل بیش از هر زمان دیگری، دستخوش تغییر و تحولات است. پیچیدگی و آشوبناکی این محیط تأثیر بهسزایی در سیاست دفاعی و ساز و کار تأمین منافع کشورها دارد. با نگاهی گذرا به روند شتابندهی این تغییر و تحولات در مییابیم که آینده محیط امنیت بینالملل، به احتمال زیاد با سیالیت شگفتآوری، تداوم این روند خواهد بود. با اینحال، مطالعهی آینده بیش از آنی که معطوف به بررسی سیر تکامل روندها باشد، متوجه اتفاقات و یا بهعبارت دقیقتر، شگفتیسازهایی است که پارادایمها و روندها را از مدار خود خارج ساخته و مبنای ظهور ساختارهای جدیدی در محیط امنیت بینالملل میشود. در پژوهشهای مربوط به رصد چنین رخدادهایی، آنچه فراتر از نگاه به معادلات خطی و روابط علت و معلولی مستقیم مطرح است، دریافت مناسب نسبت به نشانههای ضعیف است.
بهعبارت دیگر، نشانهشناسی در باب علایم ضعیفی که میتواند موجب بهت و شگفتی در آینده گردد از اهمیت بهسزایی برخوردار است. حال که به حول و قوه الهی در دانشگاههای جمهوری اسلامی ایران شاهد برگزاری دورهی دکتری آیندهپژوهی هستیم. امید میرود که عرصهی دفاع و امنیت بیش از پیش از این قابلیت و سرمایه بهرهمند گشته، برای تصویرسازی، سناریوپردازی، مدلسازی و شبیهسازی سالهای پر امید پیشرو، از این امکان استفادهی لازم را ببرد.
در این میان، آنچه مبنای تأکید است، تعامل مؤثر میان نهادهای انقلاب با دانشگاهاست. ساز و کارهای این تعامل مؤثر که مورد حمایت دولت نیز میباشد، خود مقولهای است مستلزم مطالعه و بازاندیشی مستمر. بیتردید پیوند دانشگاه با نهادهای اجرایی در کنار سایر برکات بیبدیلش، امکان «گفتمانسازی» و دریافت مشترک میان فضای نظری و اجرایی را فراهم آورده و به نوبهی خود سهولت حرکت و توانمندسازی مفاهیم را موجب میشود.
محققان و پژوهشگران حوزهی مطالعات دفاع و امنیت ملی در طیف روششناسی مطالعاتی خود، ضمن بررسی موشکافانهی واقعیتهای موجود باید نگاه و تصویر امیدوارانه و آرمانگرایانهی خود را در افق چشماندازهای متصور خلق و برای ایجاد افقهای زمانی معین که در امتداد وعدههای الهی است، تلاش نمایند؛ که انشاءالله آینده از آن ماست.https://dpj.ihu.ac.ir/article_203236_b7dd1020ae461b9ccbd977d6abbf0364.pdfدانشگاه جامع امام حسین علیه السلامسیاست دفاعی1025-5087239120150723تهدیدشناسی از منظر رهبران انقلاب اسلامی ایران203237FAعلیاکبراحمدیانمرکز راهبردی سپاهJournal Article20151108پس از پیروزی انقلاب اسلامی و اعلام مواضع اصولی انقلاب، و شکلگیری جبههی جدید حقطلبان در منطقه و جهان با محوریت تفکر جهادیِ مبارزه با ظالم و عدم سلطهپذیری و عدم اعمال سلطه، تهدیدی جدید و جدی از سوی مستکبران عالم به رهبری آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران شکل گرفته است. این نوع تهدید به لحاظ مبنایی به صورت جنگ هویتی میان دو طرف درگیر تعریف شده است.
