نقش و کارکرد گروه‌های پادسامانه‌ای (ضد سیستمی) در سامانۀ بازدارندگی غرب آسیا (کاربست دیدگاه غربی ـ امریکایی در تکوین نظم بومی منطقه‌ای)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

نظریة بازدارندگی کلاسیک محدود به توضیح ثبات در روابط ابرقدرت­های دارای همپایگی راهبردی در سطح جهانی است، اما این نظریه قادر به تبیین عملکرد بازدارندگی در مناطق پیچیده و آشوبناک نیست. به‌عبارتی، در دوران جنگ سرد سامانۀ بازدارندگی تنها در روابط ابرقدرت­ها، درقالب بازدارندگی هسته­ای عمل می­کرد و به‌تبع‌آن انتقال تعارضات به مناطق پایین­دستی، ازجمله منطقۀ غرب آسیا را به‌دنبال داشت. اما پس از عصر جنگ سرد شاهد عملکرد سامانۀ بازدارندگی منطقۀ غرب آسیا، به‌عنوان یک نظم منطقه­ای پیچیده و آشوب هستیم که درقالب نظریة بازدارندگی پیچیده قابل­تبیین است. سامانۀ بازدارندگی پیچیده شامل زیرسامانه­ها و کنش‌گران متعدد است و یکی از مهم­ترین این کنش‌گران «گروه­های پادسامانه‌ای» است که از نقش تعیین‌کننده‌‌ای در زیرسامانه­های بازدارندگی در منطقۀ غرب آسیا برخوردارند. این بعد در ادبیات روابط بین‌الملل و مطالعات منطقه‌ای مغفول مانده است. لذا سؤال پژوهش حاضر این است که نقش و کارکرد «گروه‌های پادسامانه‌ای» در سامانۀ بازدارندگی نظم منطقه­ای غرب آسیا چیست؟ فرضیة این پژوهش این است که «گروه­های پادسامانه‌ای»، موجب عملکرد سامانۀ بازدارندگی منطقۀ غرب آسیا، در شرایط عدم تقارن و ناهمجنسی قدرت می­شوند». براین‌اساس، هدف پژوهش حاضر، ارائة مدلی نظری در زمینة نقش« گروه­های پادسامانه‌ای» در سامانۀ بازدارندگی پیچیده، درجهت کمک به غنای ادبیات نظری روابط بین­الملل است. این پژوهش با استفاده از روش علّی ساختاری ـ کارکردی ساماندهی و تدوین شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Function and the Role Played by the Anti-System Groups in the West Asia's Deterrence System (The Application of Western-American View in the Emergence of an Indigenous Regional Order)

نویسنده [English]

  • Bahram Eynolahi Masoum
PhD student in International Relations, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

The classical deterrence theory is not limited to developing an explanation of stability in the relations maintained by the superpowers that have strategic coordination globally. However, this theory is not capable of explaining how deterrence functions in complicated and riot-stricken regions. In other words, in cold war era, the deterrence system merely acted in the relations between superpowers through nuclear deterrence, which subsequently resulted in the transferring of conflicts to regions further down, including the West Asia region. However, in the wake of the cold war era, the world is witnessing the performance of the deterrence system in the West-Asia region as a complicated and riot-ridden regional order, that can explained through the complex deterrence theory. Complex deterrence system includes various actors and subsystems, an important one of which is the actors that play their role in the anti-systemic groups that have a determining role in the deterrence subsystems in the West Asia region. This aspect has been ignored in regional studies and international relations. Now, the present question in this research is that what is the function and role played by the anti-systemic groups in the deterrence system in West Asia's regional order. The hypothesis in this research is that "anti-systemic groups cause the deterrence system in West Asia region to function in disparate and asymmetric circumstances". Therefore, the present research is aimed at providing a theoretical model on the role that anti-systemic groups play in the complex deterrence system in order to help enrich the theoretical literature of the international relations field. This research has been organized and conducted by using causal functional-structural method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • complex deterrence
  • strategic stalemate
  • power asymmetry
  • West Asia
  • anti-systemic groups
قرآن کریم.
داعش اردوغان را هم تهدید کرد: مراقب خودت باش!، 10/5/1394.
فی، برایان (1389)، پارادایم­شناسی علوم انسانی، ترجمۀ مرتضی مردیها، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
قاسمی، فرهاد (1393)، نظریه‌های روابط بین‌الملل: سایبرنتیک و سیاست خارجی، تهران: میزان.
قاسمی، فرهاد و عین­الهی معصوم،  بهرام (1395)، نقش و کارکرد گروه­های ضدسیستمی در سیستم کنترل نظم منطقۀ آسیای غربی، پژوهشنامۀ ایرانی سیاست بین­الملل، سال 4، ش 2: 119 ـ 146.
ماکیاولی، نیکولو (1393)، شهریار، ترجمۀ مرتضی ثاقب­فر، تهران: نشر مصدق.
نصرالله، سیدحسن (1394)، در روز روشن از روبرو کشتیم و گفتیم کار ما بود، 5/5/1394.