بررسی مقایسه‌ای راهبرد جمهوری اسلامی ایران و عراق در دوران جنگ از دیدگاه فرماندهان دوران دفاع مقدس

نویسندگان

1 دانشگاه جامع امام حسین

2 دانشگاه جامع امام حسین(ع)

چکیده

با وجود گذشت نزدیک به سه دهه از جنگ ایران و عراق مطالعه و تحقیق در مورد ابعاد و زوایای گوناگون آن، برای مراکز تحقیقات راهبردی و نظامی ایران و جهان، یک وظیفه و ضرورت اجتناب‌ناپذیر است. گرچه تجارب جنگ خلیج فارس(تهاجم عراق به کویت و به دنبال آن حمله آمریکا و متحدین به عراق) این عقیده را به‌وجود آورد که ماهیت جنگ‌ها وارد مرحله نوینی شده و جنگ‌های پیشین نمی‌توانند دارنده درس‌ها و نکات آموزشی قابل توجهی باشند، اما به دلیل عدم برخورداری کشورهای مختلف و خصوصأ دولت‌های موجود خاورمیانه از تکنولوژی نظامی پیشرفته و به‌کارگرفته شده در جنگ‌های اخیر، به نظر می‌رسد که جنگ ایران و عراق با توجه به ویژگی‌های خاص خود که در آن دوران بی‌نظیر بود، برای مراکز دانشگاهی و صاحب‌نظران نظامی ایران و منطقه حاوی درس‌ها و تجارب با ارزشی است و مطالعه و بررسی در مورد آن را ضرورت می‌بخشد. بر اساس اهمیتی که این جنگ خصوصأ راهبرد‌های به کار رفته در آن دارد تحقیق حاضر با روش تحلیلی- توصیفی با رویکرد مقایسه‌ای و با استفاده از ابزارهای اسنادی و پیمایشی(پرسشنامه) با استفاده از نظرات 50 نفر از اساتید، خبرگان و فرماندهان جنگ، راهبردهای به‌کار گرفته شده توسط جمهوری اسلامی ایران و عراق در رویارویی باهمدیگر را در سه سطح ملی، نظامی و عملیاتی را مورد تحلیل قرار داده است.

کلیدواژه‌ها


  1. ازغندی، علیرضا(1378)؛ و روشندل، جلیل؛ مسائل نظامی و راهبردک معاصر، تهران، انتشارات سمت.
  2. بیلیس، جان؛ کارنت، جان، و دیگران(1369)؛ راهبرد معاصر: نظریات و خط مشی، ترجمه: هوشمند میرفخرایی، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، چاپ دوم.
  3. بوفر،آندره(1369)"مقدمه ای بر راهبرد"،ترجمه: مسعود کشاورز،تهران،دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی،چاپ دوم.
  4. ثقفی عامری، ناصر(1380)؛ راهبرد در فرایند تحول، مجله اطلاعات سیاسی اقتصادی، شماره های ششم و هفتم.
  5. درودیان،محمد(1391) جنگ ایران و عراق موضوعات و مسائل،تهران، انتشارات سمت.
  6. درویش، فرهاد(1391) چند مسئله راهبردی/ بررسی راهبرد نظامی عراق در جنگ با ایران (67 ـ 1359)، پرتال جامع علوم انسانی، کد مطلب: 70279.
  7. دری،حسن(1388) جنگ ایران و عراق ریشه ها و علل وقوع، تهران، انتشارات مرکز اسناد دفاع مقدس.
  8. فارسی، جلال‌الدین(1363) راهبرد ملی، گزارش سمینار، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
  9. سنجابی، علی رضا(1380)؛ راهبرد و قدرت نظامی، تهران، انتشارات پاژنگ، چاپ دوم.
  10. شیرودی، مرتضی؛(1381) مسائل نظامی و راهبرد معاصر، انتشارات نمایندگی ولی فقیه در نیروی مقاومت،چاپ دوم.
  11. صلحجو، علی(1386) راهبرد چیست؟، مجله امید انقلاب، شماره 361.
  12. غلامپور، احمد(1393)، بررسی زمینه ها و عوامل تهاجم نظامی عراق علیه ایران، تهران، انتشارات موزه دفاع مقدس..
  13. Karla Torrez and Vincent Difronzo(2000) The Iran-Iraq War: Exceeding Means. USA: Defence University, National War College, 20 oct.
  14. Thompson, Arthur A, and A.J.Stricland(2008) Strategic Management: Concepts and Cases, 12th Edition, Newyork:Mc Grow- Hill..