تهدیدات امنیتی روابط روسیه و ارمنستان در قفقاز جنوبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه اردبیل گروه علوم سیاسی

2 دانشگاه اصفهان

چکیده

این مقاله در پی آن است تا تهدیدات امنیتی روابط استراتژیک روسیه و ارمنستان را در قفقاز جنوبی مورد بررسی قرار دهد. ارمنستان، اهداف و ملاحظات استراتژیکی مانند رفع محاصره سرزمینی و خروج از انزوای ژئوپلتیکی، حل مشکلات اقتصادی در عرصه داخلی و پاسخ به بحران های اجتماعی مانند بحران هویت و دولت-ملت سازی و حل بحران قره باغ، تضعیف موقعیت و جایگاه دو کشور ترکیه و آذربایجان در روابط خود با روسیه دنبال کرده است. روسیه نیز در حال پیگیری نظم موازنه محور مبتنی بر موازنه سخت، در نظام بین الملل کنونی و در برابر هژمونی ایالات متحده آمریکا می باشد. در سیستم موازنه قوا از نگاه روسیه اتحاد با کشورهای پیرامونی به عنوان یکی از اهداف اصلی سیاست منطقه ای این کشور در نظر گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان داد که روسیه سعی دارد با تحکیم و تقویت نفوذ امنیتی خود در کشورهای منطقه قفقاز عرصه را برای حضور کشورهای غربی، ناتو و همسایگان رقیب منطقه چون ترکیه محدود سازد. روسیه از طریق فعال سازی شکاف های قومیتی و مرزی در بین کشورهای منطقه به مدیریت این شکاف ها در راستای منافع ملی روسیه می پردازد. با این وجود روابط دو کشور در منطقه قفقاز جنوبی با محدودیت ها و تهدیداتی مواجه است که این مقاله به واکاوی این تهدیدات امنیتی می پردازد. چارچوب نظری تحقیق، «واقع گرایی تدافعی»، روش پژوهش «توصیفی -تحلیلی» و ابزار گرداوری داده ها «کتابخانه ای» و «اسنادی» است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Security Threats against Russia-Armenia Relationship in the South Caucasus

چکیده [English]

This article seeks to address the threats against the Russia-Armenia strategic relations in the South Caucasus. In its relations with Russia, Armenia has invariably pursued a series of objectives such as lifting territorial blockade, shifting from political alienation, solving economic problems at the internal level, responding to social crises such as identity crisis, nation-state building crisis, and Karabakh crisis, and weakening the positions of Turkey and Azerbaijan. Russia is pursuing a balance-centric order based on hard balance in the current international system as well as against the United States of America. In the force balance system, as it is viewed by Russia, building an alliance with the peripheral countries is viewed as one of the main objectives in this country’s regional policies. The results of the research showed that Russia tries to narrow the arena of presence in the South Caucasus for the Western countries, NATO and the rival neighbors in the region like Turkey by consolidating and strengthening its security influence in countries of the South Caucasus. Russia sets out to manage such gaps through activating border and ethnic gaps between the countries of the region in line with Russia''s national interests. However, the relations between these two countries in the West Asia face security threats and limitations, which are addressed in this article. The theoretical framework in this research is "defensive realism", the research method is "analytical-descriptive", and the means used for collecting the data is "library" and "documentary".

کلیدواژه‌ها [English]

