انتقال‌ سلاح‌ و مدیریت‌ بحران‌ : مطالعه‌ موردی‌ جنگ‌ ایران‌ و عراق

نویسنده

چکیده

(در فردای‌ نبرد حمله‌ به‌ کویت‌، کنترل‌ صادرات‌ سلاح‌ به‌ خلیج‌ فارس‌ مورد توجه‌ جدّی‌ قرار گرفت‌. منازعاتی‌ که‌ طی‌ ده‌، دوازده‌ سال‌ گذشته‌ دو جنگ‌ بزرگ‌ را به‌ وجود آورد، بدون‌ شک‌ ریشه‌های‌ عمیقی‌ در منطقه‌ داشته‌ است‌. مع‌هذا این‌ تفکر به‌ طور گسترده‌ وجود دارد که‌ تأمین‌ کنندگان‌ بزرگ‌ سلاح‌ با انتقال‌ و فروش‌ سلاح‌ سهم‌ مهمی‌ در افزایش‌ منازعه‌ در خلیج‌ (فارس‌) داشته‌اند. هرچند محدودیتهایی‌ در خصوص‌ فروش‌ سلاح‌ پیش‌بینی‌ شده‌است‌، ولی‌ پیشنهادات‌ ارائه‌ شده‌ تاکنون‌ مورد پذیرش‌ قرار نگرفته‌ است‌. در فوریه‌ سال‌ 1991، جیمز بیکر وزیر خارجه‌ امریکا تأکید کرد که‌ «زمان‌ آن‌ فرارسیده‌ تا جریان‌ صدور سلاح‌ به‌ یک‌ منطقه‌ بیش‌ از حد نظامی‌ شده‌ کاهش‌ یابد.» با وجود این‌، جرج‌ بوش‌، رئیس‌ جمهور وقت‌ آمریکا طی‌ اعلامیه‌ای‌ که‌ در ماه‌ مارس‌ انتشار یافت‌، تصریح‌ کرد که‌ کنترل‌ تسلیحات‌ برای‌ آمریکا بدین‌ معنی‌ نیست‌ که‌ از فروش‌ سلاح‌ چشم‌پوشی‌ کند. به‌ دنبال‌ او، دیک‌ چنی‌ وزیر دفاع‌ اعلام‌ کرد: «کنترل‌ فروش‌ تسلیحاتی‌ که‌ بر خاورمیانه‌ اعمال‌ شده‌ تنها موشکهای‌ بالستیک‌، سلاحهای‌ شیمیایی‌ و هسته‌ای‌ را دربرمی‌گیرد.» علی‌رغم‌ این‌ تناقض‌گویی‌ آشکار، این‌ اظهارات‌ ثابت‌ می‌کند که‌ امنیت‌ در خلیج‌ فارس‌ بیش‌ از پیش‌ به‌ سطح‌ سلاحها و انتقال‌ تسلیحات‌ بستگی‌ دارد هرچند که‌ دولتهای‌ منطقه‌ نیز باید پاسخگوی‌ الزامات‌ امنیتی‌ نیز باشند.

کلیدواژه‌ها