در شرایط کنونی پرسش از تهدید از مؤلفههای اصلی مطالعات امنیتی همهی کشورها از جمله انقلاب اسلامی ایران میباشد و با توجه به تحولات جهانی و پیچیدگی جوامع، تعاریف جدید و متفاوتی از آن ارائه گردیده است که در این مقاله با اشاره به سیر تعریف تهدید و ابعاد آن و بیان اندیشههای امام(ره) و مقام معظم رهبری و با استفاده از روش تحلیل دادهها و منابع کتابخانهای و تجارب فکری و مدیریتی نگارنده به تبیین مفهومشناسی جدیدی از تهدیدات انقلاب اسلامی ایران از منظر رهبران آن مورد مداقه و پژوهش قرار گرفته و با توجه به یافتههای نظری تحقیق و با نگاهی به سیر مراحل نظری تهدیدشناسی در اسلام و غرب به یک درگیری هویتی بین جبههی حق و باطل در همهی حوزههای فکری و مادی با محوریت انقلاب اسلامی ایران بهعنوان محور جبههی مقاومت و آمریکا به نمایندگی از جبههی باطل در جریان است و با توجه به تغییر سیر تهدیدات از سخت به نیمهسخت و نرم، بر ضرورت توجه به ابعاد جدید و تازهی درگیری بین دو جبهه، بر اساس مؤلفههای جنگ نیمهسخت و نرم تأکید میگردد.https://dpj.ihu.ac.ir/article_203237_110359dfe544a9c81bc746b399a9094d.pdfدانشگاه جامع امام حسین علیه السلامسیاست دفاعی1025-5087239120150723ارزیابی و تحلیل تهدیدات اسلامگرایی افراطی در پاکستان علیه امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر نقش انقلاب اسلامی203238FAمحمودغفوریمحمدداوندکرمان خیابان شهید رجایی ک 49 روبروی نانوایی منزل داوندJournal Article20151108در آثار علمی موجود در ارتباط با تهدیدات افراطگرایی اسلامی در پاکستان علیه امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، دو خطمشی مشخص اصلی وجود دارد: برخی با ذکر عوامل تکوین افراطگرایی اسلامی پاکستان، تهدیداتی از جنس مسائل عقیدتی را برای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران برشمردهاند و از نقش انقلاب اسلامی در ارتباط با این تهدیدات دریغ ورزیدهاند. بعضی دیگر تهدیدات افراطیون پاکستانی را واکنشی در مقابل ماهیت تجدید نظرطلبانهی انقلاب اسلامی دانسته و به تبع آن، خطرات افراطیون را در چارچوب رقابت جمهوری اسلامی ایران و کشورهای محافظهکار منطقهای و فرامنطقهای، بررسی نمودهاند و از تهدیدات ناشی از مسائل هویتی بازماندهاند. در مقابل این پژوهش ضمن بررسی ریشهها و نفس تهدیدات هویتی، سعی در شناخت ارتباط انقلاب اسلامی با تهدیدات موجود دارد.
یافتههای این پژوهش نشان میدهد گرچه مؤلفههای تکوین افراطگرایی اسلامی در پاکستان همچون فقر، بیثباتی سیاسی، مدارس دینی و حمایت عربستان از گروههای افراطی، در برانگیختن افراطگرایی اسلامی پاکستان اهمیت بسزایی دارند، اما انقلاب اسلامی این عوامل را از حالت بالقوه به بالفعل درآورده است. در مجموع، هر دو عامل تهدیدات امنیتی عدیدهای را برای جمهوری اسلامی ایران بهوجود آوردهاند که شیعهستیزی، تهدیدات ناشی از قاچاق مواد مخدر، تحریک گروههای تجزیهطلب و تقویت وهابیت در جنوب شرق ایران و نهایتاً تهدید ناشی از امکان به قدرت رسیدن این گروهها در پاکستان و دسترسی آنها به تسلیحات هستهای را شامل میشوند.https://dpj.ihu.ac.ir/article_203238_f579e9ec256dd732897cfd205e69e702.pdfدانشگاه جامع امام حسین علیه السلامسیاست دفاعی1025-5087239120150723بررسی پیمان امنیتی افغانستان و آمریکا و آثار آن بر جمهوری اسلامی ایران203239FAجلالروشنمازندران آمل کوچه جمشیدی دوم پلاک 290علیمحمدیانJournal Article20151108پس از فروپاشی حکومت طالبان در سال 2001 میلادی، دولت جدید افغانستان و ایالات متحده برای مقابله با تهدیدات مختلف نظامی- امنیتی، با هم همکاری کردند. اخیراً پیمان امنیتی کابل و واشنگتن که ادامهی پیمان راهبردی امضا شده در سال 2012 است، توسط طرفین امضا گردید. مقالهی پیش رو، تلاش دارد با بهرهگیری از چارچوب راهبرد اتحاد و ائتلاف، پیمان امنیتی افغانستان و آمریکا را به شیوهی توصیفی– تحلیلی مورد بررسی قرار دهد. سؤال مقاله این است که امضای پیمان امنیتی فوقالذکر، چه آثاری بر منافع ملی جمهوری اسلامی ایران به همراه خواهد داشت؟ مقاله این نتیجه میرسد که حضور آمریکا در افغانستان موجب تهدید امنیت ملی و محدودیت در بازیگری ایران در منطقه و دستیابی به منافع ملی مورد انتظار بهویژه در حوزههای اقتصادی و تجاری در افغانستان خواهد شد.https://dpj.ihu.ac.ir/article_203239_ba486415869c0e1612dca658b873d4f9.pdfدانشگاه جامع امام حسین علیه السلامسیاست دفاعی1025-5087239120150723نقش عوامل ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی ایران در ارائهی الگوی سیاسی به شیعیان جهان203240FAسیدعلیسیدنژادتهرانپارس خ 196 خ 182 پ 23رضاسراجJournal Article20151108پس از وقوع انقلاب اسلامی ایران نظام دوقطبی خداگرا- بشرگرا، موقعیت ژئوپارادایم ایران بهعنوان مرکز جهان خداگرا، برای رهایی از سلطهی بیگانگان بوده است. جمهوری اسلامی ایران بهعنوان تنها کشور اسلامی جهان با حاکمیت ولی فقیه شیعه، نشانگر موقعیت ژئوپلیتیک منطقهای و شیعی در غرب آسیا میباشد. مقالهی حاضر در پی پاسخ این سؤال است که «آیا موقعیت ژئوپلیتیکی نظام جمهوری اسلامی ایران، قابلیت ارائهی الگوی سیاسی به شیعیان جهان را دارد؟ روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و نوع تحقیق توسعهای است.
