نظامیان و برآمدن دولت مطلقه نوساز در دوره پهلوی اول

Document Type : Original Article

Authors

1 Ph.D. student of political science majoring in Iran, Islamic Azad University, Qom branch, Qom, Iran

2 Professor, Department of Political Science, Islamic Azad University Qom Branch, Qom, Iran

3 Assistant Professor, Department of Political Science, Research Institute of Islamic Sciences and Culture, Qom, Iran

Abstract

تأثیر فزاینده نیروهای مسلح بر پویش تصمیم‌گیری سیاسی اعم از سیاست داخلی یا روابط خارجی، بسیاری از جامعه-شناسان سیاسی را بر آن داشته است تا همواره به مطالعه درباره مسئله جایگاه نظامیان در سیاست بپردازند. این مسئله در ایران معاصر با ساخت دولت مطلقه نظامی پس از کودتای سوم اسفند 1299ش. تأملات نظری فراوانی را به دنبال داشت. شکلی از دولت که با درهم آمیختن دو وجه متعارض دولت مطلقه با مدرن‌سازی توسط نظامیان و حمایت بیگانگان پدید آمد. این‌که نظامیان چگونه این همسازی را ایجاد کردند؟ موضوع مقاله حاضر است. برای پاسخ به این پرسش از الگوهای جامعه شناسی سیاسی که به بررسی مناسبات نیروهای اجتماعی و ساختار قدرت می‌پردازند، استفاده شده است. بنظر می‌رسد انگیزه نظامیان برای توسعه و افزایش اقتدار نیروهای مسلح الزام به مدرن‌سازی نهادی را ایجاد کرد و زمینه گسترده نفوذ نظامیان در سیاست از یک‌سو و اتحاد دولت مطلقه و پویش نوسازی از سوی دیگر فراهم شد.

Keywords