  • South Caucasus
  • power balance؛ Armenia؛ Russia؛ Geopolitics
. بنی‌هاشمی، میرقاسم (1388)، چشم‌انداز توازن قدرت در قفقاز در پرتو تحول در روابط ترکیه و ارمنستان، فصلنامۀ مطالعات راهبردی، دورۀ 12، شمارۀ 46. . بوزان، باری (1378)، مردم، دولت‌ها و هراس، ترجمۀ مطالعات راهبردی، تهران: مطالعات راهبردی. . جعفری، علی‌اکبر؛ ذوالفقاری، وحید (1392). روابط ایران و روسیه، همگرایی یا واگرایی؟ مطالعات اوراسیای مرکزی، سال ششم، شماره 12. . حیدری، محمدعلی (1386)، رژیم‌های بین‌المللی و تحولات سیاسی – اقتصادی در قفقاز، فصلنامۀ سیاست، مجلة دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 37، شمارة 4. . خیری، مصطفی، ایزدی، رجب (1396)، منافع روسیه در خارج نزدیک با تأکید بر ارمنستان، فصلنامۀ آسیای مرکزی و قفقاز، شمارۀ 100. . سید شمس‌الدین صادقی؛ مرادی، سمیرا (1396)، ایران پساتحریم و چشم‌انداز ائتلاف راهبردی با روسیه، فصلنامۀ پژوهش‌های راهبردی سیاست، سال پنجم، شمارۀ 20. . عسگریان، عباسقلی؛ تجری، سعید (1396)، تأثیر بحران سوریه بر روابط روسیه و ترکیه در منطقه قفقاز، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شمارۀ 93. . فلاحت پیشه، حشمت‌الله؛ شربتی، وحید؛ مظفری، محمدمهدی (1394)، سیاست خارجی ترکیه در قفقاز جنوبی و منافع ایران و روسیه، فصلنامۀ پژوهش‌های راهبردی سیاست، سال سوم، شمارۀ 12. . قیصری، نورالله؛ گودرزی، مهناز (1388)، روابط ایران و ارمنستان، فرصت‌ها و موانع، مطالعات اوراسیای مرکزی، مرکز مطالعات عالی بین‌المللی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، سال دوم، شمارۀ 3. . کامران دستجردی، حسن؛ متقی، افشین؛ رشیدی، مصطفی (1390)، حضور اسرائیل در قفقاز و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامۀ جغرافیا، سال 9، شمارۀ 28. . کوزه‌گر کالجی، ولی (1393)، تحولات سیاسی در جمهوری ارمنستان: انتشارات آشیان. . کولایی، الهه (1385)، سیاست و حکومت در فدراسیون روسیه: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی. . ماندل، رابرت (1377)، چهرۀ متغیر امنیت ملی، تهران: مطالعات راهبردی. . مشیرزاده، حمیرا (1387)، تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل،تهران : سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). . مؤمنی، مجیدرضا؛ رحیمی، امید (1396)، تقابل ایران و اسرائیل و تأثیر آن بر گسترش روابط سیاسی- امنیتی اسرائیل و جمهوری آذربایجان، مجلۀ اوراسیای مرکزی، دورۀ 10، شمارۀ 2. . نقدی نژاد، حسن؛ سوری، امیراحمد (1387)، رقابت آمریکا و روسیه در اوراسیا، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شمارۀ 62. . واعظی، محمود (1388)، منافع روسیه و غرب در آسیای مرکزی و قفقاز و نقش تشکل‌های چندجانبه، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شمارۀ 66. . یزدانی، عنایت‌الله؛ فلاحی، احسان (1395)، تعامل سیاست خارجی ایران و روسیه در تقابل با محور شرقی-غربی در قفقاز جنوبی، مطالعات اوراسیای مرکزی، دورۀ 9، شمارۀ 2. انگلیسی . Ashkelkiti, F. (2005). Russian foreign policy in south Caucasus under Putin perceptions, The Middle East Review of International Affairs, 5 (1), 54-69. .0Babayan, Nelli. (2011). “Armenia: Why the European Neighbourhood Policy has Failed”, FRIDE Policy Brief, no. 68. . Cornell, S. E. C. (2004). Caspian consulting, in: http://www.silkroad studies, org/does/ publications/2004/ sida/pdf. . Dyomkin, J. (2010) ‘Russia warns speculators after food prices rise-WRAPUP 1,’ www.forexyard.com/en/news/Russia-warns-speculators-after-food-prices-rise-2010-09- 02T120359Z-WRAPUP-1 (last accessed 4 September 2010). . Grigoryan, Armen (2017), "Armenia and EU Sign New Partnership Agreement", Eurasia Daily Monitor, Vol.14, No.156. . Hill, Fiona. Taspinar, Omer (2006). Russia and Turkey in the Caucasus: Moving Together to Preserve the Status Quo? Research Programme Russia/CIS. . Khachaturian, Lisa. (2009). Cultivating Nation hood Imperial Russia: the periodical Press and the Formation of a Modern Armenian Identity (New Brunswiick, NJ: Transaction publishers. . Kostanyan, Hrant & Giragosian, Richard (2017), "EU-Armenian Relations: Charting a fresh course", Available at: https://www.ceps.eu/system/files/ HkandRG_EU_ Armenia.pdf, Accessed on: 11/9/2017. . Kucera, Joshua. (2012). The Great Caspian arms Race, Foreign policy, June 22. . McGinnity, I. (2010). Selling its future short: Armenia's economic and security relations with russia, cmc senior theses. http://scholarship. Claremont .edu /cmc _theses/58 . Minassian, Gaidz (2008), “Armenia a Russian Outpost in the Caucusus?”, Russia/NIS Center, Available at: https://www.ifri.org/sites/default/files/atoms/files /ifri_RNV_minassian_Armenie_Russie_ANG_fevr2008.pdf, (Accessed on: 7/12/2016). . Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Aemenia (2007), "National Security Strategy", Available at: http://www.mfa.am/u_files/file/doctrine/ Doctrineeng .pdf, Accessed on: 3/2/2017. . Nixey, J. (2012). The long goodbye: waning russian influence in the south caucasus and central asia, Russia and Eurasia Programme,11-31. . Peña-Ramos, Jose (2017), "The Impact of Russian Intervention in Post-Soviet Secessionist Conflict in the South Caucasus on Russian Geo-energy Interest", International Journal of Conflict and Violence, Vol.11, No.3. . Radin, Andrew (2017), "Russian Views of the International Order", RAND Corporation, Available at:https://www.rand.org/content/ dam/ rand /pubs /research_reports/RR1800 /RR1826/RAND_RR1826. Pdf, Accessed on: 3/2/2017. . Shafee, F. (2010), New geopolitics of the south caucasus, South Caucasus, 10(5). . Tchantouridze, Lacha. (2010). The three colors of war: Russian, turkish, and iranian military threat to the South Caucasus, Caucasian Review of International Affairs, 2 (1), 32-63. . The Ministry of Foreign Affairs of the Russian Federation (2016), "Foreign Policy Concept of the Russian Federation", Available at: http://www.mid.ru/en/foreign _policy/official_documents//asset_publisher/CptICkB6BZ29/content/id/2542248, Accessed on: 3/2/2017 . Thehill (2017), Azerbaijan and Israel-genuine Muslim-Jewish relations, http://originnyi.thehill.com/blogs/congress-blog/foreign-policy/312506-azerbaijan –and-israel-genuine-uslimjewish . Vladimir, S. (2010). Armenia’s giveaways to russia: from property-for-debt to property-for-gas, Eurasia Daily Monitor, 3 (76). 15-84. . Walt, Stephan (1987), The Origins of Alliance, Ithaca: Cornell University Press . Waltz, K. (2000). Structural realism after the cold war, International Security, 25(1), 5-41. . Waltz, Kenneth N. (1989), The Origins of War in Neorealist Theory, in Robert I. Rotberg and Theodore K. Rabb, eds., The Origin and Prevention of Major Wars, New York: Cambridge University Press. Walt, Stephen M. (1985), Alliance Formation and the Balance of World Power, International Security, Vol. 9, No. 4. . Weinstein, A. (2010). Russian phoenix: the collective security treaty organization, The Whitehead Journal of Diplomacy and International Relations, 8(1), 22-42.