عوامل ساختاری ـ سیاسی مؤثر در ناکارآمدی ارتش صفوی و تأثیر آن بر اقتصاد و جامعه (932تا1047 ه‍. ق)

نویسنده

چکیده

ارتش قزلباش از اوان سلطنت شاه طهماسب تا زمان اصلاح ساختار سیاسی- نظامی کشور توسط شاه عباس اول (931-1007ه‍.ق) در دفع و رفع تهدیدات نظامی –امنیتی از موجودیت حکومت و کشور به عنوان وظایف اصلی‌اش، قوی و کار آمد ظاهر نشد. در جستجوی عوامل این نقصان تأثیر عوامل ساختاری- سیاسی بر این ناکارآمدی نمایان گردید و پس از تحقیق، نتیجه این شد که مهمترین عامل این ضعف از ساختار ناهمگون ارتش و اشتغالات سیاسی نظامیان، ناشی می‌شد که به صورت تضادها و تقابلات سیاسی و نظامی طوایف تشکیل دهنده سپاه قزلباش و دخالت‌های غیرموجه و خارج از چارچوبهای مقبول آنها در امور سیاسی بروز می‌کرد و هم چنین، نقش آفرینی نظامیان در عرصه‌های سیاسی و سرکوبی جنبش‌های سیاسی و اجتماعی تجلی داشت. این شرایط موجب گردید در مقطع زمانی مورد بحث بارها نظام سیاسی با چالش‌های جدی مواجه گردید و به سختی از ورطه سقوط، رهایی یافت. روند این قضایا یعنی ابعاد و جوانب ناکارآمدی ارتش و عوامل ساختاری- سیاسی مؤثر در آن و نتایج پیامدهای این تأثیر در کانون توجه این پژوهش قرار دارند.

کلیدواژه‌ها