امنیت رژیم صهیونیستی در رویارویی با همگرایی در منطقه شامات

نویسندگان

1 مرکز مطالعات خاورمیانه- مؤسسه اندیشه سازان نور

2 دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

موقعیت جغرافیایی، از مؤلفه‌های قدرت و عوامل مهم تأثیرگذار بر امنیت ملی و سیاست خارجی کشورها به‌شمار می‌رورد. منطقه شامات به عنوان اصلی‌ترین تهدید بویژه از سوی لبنان و سوریه، تهدیدی بالقوه برای رژیم صهیونیستی از زمان اعلام موجودیتش بوده است. بنابراین تلاش برای رهایی از این تهدید که بارها به‌صورت بالفعل خودنمایی کرده، همواره از جمله اقدامات اساسی رژیم صهیونیستی بوده است. از سوی دیگر، همگرایی در منطقه شامات، می‌تواند نقش مهمی در تأمین امنیت ملی و منطقه‌ای کشورهای این حوزه ایفا کند، چراکه به هر میزان که بازیگران منطقه، در برابر تهدیدهای موجود به یکدیگر نزدیک‌تر شوند، بر امنیت آنها افزوده شده، امنیت طرف مقابل آسیب‌پذیرتر می‌شود. این مقاله به دنبال تبیین رابطه میان امنیت رژیم صهیونیستی و همگرایی در شامات است. از این رو با بررسی و گسترش نظریات مختلف همگرایی در زمینه‌های سیاسی، افتصادی، فرهنگی و امنیتی در زمینه منطقه مورد نظر، نقش هر یک از این نظریات در حفظ امنیت این کشورها، تأثیرات امنیتی این همگرایی را برای رژیم صهیونیستی مورد ارزیابی قرار می-دهد. آنچه در نهایت نتیجه گرفته می‌شود این است که امنیت رژیم صهیونیستی در برابر اتحاد و همگرایی احتمالی همسایگانش در منطقه شامات بشدت آسیب‌پذیر خواهد بود و به همین دلیل، شاهد هستیم که رژیم صهیونیستی با اتخاذ سیاستهای مختلف و به شیوه‌های گوناگون، می‌کوشد تا مانع از تحقق این همگرایی شود.

کلیدواژه‌ها


  1. آشوری، محمد (1389)، همگرایی منطقه‌ای و امنیت ملی.
  2. http://www.tabnak.ir/fa/news/134583.
  3. بروجردی، محمد (1386)، منطقه گرای اقتصادی، همشهری دیپلماتیک، 15 مرداد.
  4. پیشداد، سعید (1383)، همگرایی در سازمان اکو، تهران: باز.
  5. جمالی، حسن (1380)، تاریخ و اصول روابط بین الملل، قم: مرکز تحقیقات اسلامی.
  6. خامنه‌ای (آیت‌الله)، سید علی (1391)، بیانات در دیدار مسئولان نظام و سفرای کشورهای اسلامی در روز عید سعید فطر. http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=20807
  7. خامنه‌ای (آیت‌الله)، سید علی (1392)، بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در مسابقات بین‌المللی قرآن کریم.
  8. http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=22828
  9. دوئرتی، جیمز و رابرت فالتزگراف (1372)، نظریه‌های متعارض در روابط بین الملل، ترجمه وحید بزرگی و علیرضا طیب، تهران: قومس.
  10. درینیک، ژان پی‌یر (1368)، خاورمیانه در قرن بیستم، ترجمه فرنگیس اردلان، تهران: جاویدان.
  11. دهقانی فیروز آبادی، سید جلال (1378)، رویکردی نظری به نقش آفرینی اتحادیه اروپا، اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، خرداد و تیر.
  12. دهقانی فیروز آبادی، سید جلال (1383)، سیاست خارجی و امنیتی مشترک اروپا از منظر نوکارکرد گرایی، پژوهش حقوق و سیاست، ش 12.
  13. دورنبوش، رودیگر و فردریک هلمرز (1374)، اقتصادآزاد: ابزاری برای سیاست‌گذاران اقتصادی در کشورهای در حال توسعه، ترجمه غلامرضاآزاد، اصغرشاه‌مرادی، تهران: کویر.
  14. رئیس دانا، فریبرز (1381)، اقتصاد سیاسی توسعه، تهران: نگاه.
  15. رحیمی بروجردی، علیرضا (1385)، همگرایی اقتصادی: ترتیبات تجاری منطقه‌ای وبازارهای مشترک، تهران: سمت.
  16. سلیمی، حسین (1386)، نظریه‌های گوناگون درباره جهانی شدن، تهران: سمت.
  17. سیف‌زاده، سیدحسین (1383)، اصول روابط بین الملل (الف و ب)، تهران: میزان.
  18. عسگری، محمود(1382)، منطقه گرای وپارادایم امنیت منطقه‌ای، اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، ش 187 ـ 188، فروردین و اردیبهشت.
  19. عظیمى دولت آبادى، امیر (1387)، منازعات نخبگان سیاسی و ثبات سیاسی در جمهوری اسلامی ایران، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  20. فلاح زاده، محمد حسین (1385)، چهل حدیث وحدت، پایگاه حوزه نت:
  21. http://www.hawzah.net/FA/articleview.html?ArticleID=5107.
  22. قوام، عبدالعلی (1382)، اصول سیاست خارجی و سیاست بین‌الملل، تهران: سمت.
  23. کاظمی، علی اصغر (1370)، نظریه همگرایی در روابط بین الملل، تهران: قومس.
  24. کوزه گرکالجی، ولی (1387)، تحقق اکوتا و چشم انداز اکو 2015: فرصت‌ها و چالشهای اکو، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، ش 62.
  25. کولایی، الهه (1379)، اکو و همگرایی منطقه ای، تهران: مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک.
  26. لیک، دیوید ای. و پاتریک مورگان (1381)، نظم‌های منطقه‌ای، امنیت سازی در جهانی نوین، ترجمه سیدجلال دهقانی فیروزآبادی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
  27. محمودی، وحید (1384)، همگرایی دراندیشه‌های توسعه، اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، ش 222 و 221، بهمن و اسفند.
  28. مختاری‌هشی، حسین و مصطفی قادری‌حاجت (1387)، هیدروپلیتیک خاورمیانه در افق سال 2025م؛ مطالعه موردی: دجله و فرات، اردن و نیل، فصلنامه ژئوپلیتیک، س چهارم، ش اول.
  29. سایت نگاه (1389)، نقش سازمانهای اطلاعاتی و جاسوسی در تأمین امنیت و اطلاعات، هفته‌نامه بابل نامه، دهم خرداد، ش 67. http://babolname.com/?Page=ViewPost&ID=969
  30. همتی گل‌سفیدی، حجت‌الله (1387)، مجموعه‌های امنیتی منطقه‌ای، باشگاه اندیشه،
  31. http://www.bashgah.net/pages-21343.html
  32. هوت، ویل (1382)، «نظریه‌های روابط بین‌الملل ومنطقه گرایی نوین»، ترجمه محبوبه بیات، فصلنامه اقتصاد سیاسی، ش 3.
  33. وبگاه اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران (1389).
  34. http://www.iccim.ir/fa/index.php?option=com_mtree&task=viewlink&link_id=578&Itemid=0
  35. بیریز، شیمون (1994)، الشرق الأوسط الجدید، ترجمة محمد حلمی عبدالحافظ، عمان: الأهلیة للنشر والتوزیع.
  36. جاسور، ناظم عبدالوهاب (1999)، جامعة الدول العربیة ومستقبل العلاقات العربیة ـ الأوربیة، مجلة شئون عربیة، العدد 99 ، سبتمبر.
