نظم نوین جهانی و رویکرد ایدئولوژیکی ـ امنیتی جمهوری اسلامی ایران (طرح معمای امنیتی دفاع ـ تهاجم و قدرت نرم این کشور در منطقه تحت نفوذ)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

2 نویسنده مسئول: استادیار، گروه علوم سیاسی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

چکیده

از پایان جنگ سرد تا امروز، ما با یک نظام بین‌الملل در حال گذار (شکل‌گیری) مواجه بوده‌ایم، منطقه خاورمیانه و غرب آسیا نیز از این قاعده مستثنی نیست. منطقه‌گرایی، شیعه‌گرایی و نظامی‌گری رویکرد ایدئولوژیکی ـ امنیتی ایران به‌حساب نمی‌آیند؛ اما می‌توانند تحت‌تأثیر این رویکرد در مقطع زمانی خاصی، راهبرد سیاست خارجی ایران را در راستای تبدیل‌شدن به هژمون منطقه‌ای تبیین نمایند. تلاش ایران برای افزایش نقش منطقه‌ای، بیشتر با هدف افزایش امنیت نسبی و قدرت نرم این کشور صورت می‌گیرد (رئالیسم تدافعی، دفاع ـ امنیت). افزایش ثروت کشورها آن‌ها را به افزایش توان نظامی و سپس روحیه ماجراجویی می‌کشاند (رئالیسم تهاجمی، تهاجم ـ قدرت). نگارنده با روش کیفی و رویکرد توصیفی ـ تحلیلی درصدد پاسخ به سؤال و اثبات فرضیه خود ازطریق داده‌های مورد بحث خواهد بود. سیاست بین‌الملل‌گرایی تهاجمی آمریکا بعد از یازدهم سپتامبر 2001 تاکنون رویکرد ایدئولوژیکی ـ امنیتی جمهوری اسلامی را چگونه متأثر از خود ساخته است؟ بین‌الملل‌گرایی تهاجمی آمریکا در خاورمیانه در سایه (ایده نظم نوین جهانی) بعد از یازدهم سپتامبر تاکنون، رویکرد ایدئولوژیکی ـ امنیتی ایران را به‌سمت قدرت نرم (منطقه‌گرایی، شیعه‌گرایی و نظامی‌گری) با چرخش از سیاست دفاع ـ امنیت به‌سمت سیاست تهاجم ـ قدرت و بالعکس، براساس فرصت‌های پیش‌آمده سوق داده است. هدف از این پژوهش، بررسی سیاست خارجی ایران در مقابل بین‌الملل‌گرایی تهاجمی ایالات متحده در بازه زمانی مورد بحث می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The New International Order and the Ideological-Security Approach of the Islamic Republic (Defense-Invasion Riddle Plan)

نویسندگان [English]

  • Mohsen Jamshiidi 1
  • Hamid Reza Saeedinezhad 2
1 PhD Student in Political Science, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran
2 Corresponding Author: Assistant Professor, Department of Political Science, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran
چکیده [English]

Since the end of the Cold War until today, we have faced an international system in transition (formation), the Middle East region is no exception to this rule. Regionalism, Shiism and militarism are not the ideological-security approach of Iran. But under the influence of this approach, at a certain point in time, they can explain Iran's foreign policy strategy in order to become a regional hegemon. Iran's efforts to increase its regional role are further aimed at increasing relative security (defensive realism, defense-security). Increasing the wealth of countries leads them to increase military power and then the spirit of adventure (aggressive realism, aggression - power). The author will use a qualitative method and a descriptive-analytical approach to answer the question and prove his hypothesis through the data under discussion. How has US policy of aggressive internationalism since eleven sephtamber affected the ideological-security approach of the Islamic Republic so far? US aggressive internationalism in the Middle East in the shadow of (the idea of a new world order) after eleven sephtamber has so far shifted Iran's ideological-security approach to (regionalism-Shiism-militarism) by shifting from defense-security policy to aggression policy. The aim of this research is to examine Iran's foreign policy against the aggressive US internationalism in the period under discussion.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • The New World Order
  • the Riddle of Security (Defense-Invasion)
  • Regionalism
  • Shiism
  • Militarism

مراجع

  1. منابع فارسی:

    کتب:

    1. بروکز، استفان؛ وولفورث، ویلیام (1392)، جهان نامتوازن: روابط بین‌الملل و چالش استیلاجویی آمریکا، ترجمه سیداحمد فاطمی‌نژاد، تهران: انتشارات نشر وزارت امور خارجه .
    2. دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال ( 1388 ) ، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران،  تهران: انتشارات سمت.
    3. سیف‌زاده، سیدحسین (1382)، مبانی و مدل‌های تصمیم‌گیری در سیاست خارجی، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزرات امور خارجه .
    4. فولر، گراهام (1373)، قبله عالم (ژئوپلیتیک ایران)، ترجمه: عباس مخبر، تهران: نشر مرکز .
    5. قوام، سیدعبدالعلی (1385)، اصول سیاست خارجی و سیاست بین‌الملل، تهران: انتشارات سمت .
    6. کالاهان، پاتریک (1396)، منطق سیاست خارجی آمریکا: نظریه‌های نقش جهانی آمریکا، ترجمه داوود غراقیان‌زندی، محمود یزدان‌فام و داوود پورآخوندی، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ دوم .
    7. متقی، ابراهیم (1398)، ترامپ، جمهوری اسلامی ایران و سیاست بین‌الملل، تهران: انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی .
    8. مشیرزاده، حمیرا (1394)، تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران: انتشارات سمت .
    9. مرشایمر، جان (1388)، تراژدی سیاست قدرت‌های بزرگ، ترجمه غلام‌علی چگنی‌زاده، تهران، مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه (چاپ اول).
    10. هالستی، کی.جی (1373)، مبانی تحلیل سیاست بین‌الملل، ترجمه بهرام مستقیمی و مسعود طارم‌سری، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.

    مقالات و سایت‌ها:

    1. احمدی، سیدعباس؛ حسینی نصرآبادی، نرجس‌سادات (1395)، وضعیت ژئوپلتیک شیعه در عصر جهانی‌شدن، فصل‌نامه علمی ـ پژوهشی مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال پنجم، شماره 18.
    2. احمدی‌خوی، امیررضا؛ متقی، ابراهیم؛ نیاکوئی، سیدامیر (1397)، آرمان‌های راهبردی و عمل‌گرایی تاکتیکی در سیاست خاورمیانه‌ای ایران، فصل‌نامه ژئوپلتیک، سال چهاردهم، شماره اول.
    3. آجیلی، هادی؛ رضایی، نیما (1397)، رئالیسم تدافعی و تهاجمی چهارچوبی تئوریک برای تحلیل وقایع و رخدادهای خلیج فارس، فصل‌نامه امنیت ملی، سال هشتم، شماره 27.
    4. آذری نجف‌آبادی، محمدمهدی (1390)، تغییر مرکز ثقل سیاست خارجی آمریکا پس از یازدهم سپتامبر، فصل‌نامه سیاست خارجی، سال بیست و پنجم، شماره سوم.
    5. ارغوانی پیرسلامی، فریبرز؛ پیرانخو، سحر (1396)، تحول فناوری موشکی و راهبرد دفاعی ـ امنیتی جمهوری اسلامی ایران، فصل‌نامه راهبرد، سال بیست و ششم، شماره 83.
    6. اسدی، علی‌اکبر (1389)، رئالیسم و رویکردهای رقیب به سیاست خارجی، فصل‌نامه راهبرد، سال نوزدهم، شماره 56.
    7. امیری، سروش (1397)، نسبت دگرگونی‌های منطقه غرب آسیا بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، فصل‌نامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، سال 8، شماره دوم.
    8. اهویی ، مهدی ، تحول پارادایم اتحادهای امریکا در خاورمیانه و گزینه های محتمل در قبال ایران ، فصلنامه پژوهش های روابط بین الملل ، دوره اول ، شماره بیست و سوم ، ( بهار 1396).
    9. برزگر، کیهان (1388)، منطقه‌گرایی در سیاست خارجی، مطالعات اورآسیای مرکزی، سال دوم، شماره 5.
    10. برزگر، کیهان (1397)، راهبرد سیاست خارجی ایران در توازن قوای منطقه‌ای، فصل‌نامه مطالعات راهبردی، سال بیست و یکم،شماره چهارم، شماره 82.
    11. حاجی یوسفی ، امیر محمد ، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران : محدودیت ها ، فرصت ها و فشارها ، فصلنامه سیاست خارجی ، سال 17 ، شماره چهارم (... 1381).
    12. حسن خانی ، محمد و محمدی سیرت ، حسین ، نسبت عملی منافع ملی و ایدئولوژی اسلامی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران ، دو فصلنامه علمی – پژوهشی جامعه شناسی سیاسی جهان اسلام ، دوره 6 ، شماره 1 پیاپی 12 ، (بهار و تابستان1397).
    13. روحی دهبنه ، مجید ، خاورمیانه پس از تحولات 2011میلادی بحران دولت ملی و نظم منطقه ای ، فصلنامه دولت پژوهی ، سال سوم ، شماره 12 ،( زمستان 1396).
    14. سلیمی، حسین؛ ابراهیمی، منار (1394) ، مبانی نظری، فرانظری و نقد نظریه واقع‌گرایی نئوکلاسیک، فصل‌نامه پژوهش‌های روابط بین‌الملل، دوره نخست، شماره هفدهم.
    15. ضرغامی، برزین؛ شوشتری، سیدمحمدجواد؛ انصاری‌زاده، سلمان (1393)، ژئوپلتیک شیعه ا هلال شیعه(مبانی، اهداف، رویکردها)، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره 46، شماره 1.
    16. فلاح‌نژاد، علی (1397)، آمریکا، دموکراسی و خاورمیانه (از 11 سپتامبر 2001 تا دوره ترامپ)، فصل‌نامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، سال هشتم، شماره سوم.
    17. قلیجائی ، لیلا ، بررسی نقش واقعه یازدهم سپتامبر بر وضعیت امنیت و حقوق بشر کشورهای در حال توسعه با تاکید بر خاورمیانه ، بی جا ، سال چهاردهم ،( بهار 1390 ).
    18. کریمی فرد ، حسین ، سیاست خارجی ترامپ و واقعیت های نظام بین الملل ، فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست گذاری عمومی ، دوره 8 ، شماره 28 ، (پاییز 1397 ).
    19. گوهری‌مقدم، ابوذر (1387)، مروری بر تغییر پارادایمی در سیاست خارجی آمریکا در دوران بوش، فصل‌نامه راهبرد یاس، شماره 16.

