نخبگان سیاسی، کارکرد فرهنگی و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه جامع امام حسین

چکیده

نخبگان سیاسی از دیرباز تاکنون نقش مهمی در تحولات جوامع در ابعاد مختلف (به‌ویژه مسئله امنیت) داشته و دارند. تجربه‌های تاریخی نشان داده است که ترقی و تعالی یا سقوط و فروپاشی هر مملکتی تاحدودزیادی  به نقش نخبگان سیاسی وابسته است و اندیشه و تفکر آنها در اجرای برنامه‌های سیاسی و اجتماعی و چگونگی تحقق خواسته‌های مردم، تعیین‌کننده و سرنوشت‌ساز است. ‌تأمین امنیت ملی از اولویت‌های نظام اسلامی در سیاست‌گذاری ملی و منطقه‌ای محسوب می‌شود. ازجمله شاخص‌های ‌تأمین امنیت ملی، می‌توان به استقلال سیاسی، حفظ تمامیت ارضی، ثبات سیاسی، انسجام اجتماعی و رفاه اقتصادی اشاره کرد. سؤال اصلی ما در این تحقیق ناظر به نقش و کارکرد فرهنگی نخبگان سیاسی در ارتقای امنیت ملی ج.ا.ا است. چارچوب نظری موردتوجه این تحقیق، دیدگاه‌های امنیتی مکتب کپنهاک وخاصه باری بوزان درخصوص امنیت ملی (توجه به ابعاد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، امنیتی، زیست‌محیطی) است. روش این تحقیق، تلفیقی از روش کمی و کیفی متوالی می‌باشد. روایی پرسشنامه ازطریق تحلیل عاملی  مورد تأیید قرار گرفت و پایایی گویه‌ها نیز ازطریق آلفای کرونباخ (995/0) مورد بررسی و تأیید قرار گرفت. جامعه آماری این تحقیق شامل مسئولان، اساتید و کارشناسان مرتبط با حوزه‌های امنیت ملی است و نمونه موردمطالعه که به‌صورت هدف‌مند انتخاب شده‌ است، شامل 81 نفر از اساتید، مسئولان و کارشناسان مرتبط با حوزه‌های امنیت ملی  بوده که هم اطلاعات کافی درخصوص این تحقیق داشته‌اند و هم حاضر به همکاری و پرنمودن پرسشنامه بوده‌اند. یافته‌های تحقیق حاکی از این است که بین وضعیت موجود عملکرد نخبگان با انتظارات جامعه از آنها (وضعیت مطلوب) تفاوت معنی‌داری در حوزه‌های مورد اشاره وجود دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Political elite, cultural work and national security of the Islamic Republic of Iran

نویسنده [English]

  • mohammadsaleh hosseinzadeh
emam hossein university
چکیده [English]

