عوامل شکلدهنده به کم و کیف معادلات سیاسی و امنیتی عراق امروز، به ترتیب اولویت در سطوح سهگانهی داخلی، منطقهای و فرامنطقهای قابل بررسی است. با توجه به اینکه اولین و مهمترین سطح شکلدهنده به حیات سیاسی و اجتماعی هر کشوری سطح داخلی است، و اگر بپذیریم که مؤلفههای داخلی سبب آغاز بحران و تداوم آن میباشد، باید گفت مؤلفههای منطقهای و فرامنطقهای، دارای نقش تشدیدکننده و تسریعکنندهی بحران و تداوم آن هستند. بر این مبنا، سؤال اصلی این مقاله عبارت است از اینکه علل یا عومل شکلگیری وضعیت ناامنی و بیثباتی مداوم در عراق چیست؟ و فرضیهای که در پاسخ به این سؤال مطرح میشود این است که بافت اجتماعی و جمعیتی عراق سبب شکلگیری و تدوام بحرانهای سهگانهی هویت، دولت و امنیت شده است که در ارتباط با همدیگر شکل میگیرند که خود زمینهساز مداخلهی عوامل خارجی (بهعنوان عامل تشدیدکننده و تسریعکنندهی ناامنی و بیثباتی) هستند. بنابراین، این مقاله با روش علی- تبیینی و با نگاهی تاریخی و فرایندمحور، این فرضیه را مورد آزمون قرار داد و مشخص گردید که بافت سیاسی – اجتماعی عراق سبب شکلگیری سه بحران هویت، بحران دولت و بحران امنیت شده و دولت بهعنوان متولی اصلی امنیت در انجام کارویژهی مهم «بحران امنیت» ناکام بوده است.
)
