محیط‌‌شناسی در دیپلماسی عمومی؛ مطالعه موردی دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران در قبال عربستان سعودی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: دانشجوی دکتری مطالعات منطقه‌ای، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران

2 استاد ممتاز، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران

3 استادیار، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران

4 استاد، گروه علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

5 دانشیار، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران

چکیده

عمده پژوهش‌هایی که درخصوص دیپلماسی عمومی صورت گرفته است، به این مهم ازمنظر چیستی و چرایی نگریسته‌اند؛ به‌همین‌دلیل بیشتر پژوهش‌های مرتبط، در مقام تشریح و تبیین مفهومی و بیان اهمیت این نوع از دیپلماسی برآمده‌اند. در این ‌میان، کم‌تر پژوهش‌هایی بر چگونگی طراحی و تحقق دیپلماسی عمومی متمرکز شده‌اند. این نگاه فرآیندی به دیپلماسی عمومی، شامل چندین مرحله و جزء است و این مقاله، کوشیده است تا در پاسخ به این سؤال که محیط‌شناسی در دیپلماسی عمومی چگونه است،؟ یکی از مراحل مهم طراحی آن‌را تشریح و محیط‌شناسی دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران در قبال عربستان سعودی را ارائه دهد. یکی از رویکردهای مستمر حکومت عربستان برای مهار جمهوری اسلامی ایران از درون، بهره‌برداری از فضای مجازی و تأسیس شبکه‌های تلویزیونی ماهواره‌ای و رسانه‌های دیگر است تا مردم ایران را مخاطب خود قرار دهد. این درحالی است که ایران کمتر در مقام مواجهه این‌چنینی با عربستان برآمده است. براین‌اساس فرصت‌ها و زمینه‌های موجود در عربستان برای دیپلماسی عمومی ایران به‌صورت موردی مطالعه می‌شود. به‌دلیل ماهیت اکتشافی مقاله، فرضیه‌ای درنظر گرفته نشده است. روش پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی و مبتنی بر اعتبارسنجی میدانی (با استفاده از خبرگان) است. تلاش شده تا داده‌های موردنیاز علاوه‌بر منابع کتابخانه‌ای، از طریق مصاحبه با 18 نفر از خبرگان گردآوری و با نرم‌افزار MAXQDA کدگذاری شود. ابزار تحقیق، پرسشنامه محقق‌ساخته است که در اختیار 32 نفر از خبرگان مرتبط با موضوع قرار داده شد و نتایج با استفاده از نرم‌افزار SPSS تحلیل گردید تا فرصت‌ها و زمینه‌های موجود برای دیپلماسی عمومی جمهوری‌اسلامی‌ایران در عربستان، شناسایی و رتبه‌بندی شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Environmental Studies in Public Diplomacy; A case study of the public diplomacy of the Islamic Republic of Iran towards Saudi Arabia

نویسندگان [English]

  • Saeed Sasanian 1
  • Seyyed Yahya Safavi 2
  • Mohammad Reza Hedayati 3
  • Ebrahim Mottaghi 4
  • Ruhollah Ghaderi Kangavari 5
1 Corresponding Author:Ph.D Candidate in Regional Studies, Imam Hossein University, Tehran, Iran
2 EminentProfessor, Imam Hossein University, Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Imam Hossein University, Tehran, Iran
4 Full Professor, Department of Political Sciences, Tehran University, Tehran, Iran
5 Associate Professor, Imam Hossein University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Most research on public diplomacy has looked at this issue in terms of what it is and why; For this reason, most related researches have been able to explain the concept and express the importance of this type of diplomacy. In the meantime, less research has focused on how to design and implement public diplomacy. This process view of public diplomacy consists of several stages and components, and this article seeks to answer the question of what is the ecology of public diplomacy like? One of the important design steps is to describe and present the environment of the public diplomacy of the Islamic Republic of Iran towards Saudi Arabia. . Accordingly, the opportunities and contexts in Saudi Arabia for Iranian public diplomacy are studied on a case-by-case basis. Due to the exploratory nature of the article, no hypothesis has been considered in answering this question. The research method in this paper is descriptive-analytical and based on field validation (using experts). Attempts have been made to collect the required data in addition to library resources through interviews with 18 experts and to encode it with MAXQDA software. The research tool was a researcher-made questionnaire that was provided to 32 experts related to the subject and the results were analyzed using SPSS software to identify and rank the existing opportunities and fields for public diplomacy of the Islamic Republic of Iran in Saudi Arabia.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Public Diplomacy
  • Environmental Studies
  • Saudi Arabia
  • Soft Power

مراجع

  1. منابع فارسی:

