منطقهی خاورمیانه یکی از مناطق راهبردی و حساس جهانی است. به طوری که امنیت کشورهای این منطقه متأثر از یکدیگر است و هر گونه جنگ و ناامنی در این منطقه، موجب به خطر افتادن امنیت سایر کشورها میشود. امنیت ملی به عنوان یک متغیر جدید به کار میرود، اما این متغیر جدید خود به متغیرهایی وابسته است که نادیده انگاشتن آنها باعث به خطر افتادن امنیت ملی کشورها میگردد. یکی از عوامل و متغیرهای مؤثر بر امنیت ملی هر کشور را نحوهی تنظیم روابط خارجی آن کشور با دیگر کشورها به خصوص کشورهای همسایه شکل میدهد. با توجه به این امر، امنیت ملی ایران به عنوان کشوری بزرگ در منطقهی خاورمیانه، به عوامل متعددی از جمله نحوهی تنظیم روابط خارجی ایران با کشورهای جهان و همسایگان ارتباط مستقیمی دارد. به همین منوال، حملهی آمریکا به عراق و اشغال این کشور سبب نگرانیهایی در منطقه، بویژه برای کشورهای همسایهی عراق (ایران، سوریه و ترکیه) شده است. ایران به عنوان همسایهی نزدیک عراق، بعد از حملهی آمریکا به این کشور دچار یک سری چالشهایی شد. اما جدای از این چالشها، ایران به تحولات عراق نگاه مثبتی دارد، چرا که میتواند از طریق دیپلماسی و تنظیم روابط خارجی از بهترین شرایط در جهت بهرهبرداری از فرصتها و رفع چالشها استفاده کند. در این راستا، این مقاله تأثیر اشغال عراق توسط آمریکا بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را در چارچوب چالشها و فرصتها مورد بررسی قرار میدهد. این چالشها و فرصتها در ابعاد نظامی ـ امنیتی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی ـ اجتماعی و بهداشتی مورد بررسی قرار گرفتهاند. روش تحقیق در این مقاله از نوع توصیفی ـ تحلیلی و جمعآوری دادهها به روش کتابخانهای و اسنادی است.
)