پردازش دلایل دگردیسی در سیاست خارجی ترکیه در قبال بحران سوریه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه اصفهان/ دانشگاه پیام نور مرکز  یاسوج

2 داشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان

چکیده

ترکیه یکی از اصلی­ترین بازیگران منطقه­ای تأثیرگذار در بحران سوریه است؛ این کشور از زمان شروع بحران سوریه با تغییر بنیادین در سیاست­های خود در قبال سوریه و با حمایت همه­جانبه از گروه­های ترس افکن (تروریست) و بازگذاشتن مرزهای خود به روی تکفیری­ها سعی در سرنگونی نظام دمشق را داشت تا شاید امپراطوری نوعثمانی خود را احیاء کند؛ امّا سیر تحولات سوریه و ترس مقامات ترک از سرایت ناامنی­های این کشور به درون مرزهای خود و همچنین شکل­گیری مدل حکومتی شبیه به عراق در سوریه، آنکارا را به چرخش در سیاست­های خود در قبال تحولات سوریه واداشته است و در جهت اهداف و منافع منطقه­ای خود سیاست همراهی و نزدیکی با ایران و روسیه را در پیش گرفته است. سؤال اصلی پژوهش این است که دلایل چرخش در سیاست خارجی ترکیه در قبال بحران سوریه از جنگ به دیپلماسی و همراهی با رویکرد حل دیپلماتیک بحران در چیست؟ فرضیۀ مقاله این است که ناکامی در میدان جنگ، بروز شکاف در اردوگاه ترکیه با متحدین منطقه­ای و فرامنطقه­ای خود همراه با تفوق نیروهای مخالف به رهبری ایران و روسیه در میدان عمل، مهم‌ترین دلایل چرخش در سیاست خارجی ترکیه بوده است؛ برای تحلیل داده­ها از روش تحلیلِ کیفی استفاده شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Reseans Why a Transformation Occurred in Turkey's Foreign Policy towards the Syrian Crisis

نویسنده [English]

  • Hossein Masoudnia 2
1
2 Dashir Department of Political Science, Isfahan University
چکیده [English]