  37. حسن، حمدی عبدالرحمن (2000)، العولمة وآثارها السیاسیة فی النظام الإقلیمی العربی، المستقبل العربی، بیروت: مرکز دراسات الوحدة العربیة.
  38. حسنین، مدحت (1994)، العمل الاقتصادی العربی المشترک هل بعث من جدید؟، أوراق الشرق الأوسط، القاهرة: العدد 11، ابریل.
  39. خصاونة، مالک (2017)، الاقتصاد الأردنی: اختلالات و تحدیات، شبکة الجزیرة الأعلامیة، 09 فبرایر:
  40. http://studies.aljazeera.net/ar/reports/2017/02/170209131200736.html.
  41. الزیات، نعمات (1993)، بدء العد التنازلی للسوق الشرق أوسطیة، سلسلة کتاب الاهرام الاقتصادی، القاهرة: مؤسسة الاهرام.
  42. عبد الفضیل، محمود (1994)، مشاریع الترتیبات الاقتصادیة الشرق أوسطیة: التصورات ـ المحاذیر وأشکال المواجهة، فی التحدیات الشرق أوسطیة الجدیدة والوطن العربی، بیروت: مرکز دراسات الوحدة العربیة.
  43. غزالة، عهد(2005)، تطور العلاقات الاقتصادیة بین سوریا ودول الجوار، دمشق: جمعیة العلوم الاقتصادیة السوریة.
  44. کوثرانی، وجیه (1996)، العالم العربی بین الشرق أوسطیة والشراکة المتوسطیة، الکلمة، بیروت: العدد 12.
  45. محمد محمود الإمام (1997)، الوطن العربی ومشروعات التکامل البدیلة، أعمال المؤتمر العلمی الثالث للجمعیة العربیة للبحوث الاقتصادیة، بیروت: مرکز دراسات الوحدة العربیة.
  46. Anderson, Ewan, Fisher, William Bayne (2000), The Middle East: Geography and Geopolitics, London: Routledge.
  47. Das, Dilip K. (2004), Regionalism in Global Trade, Cheltenham: Edward Elgar.
  48. Dershowitz, Alan M. (2003), The Case for Israel, New York: John Wiley and Sons.
  49. Deutsch, Karl Wolfgang (1978), The Analysis of International Relations: Karl W. Deutsch. 2d Ed,Upper Saddle River,NJ.: Prentice-Hall.
  50. Encyclopedia of Earth (2008), Energy Information Administration, Editor: Langdon D. Clough, November 18.
  51. Fromkin, David (1989), A Peace to End All Peace: The Fall of the Ottoman Empire and the Creation of the Modern Middle East, New York: Owl.
  52. Gettleman, Marvin E., Schaar, Stuart (2003), The Middle East and Islamic World Reader, Contributor Marvin E. Gettleman, Stuart Schaar, New York: Grove Press.
  53. Griffiths, Martin (1999), Fifty Key Thinkers in International Relations, London: Routledge.
  54. Haas, Ernst B. (1968), The Uniting of Europe: Political, Social, and Economic Forces, 1950-1957, Palo Alto, CA: Stanford Univ. Press.
  55. Hakimian, Hassan, Nugent, Jeffrey B. (2005), Trade Policy and Economic Integration in the Middle East and North Africa Economic Boundaries in Flux, New York, NY: Routledge.
  56. Hashimoto, Hidetoshi (2004) ,The Prospects for a Regional Human Rights Mechanism in East Asia, New York: Routledge.
  57. Hudson, Michael C. (1999), Middle East dilemma: the politics and economics of Arab integration, New York, NY: Columbia University Press.
  58. Izzeddin, Nejla, Hocking, William Ernest (2006), The Arab World: Past, Present and Future, Contributor William Ernest Hocking, Whitefish, MT: Kessinger Publishing.
  59. Jovanović, Miroslav N. (1998) International Economic Integration: Critical Perspectives on the World Economy, London: Taylor & Francis.
  60. Laursen, Finn (2003), Comparative Regional Integration: Theoretical Perspectives,Contributor Finn Laursen, Farnham: Ashgate Publishing, Ltd.
  61. Lindberg, Leon N. (1971), Scheingold ,Stuart A., Regional Integration: Theory and Research, Cambridge: Harvard University Press.
  62. Marshall, Edgar S. (2002), Israel: current issues and historical background, New York: Nova Science.
  63. Pentland, Charles (1973), International Theory and European Integration, New York: Free Press.
  64. Political and Strategic Perspectives, Lanham: Rowman & Littlefield.Rais, Rasul Bux (1987), The Indian Ocean and the Superpowers: Economic,
  65. The World Factbook, www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook