ماهیت دولت و امنیت ملی در عراق

Abstract

عوامل شکل‎دهنده به کم و کیف معادلات سیاسی و امنیتی عراق امروز، به ترتیب اولویت در سطوح سه‎گانه‎ی داخلی، منطقه‎ای و فرامنطقه‎ای قابل بررسی است. با توجه به این‎که اولین و مهم‎ترین سطح شکل‎دهنده به حیات سیاسی و اجتماعی هر کشوری سطح داخلی است، و اگر بپذیریم که مؤلفه‎های داخلی سبب آغاز بحران و تداوم آن می‎باشد، باید گفت مؤلفه‎های منطقه‎ای و فرامنطقه‎ای، دارای نقش تشدید‎کننده و تسریع‎کننده‎ی بحران و تداوم آن هستند.
بر این مبنا، سؤال اصلی این مقاله عبارت است از این‎که علل یا عومل شکل‎گیری وضعیت ناامنی و بی‎ثباتی مداوم در عراق چیست؟ و فرضیه‎ای که در پاسخ به این سؤال مطرح می‎شود این است که بافت اجتماعی و جمعیتی عراق سبب شکل‎گیری و تدوام بحران‎های سه‎گانه‎ی هویت، دولت و امنیت شده است که در ارتباط با همدیگر شکل می‎گیرند که خود زمینه‎ساز مداخله‎ی عوامل خارجی (به‎عنوان عامل تشدید‎کننده و تسریع‎کننده‎ی ناامنی و بی‎ثباتی) هستند. بنابراین، این مقاله با روش علی- تبیینی و با نگاهی تاریخی و فرایندمحور، این فرضیه را مورد آزمون قرار داد و مشخص گردید که بافت سیاسی – اجتماعی عراق سبب شکل‎گیری سه بحران هویت، بحران دولت و بحران امنیت شده و دولت به‎عنوان متولی اصلی امنیت در انجام کارویژه‎ی مهم «بحران امنیت» ناکام بوده است.