دانشگاه جامع امام حسین علیه السلامسیاست دفاعی1025-50871038-3920131224بررسی زمینههای محیطی و پیامدهای ساختاری بینالمللیگرایی محافظهکار و هژمونیکگرایی آمریکا202947FAابراهیممتقیJournal Article20131224امریکاییها اعتقاد دارند که در دهة 1990 و در آستانة قرن بیست و یکم به آن دسته از توانمندیهایی نائل گردیدهاند که تاکنون هیچ یک از کشورهای هژمونیک در نظام بینالملل از آن برخوردار نبودهاست. براساس چنین ادراکی دو رویکرد کاملاً متفاوت برای ادارة امور جهانی ارایه شدهاست. گروه اول را "بینالمللیگرایان" لیبرال تشکیل میدهند. نماد عینی آنان را در سیاست داخلی و روابط خارجی باید در رفتارهای سیاسی و تصمیمات اعضای کابینة کلینتون در دورة دوم ریاست جمهوری وی مورد توجه قرار داد. گروه دوم از اواسط دهة 1990 ظهور یافتند. آنان توانستند کنترل کنگرة امریکا را در دست بگیرند. این افراد درصددند تا "هژمونیکگرایی امریکا" را براساس رویکردهای مبتنی بر نظامیگری و چالشگری هویتی با سایر گروههای فرهنگی و مذهبی پیگیری کنند. آنان عمدتاً تحت تأثیر رویکردهای مبتنی بر "رئالیسم ساختارگرا" میباشند.درنتیجه، قدرت را به عنوان محور اصلی شکلبندیهای سیاسی در نظام بینالملل تلقی میکنند. از سوی دیگر میتوان ریشههای مشهودی از فرهنگگرایی و هویتگرایی هانتینگتونی را در جهتگیری و رفتار سیاست خارجی آنان مشاهده کرد. به همین دلیل میتوان گروه دوم را به عنوان "بینالمللیگرایان محافظهکار" اطلاِ نمود. آنان اعتقاد دارند که در اواخر دهة 1990 نمادهایی از رفتار متناقض در ساختار سیاسی و روند سیاست خارجی امریکا ایجاد شدهاست. در چنین شرایطی از یک سو، قدرت نظامی و اقتصادی امریکا به گونهای افزایش یافته که برتری آماری آن کشور را نمایش میدهد و از سوی دیگر، بسیاری از گروههای سیاسی، هویتی و ملی چالشهایی را در برابر امریکا ایجاد میکنند. بینالمللیگرایان محافظهکار اعتقاد دارند که چالشهای یادشده قدرت اقتصادی و سیاسی آیندة آمریکا را کاهش میدهد. بنابراین باید "سطح تعهدات امریکا" و ارادة آن کشور برای تثبیت هژمونی را افزایش داد. برای تحقق این امر، نخبگان سیاسی آن کشور "جنگ سرد" جدیدی را ایجاد کردهاند که براساس آن نیروهای داخلی و بینالمللی چالشگر را محدود نمایند. در این مقاله، حادثة 11 سپتامبر به عنوان بازتاب و نمادی از چالشگریهای موجود علیه هژمونیکگرایی امریکا تلقی میشود. بنابراین آنچه را که جورج بوش تحت عنوان "جنگ علیه تروریسم" و "جدال برای عدالت" نامید میتوان واکنشی نسبت به روندهای موجود تلقی نمود. چنین فرآیندی برای غلبه بر چالشها و تحقق آرمانهایی است که در فرهنگ رفتار و سیاست امریکا برای مقابله با تهدیدات ذهنی و عینی وجود دارد. این امر مورد استفادة بینالمللیگرایان محافظهکار قرار گرفت تا هژمونیکگرایی امریکا را براساس ارادة معطوف به کنش بینالمللی تحقق بخشند.