    1. اسدی، علی‌اکبر (1398)، نقش عربستان سعودی در امنیتی سازی ایران؛ راهبرد جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 85.
    2. الیاسی، محمدحسین (1388)، مبانی نظری و عملی اقناع و مجاب‌سازی، فصل‌نامه مطالعات بسیج، شماره 45.
    3. دیوید، فردآر (1382)، مدیریت استراتژیک، چاپ پنجم، ترجمه علی پارسائیان و سیدمحمد اعرابی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
    4. حاجیانی، ابراهیم (1394)، چارچوب روش‌شناختی برای پژوهش‌های محیط‌شناختی، فصل‌نامه مطالعات راهبردی، شماره 68. صص 7-36.
    5. حسن‌بیگی، ابراهیم (1390)، مدیریت راهبردی، تهران: انتشارات سمت.
    6. حسینی، سیدحسین (1390)، ارتباط اقناعی: از آموزه‌های عملی تا یافته‌های علمی، تهران: انتشارات دانشگاه جامع امام حسین(علیه‌السلام).
    7. ضیایی‌پرور، حمید (1391)، مروری بر وضعیت رسانه‌ها در عربستان سعودی: مکتوب، دیجیتالی و فضای مجازی، در کتاب خاورمیانه 9: ویژه مسائل داخلی عربستان، تهران: انتشارات ابرار معاصر تهران.
    8. کول، نیکولاس جی (1390)، دیپلماسی عمومی قبل از گولین: سیر تطور یک اصطلاح، در کتاب مرجع دیپلماسی عمومی، ادوارد اسنو و فیلیپ ام. تیلور، ترجمه روح‌‌الله طالبی آرانی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(علیه‌السلام).
    9. محسنیان‌راد، مهدی (1378)، ارتباط‌شناسی؛ ارتباطات انسانی (میان‌فردی، گروهی، جمعی)، تهران: سروش.
    10. مشرق (18 مرداد 1396)، تغییر آرام سبک زندگی زنان عربستان، قابل بازیابی در: https://www.mashreghnews.ir/news/746729
    11. موسوی جشنی، سیدصدرالدین (1393)، الگوی تحلیلی قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در جهان اسلام، فصل‌نامه اندیشه سیاسی در اسلام، سال اول، شماره اول.
    12. نای، جوزف (1389)، قدرت نرم: ابزارهای موفقیت در سیاست بین‌الملل، ترجمه‌ سیدمحسن روحانی و مهدی ذوالفقاری، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(علیه‌السلام).
    13. نزاکتی، فرخنده (1395)، دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی در آسیای مرکزی: الزامی برای جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات آوا.
    14. هاوس، کارن الیوت (1391)، درباره عربستان (مردم، گذشته، دین، خطوط گسست و آینده)، ترجمه مرتضی رجائی خراسانی و فاطمه مهسا، تهران: کارآموزیان.
    15. مصاحبه با 13 نفر از کارشناسان حوزه عربستان که سابقه حضور در این کشور را داشته‌اند (از وزارت خارجه، سازمان حج و زیارت، سازمان فرهنگ و ارتباطات و ...).

    منابع عربی:

    1. المرکز العربی للأبحاث و دراسه السیاسات (6 اکتبر 2020)، المؤشر العربی 2020/2019 فی نقاط، بالموقع:

    https://www.dohainstitute.org/ar/Lists/ACRPS-PDFDocumentLibrary/Arab-Opinion-Index-2019-2020-Inbreef-Arabic-Version.pdf

    منابع لاتین:

    1. Allahmorad, Sidiqa & Others (April 9, 2020), "Education in Saudi Arabia", World Education Services, Available in: https://wenr.wes.org/2020/04/education-in-saudi-arabia
    2. Banks, Robert (2011), A Resource Guide to Public Diplomacy Evaluation, Los Angeles: Figueroa Press.
    3. GMI (October 29, 2019), Saudi Arabia Social Media Statistics 2019, Available in: https://www.globalmediainsight.com/blog/saudi-arabia-social-media-statistics/
    4. Gorney, Cynthia (February 2016), "The Changing Face of Saudi Women", National Geographic, Available in: https://www.nationalgeographic.com/magazine/2016/02/saudi-arabia-women/
    5. Matwiczak, Kenneth (2010), Public Diplomacy: Model for the Assessment of Performance, Texas: LBJ School of Public Affairs.
    6. NATO’s Joint Analysis and Lessons Learned Center (2013), "A Framework For the Strategic Planning and Evaluation of Public Diplomacy", Lisbon.
    7. Population Pyramid (Jul 2020), Saudi Arabia, Available in:https://www.populationpyramid.net/saudi-arabia/2020
    8. Radcliffe, Damian & Abuhmaid, Hadil (2020), "Social Media in the Middle East: 2019 in Review", University of Oregon, Available in: https://scholarsbank.uoregon.edu/xmlui/bitstream/handle/1794/25119/social_media_middle_east_2019.pdf?sequence=3&isAllowed=y
    9. Stat Counter, (June 2020), Social Media Stats in Saudi Arabia, Available in: https://gs.statcounter.com/social-media-stats/all/saudi-arabia
    10. UNESCO Institute of Statistics (Jul 2020),Saudi Arabia, Available in: http://uis.unesco.org/en/country/sa
    11. United States Government Accountability Office (2007), U.S. PUBLIC DIPLOMACY: Actions Needed to Improve Strategic Use And Coordination of Research, Report to the Ranking Member, Committee on Foreign Relations, U.S. Senate, Available in: https://www.gao.gov/assets/270/264079.pdf
    12. S. State Department (2007), "U.S. National Strategy for Public Diplomacy and Strategic Communication", Strategic Communication and Public Diplomacy, Available in: https://2001-2009.state.gov/documents/organization/87427.pdf
    13. Wald, Ellen R. (May 5, 2017), "Is Driving Next? Saudi Arabia Relaxes Rules For Women", Forbes, Available in: https://www.forbes.com/sites/ellenrwald/2017/05/05/is-driving-next-saudi-arabia-relaxes-rules-for-women/#2b6c532f2d6a
    14. Wilding, Colin M. (2007), "Measuring the Effectiveness of Public Diplomacy: the UK Approach", presented to the Annual Conference of International Radio Broadcasters.
    15. World Economic Forum, (16 December 2019), "Global Gender Gap Report 2020", http://www3.weforum.org/docs/WEF_GGGR_2020.pdf
    16. Worldometers (Jul 2020), Saudi Arabia Demographics, Available in: https://www.worldometers.info/demographics/saudi-arabia-demographics/#median-age
سیاست دفاعی
دوره 30، شماره 117 - شماره پیاپی 117
فصلنامه زمستان
اسفند 1400
صفحه 139-168

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 25 آذر 1399
  • تاریخ بازنگری: 30 شهریور 1400
  • تاریخ پذیرش: 24 مهر 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار