تحلیل مضمون چشم‌انداز انقلاب اسلامی در اندیشۀ سیاسی امام خمینی(ره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه تربیت پاسداری امام حسین(ع)

چکیده

نظر به اهداف متعالی مکتب حیات‌بخش اسلام، جایگاه انقلاب اسلامی در معادلات ژئواستراتژی و ساختار ژئوپولیتیکی جدید جهان، فرصت‌ها و تهدیدات در محیط خارجی، ضعف‌ها و قوت‌ها  در محیط داخلی، ظهور بازیگران جدید با پیچیدگی رفتار در صحنه­ها، و بیداری و انتظارات افکار عمومی جهان از انقلاب اسلامی تأکید مضاعف بر ترسیم چشم‌انداز انقلاب از منظر اندیشۀ سیاسی امام خمینی (ره) دارد. امام خمینی(ره) همواره با رصد دقیق رویدادها و تحولات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در مراسم و مناسبت‌های مختلف از بدو شکل‌گیری نهضت در سال 1341 تا سال 1368 علاوه بر موشکافی ابعاد و زوایای آشکار و پنهان تهدیدات منافع ملی، راهبردهای نظام زوایای چشم‌انداز انقلاب اسلامی را تبیین و تحلیل نموده‌اند؛ این پژوهش با هدف تعیین چشم‌انداز انقلاب اسلامی از فرمایش‌های امام‌خمینی(ره) انجام شده است؛ در این تحقیق که با رویکرد کیفی انجام گرفته، با استفاده از روش شبکه مضامین از روش تحلیل مضمون، پنج مضمون عمق‌بخشی‌ داخلی، عمق‌بخشی ‌خارجی، مقابله با تهدیدات نرم، تهدیدات نیمه‌سخت و تهدیدات سخت به عنوان مضامین فراگیر چشم‌انداز انقلاب اسلامی تحت عنوان یافته‌ها ارائه شده است؛ مضمون ذکرشده در حوزۀ امنیت‌پایدار پنج سطح امنیت اعتقادی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی را برای نظام اسلامی ایجاد و توسعه داده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Thematic Analysis of the Perspective of the Islamic Revolution in Imam Khomeini’s Way of Thinking

چکیده [English]

In view of the fact that Islam is a regenerative school, and considering the status of the Islamic Revolution in the geostrategic equations as well as in the new geopolitical structure, and the opportunities and threats in the external environment and the advent of new actors who display complex behavior on different scenes in the internal environment, a double emphasis is placed on delineating the perspective of the Revolution from Imam Khomeini's viewpoint by the expectations of the awakened world public opinion from the Islamic Revolution." Conducting an exact monitoring of events and regional and transregional developments in different occasions from the early phase of the movement in 1962 to 1989, together with closer scrutiny of the hidden and overt dimensions of the threats that challenge national interests, Imam Khomeini has explained and analyzed the dimensions and aspects that constitute the perspective of the Islamic revolution. This research has been conducted with the aim of determining the perspective of the Islamic Revolution from the context of Imam Khomeini's statements. This research has been written with qualitative method. Using the thematic networks' method of analysis, it presents five inclusive themes namely depth-giving activity inside, depth-giving activity outside, countering soft threats, semi-hard and hard threats. The theme extracted from the field of sustainable security has developed five levels for the Islamic order, namely ideological, social, economic, political and cultural security.

کلیدواژه‌ها [English]

  • perspective
  • Islamic Revolution
  • political thought
  • Imam Khomeini
قرآن‌کریم (1376)، ترجمۀ الهی قمشه‌ای، قم: انتشارات لقاء.
امام خمینی(ره)، روح‌الله (1373)، ولایت فقیه، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
امام خمینی(ره)، روح‌الله (1378)، وصیت‌نامه الهی سیاسی، تهران: انتشارات احیاء کتاب.
امام خمینی(ره)، روح‌الله، صحیفه نور، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار.
امام خامنه‌ای، سیدعلی. پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، قابل بازیابی در:
http://www.leader.ir.
امیری‌ کبیری، علیرضا (1381)، مدیریت استراتژیک، چاپ اول، تهران: نگاه دانش.
جاویدی، رقیه؛ بهروری لک، غلامرضا (1395)، تحلیل مضمون محتوای مردم در اندیشۀ سیاسی امام خمینی(ره)، فصلنامۀ علوم سیاسی، ش 4: 7-34.
حافظ‌نیا، محمدرضا (1381)، مقدمه‎ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران: انتشارات سمت.
حیدری، کیومرث؛ عبدی، فریدون (1391)، جنگ‌های آینده و مشخصات آن با تحلیلی بر دیدگاه برخی صاحب‌نظران نظامی غرب، فصلنامۀ مدیریت نظامی، ش48: 43-76.
دشتی، محمد (1394)، ترجمۀ نهج‌البلاغه، چاپ چهارم، قم: نشر اجود.
درخشه، جلال؛ افتخاری، اصغر؛ ردادی، محسن (1394)، تحلیل مضمونی اعتماد در اندیشۀ آیت‌الله خامنه‌ای، پژوهشکدۀ علوم انسانی و مطالعات فرهنگ، ش2: 53-72.
شیروانی، علی (1391)، ترجمة نهج‌البلاغه، قم: دفتر نشر معارف.
شهلائی، ناصر (1385)، مدیریت استراتژیک در نیروهای مسلح تهران: انتشارات دافوس ارتش جمهوری اسلامی.
عابدی جعفری، حسن؛ تسلیمی، محمدسعید؛ فقیهی، ابوالحسن؛ شیخ‌زاده، محمد (1390)، تحلیل مضمون و شبکه مضامین، روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌ها کیفی، فصلنامۀ اندیشۀ مدیریت راهبردی، ش25: 151-198.
فرتوک‌زاده، حمیدرضا؛ وزیری، جواد (1394)، گذار به اقتصاد مقاومتی، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.
قاضی میرسعید، علیرضا؛ فرتوک‌زاده، حمیدرضا؛ ولیوند زمانی، حسین؛ جعفری، سید اصغر؛ باقری، ابوالفضل (1396)، تحلیل مضمون ساخت درونی قدرت نیروهای مسلح برای جنگ آینده از منظر فرماندهی کل قوا (مدظله) تهران: فصلنامۀ مدیریت نظامی، س17، ش4: 77-100.
قمی، شیخ عباس (1379)، مفاتیح‌الجنان، ترجمۀ الهی قمشه‌ای، قم: نشر محمد.
لطیفی‌ پاکده، لطف‌علی (1387)، تحلیل انقلاب اسلامی، تهران: پژوهشکدۀ تحقیقات اسلامی.
ماه‌پیکر، یاور (1395)، فرهنگ آموزش نظامی، تهران: روناس.
مصباح یزدی، محمدتقی (1391)، جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
مطهری، مرتضی (۱۳۷۲)، پیرامون انقلاب اسلامی، چاپ نهم، قم: صدرا.
مکارم‌شیرازی، ناصر و همکاران (1390)، پیام امیرالمؤمنین شرح جدیدی بر نهج‌البلاغه، قم: انتشارات علی ابن ابی‌طالب.
هانتینگتون، ساموئل (1375)، سامان سیاسی در جوامع دسخوش دگرگونی، ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: نشر علم.
Attride, Stirling. J (2001). Networks Thematic: An Analytic Tool for Qualitative Research, Qualitative Research, Vol. 1, No.3, pp. 385-405.
 Braun, V. & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, Vol. 3, No.2, pp. 77-101.
 M. B Miles, A. M Huberman, (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook, Canada: Thousand Oaks.
N King, C. Horrocks, (2010). Interviews in qualitative research, London: Sage Publications Ltd.
Nye, Joseph (2004). Soft Power: The Means to Success in World Politics, New York: Public Affairs.