دانشگاه جامع امام حسین علیه السلامسیاست دفاعی1025-50871038-3920131224اطلاعات در جنگ نامتقارن : درسی از یازدهم سپتامبر202948FAرضاکلهرJournal Article20131224تحول در جنگهای رخ داده در طول تاریخ تمدنها همواره یکی از عوامل تحول در روابط و تعامل میان ملتها بودهاست. جنگ نامتقارن را شاید بتوان هم ناشی از همه این تحولات و هم پیامد تحول در تقابل میان کشورهای قوی و کشورهای ضعیفتر برشمرد. نقش اطلاعات در جنگها نیز همواره عامل ایجاد برتریهای استراتژیکی و تاکتیکی به شمار میآمدهاست. روشن است که نقش اطلاعات در این نوع جنگ نیز میتواند از مباحث بسیار مهمی باشد که هم در سرنوشت جنگ و هم در تحولات ناشی از آن تأثیرگذار باشد. این مقاله میکوشد تا نقش اطلاعات را در جنگ نامتقارن با تأکید بر رویدادی چون یازدهم سپتامبر بررسی کند.دانشگاه جامع امام حسین علیه السلامسیاست دفاعی1025-50871038-3920131224عملیات نظامی آمریکا علیه صدام : روشها و محدودیتها202949FAعلیرضاسلیمانیJournal Article20131224بانگرشی بر بنیادهای تعارض در سیاست خارجی عراِ و آمریکا، این مطلب مشخص خواهد شد که ستیزش این دو کشور با یکدیگر تداوم خواهد یافت. این تداوم برای هر دو کشور هزینهآور میباشد. ولی هزینههای تداوم ستیز برای آمریکا بسیار سنگین میباشد. آمریکاییها معتقدند یکی از ادله واقعه یازدهم سپتامبر، همین تداوم ستیزش میباشد. حضور آمریکا در منطقه خلیج فارس به انگیزههایی از جمله مهار رژیم عراِ عملاً به افزایش گرایشهای رادیکالیزم سلفی عربی در منطقه منجر شدهاست. بنابراین تغییر در سیاست حفظ صدام جهت مهار ایران به سیاست حذف صدام و هم مهار ایران در سخنرانی معروف بوش تحت عنوان محور شرارت منعکس شد. ولی چگونگی حذف صدام و در همان حال، مهار ایران، موضوع بحث بسیار جدی آمریکا در عملیات نظامی علیه صدام میباشد. در این مقاله، تمام روشهای عمدة عملیاتی قابل پیشبینی و مطرح شده علیه صدام مورد بحث قرار گرفتهاست. این روشها شامل کودتای نظامی و عملیات نظامی یکجانبه میباشد. گزینهایی که امکان عملیاتی خواهد داشت عملاً توانایی مهار ایران را کاهش خواهد داد. تعارض روش با پیامدها، علت اصلی تداوم قدرت صدام و مصائب مردم مظلوم عراِ در محاصره اقتصادی است. به عبارت دیگر تداوم این تعارض، زمان عملیات را نامشخص گردانیدهاست.دانشگاه جامع امام حسین علیه السلامسیاست دفاعی1025-50871038-3920131224حادثه 11 سپتامبر ؛ جنگ علیه تروریسم، و حاکمیت و امنیت دولتها (یک بررسی حقوقی)202950FAسیدکمالالدین محمدرفیعیJournal Article20131224هر حادثة مهم، به ویژه با ابعاد جهانی، حقوِ بینالملل را به چالش میکشد. وقایع 20 شهریور 1380 (11 سپتامبر 2001) امریکا، وجدان بیدار جهانیان را درمورد نقش حقوِ بینالملل به تأمل واداشت. توصیف حقوقی این حوادث و از آنرو، نوع واکنش مشروع به آنها و همچنین بررسی وجاهت حقوقی اقدامات دولت امریکا در اعزام نیروهای مسلح به افغانستان و برکناری رژیم طالبان و سرانجام تهدید سایر دولتها از سوی آمریکا همگی با ادعای پاسخ به حملات تروریستی، موضوعات مورد بررسی مقالة حاضرند. رویکرد میلیتاریستی دولتهای آمریکا، انگلیس و رژیم غاصب صهیونیستی و افزون بر آن، توسل دولت هند به مفهوم دفاع در برابر تروریسم برای تحمیل نظرات خود به دولت پاکستان در جهت حل مناقشه دو دولت، هماکنون شکلگیری رویهای بینالمللی را به منصة ظهور میرساند که براساس آن ممکن است دولتهابتوانند خودسرانه با ابتنا بر مفهوم "دفاع مشروع"، ممنوعیت تهدید یا توسل به زور را نادیده انگارند و مخالفتهای داخلی یا تعارضات بینالمللی خود را به شیوهای قهرآمیز حل کنند. اما آیا در حقوِ بینالملل شاهد تکوین چنین رویهای خواهیم بود؟