یافتههای تحقیق نشان داد که عوامل ژئوپلیتیکی همچون جمعیت شیعیان، وضعیت منطقهای و جایگاه قدرت بر الگوی سیاسی مورد حمایت شیعیان مؤثر است و جمهوری اسلامی ایران با بهکارگیری راهبردهای عمقبخشی شیعی، توانسته عمق راهبردی خود را در سطح جهانی گسترش دهد. نوع واکنش کشورها به انقلاب اسلامی ایران، حکایت از تغییر رفتارهای سیاسی شیعیان جهان با الگوبرداری سیاسی از نظام جمهوری اسلامی ایران داشته و ژئوپلیتیک جمهوری اسلامی ایران بهعنوان یک عامل مهم و اثرگذار قابلیت الگوسازی سیاسی برای شیعیان جهان را دارد.https://dpj.ihu.ac.ir/article_203240_12d97faa6c97f025605cb1e517036867.pdfدانشگاه جامع امام حسین علیه السلامسیاست دفاعی1025-5087239120150723بررسی امکانسنجی ایجاد همگرایی امنیتی در حوزهی ژئوپلیتیک خلیج فارس از منظر رئالیسم ساختاری203241FAعباسعباسپور باغابریکرمان بلوار امام حسین ع ک 40 پ 22محمدحسنخواجوئی راوریJournal Article20151108خلیج فارس با توجه به برخی ویژگیهای منحصر به فرد خود، از جمله وجود ذخایر عظیم نفت و گاز، وجود قطبهای تجاری و موقعیت ویژهی آبراهی و راهبردی یکی از مناطق راهبردی و ژئوپولیتیک دنیا است. از اوایل دههی 1970 تاکنون علیرغم تنشها، بحرانها و درگیریهای متعدد، تحولات مثبتی نیز در جهت تفاهم و همکاری بین کشورهای منطقهی خلیج فارس به وقوع پیوسته است. دستیابی به یک همگرایی امنیتی در این حوزه، مستلزم استفاده از فرصتهای موجود و بهکارگیری راهکارهای تنشزدایانه در مقابل چالشهای پیش رو است. در صورت تحقق چنین اتحادی در خلیج فارس، حفظ امنیت و ثبات منطقه بر عهدهی کشورهای منطقه و بدون مداخلهی کشورهای دیگر خواهد بود. رئالیسم ساختاری بهعنوان یکی از نظریههای کلان روابط بینالملل، بر عنصر ساختار و تأثیر آن در اتخاذ سیاست خارجی واحدهای سیاسی تأکید دارد. در این نگاه، ساختار و سیستم بینالمللی است که به روابط سیاسی حادث میان کشورهای منطقهی خلیج فارس شکل میدهد. روش تدوین این مقاله به روش جمعآوری کتابخانهای - اسنادی و بهصورت "توصیفی - تحلیلی" است. در این مقاله سعی بر آن است که به امکان ایجاد همگرایی امنیتی چندجانبه در حوزهی ژئوپلیتیک خلیج فارس از منظر رئالیسم ساختاری پرداخته شود.https://dpj.ihu.ac.ir/article_203241_eb541b59c81cafdb158bbb3649a18852.pdfدانشگاه جامع امام حسین علیه السلامسیاست دفاعی1025-5087239120150723سناریوهای امنیتبخشی محتواهای فرارسانهای نوین و نقش حاکمیت در تعامل با عدمقطعیتهای آینده203242FAاعتباریانخوراسگانیتهران دانشگاه امام حسین (ع)موسیزمانزاده دربانتهرانJournal Article20151108امروزه تلفنهای همراه به بخشی اصلی در سبک زندگی افراد تبدیل شده است. در این راستا، پیشرفت فناوری منجر به تغییرات شگرفی در زندگی بشر شده است. از جملهی این تغییرات می توان به نحوهی دستیابی به انواع محصولات و خدمات فرهنگی بهصورت دیجیتالی در بستر تلفن همراه بهعنوان یک فرارسانه اشاره نمود که با توجه به ضریب نفوذ بالای آن در ایران، توجه به آن بسیار حائز اهمیت میباشد. آنچه موجبات نگرانی کنشگران و ذینفعان این عرصه شده است، امنیتبخشی محتوا و بررسی تحولات آیندهی آن است که حیات یا بقای آنها را تحت تأثیر قرار میدهد. نظر به اینکه امنیت رسانهای به لحاظ نقشی که در اشاعهی محتوا و شکلدهی به افکار عمومی و جهتگیری آن دارد، در ارتقای امنیت فرهنگی و به تبع آن امنیت ملی هر کشوری اهمیتی تأثیرگذار دارد.
بنابراین، در این مقاله در پی آن هستیم که با استفاده روش کیفی اکتشافی از طریق بهکارگیری رویکرد آیندهپژوهی با تأکید بر سناریونویسی برای درک منطق تحولات آینده به ترسیم آیندههای محتمل فرارسانهی تلفن همراه و امنیت محتوای آن در جمهوری اسلامی ایران پرداختهایم که بهمنظور دستیابی به سناریوهای محتمل آینده، از طریق الگوبرداری اکوسیستمها و تحلیل محتوای اسناد فرادستی دو محور اصلی عدمقطعیت شناسایی و از طریق روش ایدون چهار سناریو (تکامل آهسته، بنبست صنعت، بازار کامل و دنیای فرصتهای از دسترفته) استخراج گردید.https://dpj.ihu.ac.ir/article_203242_76dd07ab5352ba249fb2cb1d4849122c.pdfدانشگاه جامع امام حسین علیه السلامسیاست دفاعی1025-5087239120150723عملکرد آمریکا در خلع سلاح شیمیایی سوریه203243FAقدرتاحمدیانزهرابهرامیJournal Article20151108سوریه از ژانویهی 2011 درگیر بحران داخلی است که با مداخلات بازیگران منطقهای و بینالمللی و اعلام استفاده از تسلیحات شیمیایی تشدید شد. در پی آن آمریکا بهعنوان یکی از قدرتهای مداخلهگر خارجی در این بحران، سوریه را تحریم و این کشور را تهدید به حملهی نظامی محدود نمود، اما بعد از گذشت مدتی ایالات متحده، طرح روسیه برای پیوستن سوریه به کنوانسیون منع سلاحهای شیمیایی و نابودی تسلیحات و مواد شیمیایی را پذیرفت و در فرآیند آن نقشی اساسی ایفا نمود. بنابراین، سؤال اصلی این پژوهش عبارت است از اینکه «عملکرد آمریکا در خلع سلاح شیمیایی سوریه چه تأثیری در درک رژیمهای بینالمللی بهویژه رژیم خلع سلاح شیمیایی داشته است؟» در جهت پاسخگویی به این سؤال با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای، سایتها و منابع در دسترس دیگر ضمن توضیح نظریهی نئورئالیسم در درک این مسأله، تبیین عملکرد آمریکا در فرآیند بحران سوریه و خلع سلاح شیمیایی آن و تحلیل اهداف و انگیزههای ایالات متحده از این امر پرداخته است؛ و در نهایت، به این نتیجه ختم شد که پیگیری اهداف ملی از سوی آمریکا و حمایت از رژیم صهیونیستی در بحران و خلع سلاح شیمیایی سوریه، رویکرد نئورئالیستی را از درک رژیمهای بینالمللی تقویت نموده است.https://dpj.ihu.ac.ir/article_203243_d81a669743adf5295080397a9660053e.pdfدانشگاه جامع امام حسین علیه السلامسیاست دفاعی1025-5087239120150723چکیده انگلیسی203244FAسید سعادتحسینیتهران دانشگاه امام حسین (ع)Journal Article20151108چکیده انگلیسیhttps://dpj.ihu.ac.ir/article_203244_8a666ee8dcf2725f5cfb9e8a39612fd8.pdf