Turkey is one of the main actors that is influential in the Syrian crisis. From the very time when the Syrian crisis started, Turkey made every effort to topple the Damascus regime by creating a fundamental change in its policies towards Syria, providing total support for the terrorist groups, and leaving its doors opened to the Takfiris in order to restore the Neo-Ottomanist Empire. However, the developments in Syria, a concern on the part of the Turkish officials that insecurities in Syria may spill over Turkey's borders, as well as the potential formation of a government model similar to Iraq's in Syria all caused Ankara to turn away from its policies towards the Syrian developments and adopt, instead, the policy of proximity to, and approaching Iran and Russia only to meet its regional objectives and interests. The main question in this research is: What are the reasons of rotation in Turkey's foreign policy towards the Syrian crisis (i.e. war to diplomacy) and favouring a diplomatic settlement of the crisis? The hypothesis in this article is that failures in the battlefield, the division in Turkey's camp between its regional and transregional allies accompanied by the upper hand that the opposition gained in action, have been among the main reasons for Turkey's rotation in its foregn policy. Also, the method of quality analysis has been used to collect data.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Turkey
  • the Syrian crisis
  • Post-ISIS
  • Neo-Ottomanism
  • the constructivist theory
احمدیان، قدرت؛ دانش­نیا، فرهاد؛ کرمیان، کرم­رضا (1395)، هویت و سیاست خارجی خاورمیانه‌ای ایران و ترکیه در سوریه، فصلنامۀ سیاست جهانی، دورۀ پنجم، شمارۀ چهارم: 173 ـ 141.
اخوان­کاظمی، مسعود؛ اکبری، سمیرا؛ تارا، علیرضا (1396)، تحلیل مواضع روسیه در قبال کردهای سوریه پس از تحولات 2011، فصلنامۀ رهیافت­های سیاسی و بین المللی، سال نهم، شمارۀ 51: 35 ـ 11.
اطهری، سید ­اسدالله (1392)، سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه در ترکیه، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
امیدی، علی؛ رضایی، فاطمه (1390)، نوعثمان­ گرایی جدید در ترکیه: شاخص­ها و پیامدهای آن در خاورمیانه، فصلنامۀ روابط خارجی، سال سوم، شمارۀ نهم.
ببری، نیکنام (1396)، ترکیه و معمای داعش، تهران: مرکز بین­المللی مطالعات صلح.
بطحایی­اصل،­ میرابراهیم؛­ صراف­یزدی، غلامرضا؛ صبری، محسن (1391)، نقش و تأثیر حزب عدالت و توسعه در گسترش روابط ایران و ترکیه، فصلنامۀ تخصصی علوم سیاسی، شمارۀ 19: 204 ـ 175.
جوادی­فتحی، محمد؛ رسولی­ثانی­آبادی، الهام؛ خسروی­نژاد، میلاد (1397)، مطالعه تطبیقی تأثیر تحوالت سوریه و عراق بر سیاست منطقه­گرایی جمهوری اسلامی ایران و ترکیه، تحقیقات سیاسی بین­المللی، دورۀ 10، شمارۀ 36: 50 ـ 26.
چگنی­زاده، غلامعلی؛ خوش­اندام، بهزاد (1389)، تعامل و تقابل پیرامون­گرایی و غرب­گرایی در سیاست خارجی ترکیه، فصلنامۀ راهبرد، شمارۀ 55: 220 ـ 189.
چگنی­زاده، غلامعلی؛ تاجیک، هادی؛ نبوی، سید مهدی (1392)، تأثیر تحولات سوریه بر الگوی تعاملی میان ایران و ترکیه، الگوی مفهومی و نظری، آفاق و امنیت، شمارۀ 21: 110 ـ 61.
حاجی­یوسفی، امیر محمد؛  حسین­زاده، علیرضا (1397)، شکنندگی دولت و نابسامانی جامعه در عراق، بستری برای بحران امنیتی ظهور و گسترش داعش، فصلنامۀ آفاق امنیت، سال یازدهم، شمارۀ سی­وهشتم: 67 ـ 35.
خسارت­های داعش در مرکز استان دیرالروز به روایت آمار: شمارش معکوس برای شروع پاکسازی آخرین پایگاه داعش در سوریه آغاز شد»، مشرق ­نیوز، 29/7/1396.
خلیلی­نژاد­کشکوئی، روح­الله؛ دهشیار، حسین (1396)، بحران سوریه و امنیت ملی ترکیه، فصلنامۀ پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، سال هفتم، شمارۀ دوم: 140 ـ 107.
دانش­نیا، فرهاد؛ هاشمی، مسعود (1394)، تحولات سیاست خارجی ترکیه در قبال سوریه و تبیین مؤلفه‌های تأثیرگذار بر آن (2014 - 2002)، فصلنامۀ راهیافت­های سیاسی و بین­المللی، شمارۀ 39: 72 ـ 43.
سلامتی، اعظم (1396)، عراق و سوریه پس از داعش؛ چالش­ها و معضلات امنیتی، شورای راهبردی روابط خارجی، 4/9/1396.
سلیمی، حسین؛ شریعتی، مجتبی (1393)، منافع ملی جمهوری اسلامی ایران، تداوم و یا انقطاع حمایت از نظام کنونی سوریه؟، فصلنامۀ سیاست دفاعی، دورۀ بیست­وسوم، شمارۀ یکم: 106 ـ 71.
شریفیان، جمشید؛ عبدالله­پور، حسین؛ درفشان، مجتبی (1395)، نقش ترکیه در بحران سوریه و تأثیر آن بر امنیت ملی خارجی جمهوری اسلامی ایران، امنیت­پژوهی، سال پانزدهم، شمارۀ 55: 122 ـ 85.
قربانی، فهیمه؛ احمدی، حمید (1393)، تأثیر بحران سوریه بر روابط ایران و ترکیه، فصلنامۀ روابط خارجی، سال ششم، شمارۀ سوم: 44 ـ 7.
قرشی، سیده مهدیه (1391)، خروج نظامیان آمریکایی از عراق و تأثیر آن بر سیاست خارجی ترکیه، قابل بازیابی در: پایگاه تخصصی سیاست بین الملل.
قهرمان­پور، رحمان (1389)، سلسله تحلیل­هایی در مورد تحولات سیاسی ترکیه، تهران: مرکز پژوهش­های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
کوچک­زاده­تهمتن، رضا؛ گودرزی، مهناز (1397)، نظریۀ انتخاب عقلانی؛ دخالت روسیه در سوریه و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران، مطالعات دفاعی استراتژیک، سال شانزدهم، شمارۀ 73: 164 ـ 133.