دانشگاه جامع امام حسین علیه السلامسیاست دفاعی1025-50871038-3920131224بررسی اثرات حملات 11 سپتامبر بر اقتصاد جهانی202951FAاللهمرادسیفJournal Article20131224حادثة 11 سپتامبر بدون تردید حادثهای نیست که بیارتباط با سرنوشت سایر ملتها، از جهت نتایج و پیامدهای آن، باشد. اگرچه یکی از اهداف مورد اصابت مرکز تجارت جهانی است اما به دلایلی اساسیتر نتایج اولیة این واقعه در صحنة اقتصاد جهانی ظهور کردهاست و بازتابهای آن تا مدتها در صحنة سیاسی جهان ادامه خواهد داشت. در این نوشتار ابتدا نقش و تأثیر اقتصاد ایالات متحده را در اقتصاد جهانی بررسی میکنیم و سپس به تحلیل اثرات حملات 11 سپتامبر میپردازیم. نتایج بخش اول تحلیل حاکی از آن است که اقتصاد امریکا از طریق پیوندهای تجاری خود با سایر کشورها نقشی نسبتاً قابل توجه در اثرگذاری بر رشد اقتصادی سایر کشورها دارد. علاوه بر این، اثرات غیرمستقیم از جهات فنی و تکنولوژیکی نیز وجود دارد. در بخش دوم، در بررسی تحلیلی خود از چهار کانال مهم شامل اهمیت ثروت و نیز حیات انسانی تخریب شده، اثر حادثه بر ایجاد نااطمینانی در عوامل اقتصادی، عکسالعمل بازارهای مالی و نهایتاً اثرات حادثه بر بازار کالاها در امریکا و در جهان، نتایج را در کوتاهمدت پیگیری کردهایم. در نهایت به آثار بلندمدت حادثه مذکور توجه خواهیم کرد. در تحلیل نشان داده شدهاست که درحالی که اثرات قابل توجه کوتاهمدت وجود دارد اما در بلندمدت آثار آن چندان قطعی و روشن نیست.دانشگاه جامع امام حسین علیه السلامسیاست دفاعی1025-50871038-3920131224خلع سلاح و کنترل تسلیحات کشتار جمعی پس از یازده سپتامبر : همکاری بینالمللی یا یکجانبهگرایی؟202952FAنادرساعدJournal Article20131224آنچه در تاریخ 11 سپتامبر در ایالات متحده رخ داد، یک رویداد یا حادثه بیش نیست، اما این حادثه یکی از مهمترین رویدادهایی است که در طول تاریخ بیسابقه بودهاست و به دلایل مختلف از جهات سیاسی، اقتصادی و مالی، اجتماعی، علمی و اخلاقی حائز اهمیت ویژه میباشد. اما آنچه در این نوشتار مورد توجه اساسی است، بررسی ابعاد حقوقی آن با تأکید بر حقوِ بینالملل خلع سلاح و کنترل تسلیحات میباشد تا به خصوص رویکرد یکجانبهگرایی برخی دولتهای غربی در این حوزه، که کاملاً با ماهیت مشارکتی و مبتنی بر همکاری نظم حقوقی بینالمللی کنونی مغایرت دارد، به تصویر کشیده شود. براساس تحلیلهای این نوشتار و دستاوردهای آن، در کنار تغییرات حاصله در مفاهیم اصلی و بنیادهای نظام خلع سلاح و کنترل تسلیحات نظیر بازدارندگی هستهای، دفاع ضد موشک و...، اینگونه یکجانبهگراییها باید در آستانة گذشت یکسال از حادثه 11 سپتامبر، متوقف گردد و تنها بر اساس اصل بنیادین و عرفی همکاری در نظم حقوقی کنونی است که میتوان به صلح و ثبات جهانی و همزیستی پایدار امیدوار بود.دانشگاه جامع امام حسین علیه السلامسیاست دفاعی1025-50871038-3920131224تأملی بر مشروعیت بینالمللی اقدامات متقابل بشردوستانه قهرآمیز202953FAآنتونیوکاسسهJournal Article20131224کاسسه بر مقالهای از برونو سیما (Bruno Simma) در خصوص مشروعیت استفاده از زور به وسیلة ناتو در بحران کوزوو تفسیر مینویسد. او با این عقیدة سیما موافق است که اقدام ناتو خارج از دامنة منشور ملل متحد است؛ و براین اساس از نظر حقوِ بینالملل نامشروع است. این نقض موردی قابل اغماض نیست و نباید صرفاً با اشاره به ماهیت استثنائیش و با گفتن اینکه نباید آن را ایجاد کنندة سابقهای دانست به حمایت از آن پرداخت. به عقیده نویسنده شاید اقدام ناتو نشانهای از ظهور دکترینی جدید در حقوِ بینالملل باشد. طبق این دکترین هرگاه کشوری در قلمرو خویش دست به وحشیگریهای گسترده بزند و شورای امنیت فاقد آمادگی لازم برای پاسخگویی مناسب باشد، بهرهگیری از اقدامات متقابل قهرآمیز برای تحدید این وحشیگری مجاز خواهد بود. نویسنده استدلال میکند که اگر رشتهای از شرایط برآورده شود ممکن است قاعدة عرفی ظهور کند که استفاده از زور را به وسیلة تعدادی از کشورها در غیاب مجوز قبلی از شورای امنیت مشروع میکند. این امر مستلزم قیود مختلف است از جمله نیاز به در یاد داشتن تهدیدی نسبت به امنیت جهانی که به طور اجتنابناپذیر و فینفسه یکی از شرایط حقوقی هر حمله مسلحانهای علیه هرکشور مستقل است.دانشگاه جامع امام حسین علیه السلامسیاست دفاعی1025-50871038-3920131224روسیه، چین، هند : مثلث استراتژیک جدید برای جنگ سرد؟202954FAجولی امرامJournal Article20131224ناتوانی روسیه در ممانعت از گسترش ناتو به سوی شرِ و آزردگی این کشور به خاطر اقدام نظامی یکجانبة ناتو در کوزوو، مسکو را وادار کردهاست تا برای تفاهم استراتژیکی نزدیکتر با چین و هند بکوشد. اگرچه اشارة بحثانگیز یوگنی پریماکف (Yevgeny Primakov) به "مثلث استراتژیک" میان روسیه، چین و هند ممکن است عینیت نیابد اما در واقع هریک از این کشورها از پویایی نسبتاً مشابهی برخوردارند. آنها رابطة خود را با یکدیگر استحکام میبخشند در حالی که روابط با ایالات متحده را نیز گسترش میدهند. به لحاظ نتایج استراتژیک، این مشارکت دستکم منافع آنها را در همکاری دوجانبه با یکدیگر افزایش خواهد داد و در نهایت میتواند نفوذ آمریکا را محدود کند. این مشارکت بالقوه دستورکاری برای جنگ سرد آینده به شمار میآید و دربردارنده تهدیدی است که میتواند تأثیر شگرفی بر آمریکاییها بگذارد. انگیزة همکاری استراتژیک سهجانبه میان روسیه، چین و هند، چالشهای ناشی از این مشارکت برای استراتژی بینالمللی آمریکا، و پیشنهادهایی برای پرهیز از بازگشت به دوران پرتنش جنگ سرد در مقالة حاضر بحث و بررسی شدهاست. البته در هفتهها و ماههای پس از انهدام مرکز تجارت جهانی و حمله به پنتاگون، هرگونه پیشبینی در زمینة روابط بینالمللی آینده باید با احتیاط صورت پذیرد. در این مقاله مشخص نمیشود که روند کلی اقدام تلافیجویانة آمریکا در برابر این عملیات تروریستی چه خواهد بود، و دیگر کشورهای جهان سرانجام چه واکنشی نشان خواهند داد.