Political elites have long played an important role in the development of societies in various dimensions (especially the security issue). Historical experience has shown that the advancement or uplift, or the collapse and collapse of each country, is largely dependent on the role of political elites. National security is considered as one of the priorities of the Islamic system in national and regional policy, including security indicators The national focus is on political independence, territorial integrity, political stability, social cohesion, economic well-being. Our main focus in this study is on the role and function of the political elite in enhancing the national security of the Islamic Republic of Iran. The theoretical framework The focus of this study is on the security implications of the Copenhagen school and, in particular, on the security of the Bowen State. Case study B RA in this study is a combination of qualitative and quantitative consecutively. Validity of the questionnaire was verified by factor analysis and the lower points were verified by Cronbach's alpha (0.995). The statistical population of this study includes officials, professors, and experts related to national security areas. The sample included targeted 81 students, officials, and experts in the field of national security. Research findings indicate that There is a significant difference between the current status of elite performance and the desired situation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • elite
  • elitism
  • political elite
  • security
  • national security
آرون، ریمون (1370)، مراحل اساسی اندیشه در جامعه‌شناسی، ترجمه باقر پرهام، تهران: انتشارات آموزش انقلاب اسلامی.
آشوری، داریوش (1357)، تعریف‌ها و مفهوم فرهنگ، تهران: مرکز اسناد فرهنگی آسیا: 71 ـ 32.
ازغندی، علی‌رضا (1385)، نخبگان سیاسی ایران بین دو انقلاب، تهران: نشر قومس.
امینی، آرمین (1383)، تأثیرات عضویت روسیه در شورای مشترک ناتو ـ روسیه بر امنیت ملی ج. ا. ا.، رساله دکتری، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات تهران.
باتامور، تامس برتون (1379)، جامعه‌شناسی سیاسی، ترجمه منوچهر صبوری کاشانی، تهران: نشر شب‌تاب.
باتامور، تی بی. (1381)، نخبگان و جامعه، ترجمه علی‌رضا طیب، تهران: شیرازه، چاپ دوم.
بشیریه، حسین (1378)، سیری در نظریه‌های جدید در علوم سیاسی، تهران: نشر علوم نوین، چاپ اول.
بوزان، باری (1378)، مردم، دولت‌ها و هراس، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
بوزان، باری (1389)، مردم، دولت‌ها و هراس، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ دوم.
بوزان، باری؛ والی، ویور و پاپ، دوویلد (1392)، چارچوبی تازه برای تحلیل امنیت، ترجمه علی‌رضا طیب، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ دوم.
بهزادی، حمید (1368)، اصول روابط بین‌الملل و سیاست خارجی، تهران: دهخدا.
جلالی، یاسر و صدیق شریف، رحمت‌الله (1390)، نخبگان قدرت در شهر تهران، نقش تصمیم‌گیران در مسائل اجتماعی، فصلنامه پژوهش سیاست نظری، ش 10: 157 ـ 133.
جمهری، مهدی  (1381)، بررسی حضور نیروهای فرامنطقه‌ای در افغانستان و اثرات آن بر امنیت ملی ج.ا.ا.، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات تهران.
جهان‌بزرگی، احمد (1388)، امنیت در نظام سیاسی اسلام؛ اصول و مؤلفه‌ها، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی: 40 ـ 28.
سادات‌امینی، میرجعفر (1390)، امنیت ملی ایران در سیاست خارجی سه دولت: ‌هاشمی، خاتمی و احمدی‌نژاد، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات تهران.
سلیمانی، غلامعلی (1392)، تأملی در مفهوم امنیت و مؤلفه‌های آن در اسلام، مجله پاسدار اسلام، ش 385: 52 ـ 51.
شریعتمدار جزائری، سیدنورالدین؛ افتخاری، اصغر و لک‌زایی، نجف (1385)، امنیت در اسلام، مجله علوم سیاسی، ش 34: 20 ـ 13.
شیدائیان، حسین (1388)، امنیت ملی از نگاه امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری(مدظله). فصلنامه حصول. شماره 9: 69 ـ 54.
عبدالله‌خانی، علی (1383)، نظریه‌های امنیت، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی: 160 ـ 136.
غرایاق زندی، داود (1389)، مفهوم امنیت ایمانی در قرآن کریم، فصلنامه مطالعات راهبردی، ش 3، سال 13: 29 ـ 6.
فرهادی، روح‌الله (1388)، نخبه‌گرایی قدیم و جدید، فصلنامه رهاورد سیاسی، ش 26: 67 ـ 53.
فلاح رحمت‌آبادی، زهرا (1390)، بررسی تأثیر فرهنگ سیاسی نخبگان سیاسی بر توسعه‌نیافتگی سیاسی ایران پس از انقلاب اسلامی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه یزد.
قیصری، نورالله  (1392)، امنیت پایدار نظام جمهوری اسلامی ایران، الگویی برای تبیین و اجرای سیاست‌های کلان، فصلنامه دانش سیاسی، دوره 9، ش 17: 62 ـ 45.
کوزر، لوئیس (1368)، زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
لک‌زایی، نجف (1385)، اصول رهیافت امنیتی پیامبر در قرآن کریم، فصلنامه علوم سیاسی، ش 35: 202 ـ 187.
مارش، دیوید و استوکر، جری (1378)، روش و نظریه در علوم سیاسی، ترجمه امیرمحمد حاجی‌یوسفی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
مارندل، رابرت (1377)، چهره متغیر امنیت ملی، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی،تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
مرادیان،  محسن (1391)، درآمدی بر امنیت زیست‌محیطی، تهران: دانشکده علوم و فنون فارابی.
نصری، قدیر (1384)، جامعه‌شناسی امنیت ملی: مطالعه موردی ج. ا. ا.، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال هشتم، ش 2: 335 ـ 311.
یزدان‌پناه درو، کیومرث (1381)، بررسی جهانی‌شدن انتخاب و استراتژی ایران (با نگاهی به متغیرهای امنیت ملی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات تهران.
Buzan, B. (2000). Security studies: Beyond strategy
Mosca, Gaetano (1989). the ruling class (elementi di scienza politica). Translation by:Hannah d.kahn.new York and London. Mc graw-hillbook company,inc
Pareto, vilferdo (1969). Allgempine Sociologie . Frankfurt.