کیانی، محمدرضا (1391)، جایگاه ترکیه در تحولات منطقه­ای و فرا­منطقه­ای، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
گوهری­مقدم، ابوذر؛ مددلو، امین (1395)، ریشه­های عثمانی­گرایی در سیاست خارجی ترکیه (2002 ـ  2015)، فصلنامۀ پژوهش­های راهبردی سیاست، سال پنجم، شمارۀ هفدهم: 142 ـ 121.
محمدشریفی، مجید؛ دارابی­منش، مریم (1392)، راهبرد کلان آمریکا و چرخش سیاست­خارجی ترکیه در خاورمیانه، فصلنامۀ پژوهش­های سیاسی چهان اسلام، سال سوم، شمارۀ سوم: 150 ـ 127.
مسیر انتقال نفت توسط داعش به ترکیه، قابل بازیابی در: رجا نیوز، 5/10/1394.
مشیرزاده، حمیرا (1386)، تحول در نظریه­های روابط بین­المللی، تهران: انتشارات سمت.
مقدم­فر، عطاءالله (1397)، بررسی دلایل ایجاد و تداوم بحران در عراق با تأکید بر پیشینۀ ظهور داعش، مجلۀ سیاست دفاعی، سال بیست و ششم، شمارۀ 102: 167 ـ 139.
نژاد­ایران، محمد (1391)، انقلاب­های عربی و چالش­های سیاست خارجی دولت اسلام­گرای ترکیه، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات استراتژیک خاورمیانه، 4/7/1391.
ونت، الکساندر (1384)، نظریۀ اجتماعی سیاست بین­الملل، ترجمۀ حمیرا مشیرزاده، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
یزدانی، عنایت­الله؛ طحانیان­زاده، عاطفه؛ فلاحی، احسان (1396)، بررسی مقایسه­ای راهبرد ترکیه و عربستان در بحران سوریه، مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال ششم، شمارۀ 23: 192 ـ 169.
Abdel Hameed, Mira A. and Mohamed Mohamed Hussein Mostafa(2018), “Turkish Foreign Policy towards Syria since 2002”, Asian Social Science, 14(2), pp. 57- 68
Abramowitz I, S. Morton and Eric Edelman (2013). U.S-Turkish cooperation toward a post-Assad Syria. Bipartisan Policy Center.
Amberin, Zaman (2014), Syrian Kurds continue to blame Turkey for backing ISIS militants. Al-Monitor.
Cockburn, Patrick (November 2015), War with Isis: President Obama demands that Turkey close stretch of border with Syria. The Independent.
D’Alema, Francesco(2017), “The Evolution of Turkey’s Syria Policy”, IAI Istituto Affari Internazionali, 17(28), pp. 1- 18
Davutoglu, Ahmet (2008), Stratejik Derinlik: Turkiynin Uluslararasi Kunumu, 24th ed, Istanbul, Kure.
Davutoglu, Ahmet (2010), The Strategic Depth, Trans. Thalji, Mohamed Jaber and Tarek Abdel Jalil, 3 ed. (Beirut: Arab Scientific Publishers), pp. 1- 468
Hinnebusch, Raymond (2015), “Back to Enmity, Turkey-Syria Relations Since the Syrian Uprising”, Journal of German Orient Institute, Vol. 56, No. 1, pp. 14- 22.
Humud, Carla E. and Christopher M. Blanchard and Mary Beth D. Nikitin (March 25, 2019), Armed Conflict in Syria: Overview and U.S. Response, Congressional Research Service, 7-....www.crs.gov RL33487, pp. 1- 45
Kanat, Kilic. Bugra (2010),“AK Party’s Foreign Policy: Is Turkey Turning Away from the West?”, Insight Turkey, Vol.12, No.1.
Kieffer, Paul (2011), “Erdogan’s Grand Vision for Turkey and the Arab World”, World”, World News & Prophecy’s & Prophecy, world. htm arab at the:http://www.wnponline.org
Leonard, John-Paul and Washington's Blog and Wayne Madsen(2016), ISIS IS US: The Shocking Truth: Behind the Army of Terror, Progressive Press, pp. 1- 268
Lupovici, Amir (2009), “Constructivism Methods: a Plea and Manifesto, British International Studies Association".
Murinson, Alexander (2006), "The Strategic Depth Doctrine of Turkish Foreign Policy," Middle Eastern Studies, 42(6), pp. 946- 947.
Nawfal, Michel, Cengiz Candar(2013), “Turkish Foreign Minister Ahmet Davutoğlu New Arab Legitimacy or Regional Cold War?”, Journal of Palestine Studies, 42(3), pp. 92-102
- Nazemroaya, Mahdi Darius and Denis J. Halliday (2012), The Globalization of NATO, Clarity Press, INC, September 15, pp. 1- 414.
Ozkok, Ali and Omer Ozkizilcik (2017), “Turkey Seeks to Expand its Influence in Syria”, available at: https://rusi.org/commentary.
Rabasa, Angel and, F.Stephen, Larrabee (2008), The Rise of Political Islam in Turkey, Santa Monica, CA: RAND.
Schenker, David (2009), “Syria and Turkey: Walking Arm in Arm Down the Same Road?”, Jerusalem Center for Public Affairs, 9(13), pp. 1- 5
Taspinar, Omer(2012), “urkey’s Strategic Vision and Syria”, The Washington Quarterly, 35(3), pp. 127- 140
Tastekin, Fehim (2017), “Syrian Kurds rebuilding Kobani from rubble”, al-monitor,  janvier 25, available at: https://www.al-monitor.com/pulse/originals/2017/01/ turkey-syria-isis-asked-kurds-to-set-up-islamic-state.html
Walker, Joshua. (2012). turkeys time in Syria: future scenarios, Brande is University, crown center for Middle East studies, no.63, pp.1-2.
Zaarou, Bernard(2018), “Turkish Foreign Policy Toward Syria After 2011: A New Regional Order and the Role of Political Islam”, Harvard University, Harvard Library Office for Scholarly Communication, May 2018, pp.1- 133