    منابع لاتین:

    1. Amentahru Wahlrab(2003) , "Realism, Security, and Democracy: A Sophisticated Realist Critique of the War on Terrorism", Critique, (Spring 2003), [1386/6/26]. Available at: http://lilt, ilstu.edu/ critique/ spring2003 docs/ awahlrab.
    2. Bayoumy, Yara- Landy, Jonathan and Strobel, Warren (July 27, 2018), “Trump seeks to revive ‘Arab NATO’ to confront Iran, Reuters. See also: Werlemen, CJ (8 August 2018), “Trump’s “Arab NATO” idea is doomed to fail,” Middle East Eye.
    3. Brands, Hal(2017) “Can U.S. Internationalism Survive Trump? American internationalism is not dead yet, but that it faces serious long term maladies”. Foreign Policy. Available at: www.foreignpolicy.com/2017/05/25/can-u-s-internationalism-survive-trump.
    4. Bush, G.H.(2001) Toward New World Order, in The Geopolitics Thoughts in Twentieth Century, Translated to Persian by: Mohammad Reza Hafeznia and Hashem Nasiri, the Institute for Political and international Studies, Tehran.
    5. Ikenberry, John, (2017), The Plot Against American Foreign Policy; Can the Liberal Order Survive? Foreign Affairs, March & April.
    6. Mearsheimer, J. J (2001), The Tragedy of Great Power Politics, New York: Norton.
    7. Monier, Elizabeth (2014), "The Arabness of Middle East Regionalism: the Arab Spring and Competition for Discursive Hegemony between Egypt, Iran and turkey." Contemporary Politics
    8. Larres, Klaus( 2017), “Donald Trump and America’s Grand Strategy: U.S,foreign policy toward Europe. Russia and China”, Available at: http: //www.globalpolicyjournal.com/articles/conflict-and-security/donald-trump-and-america%E2%80%99s-grand-strategy-us-foreign-policy-toward-eu
    9. Rose, Gideon (2017), What's Inside; Present at the Destruction?, Foreign Affairs, March & April.
    10. Trump, D.(2016), Transcript: Donald Trump’s Foreign Policy Speech, The New York Times. April 27 .
    11. Trump, Donald (2017), US National Security Strategy. Translated to Persian by Fars News Agency. Tehran [in Persian].
    12. Wolfforth, William C(2008) , Realism and Foreign Policy; Theories, Actors, Cases, Edited by Steve Smith and Amelia Hadfield and Tim Dunne, Oxford University Press.
    13. Waltz, K (1979), Theory of International Politics, McGraw-Hill. ……… ,(1982), Letter to Editor, International Organization.
    14. SM.(2016) , No, @realDonaldTrump Is Not a Realist, Foreign Policy, April 01, at: http://foreignpolicy.com/2016/04/01/no-realdonaldtrumpis-not-a-realist/
    15. Zakaria f. (1998), From wealth to power: the Unusual origins of America s world role: Princeton. Nj: Princeton University Press.

     

سیاست دفاعی
دوره 30، شماره 117 - شماره پیاپی 117
فصلنامه زمستان
اسفند 1400
صفحه 195-217

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 10 اسفند 1399
  • تاریخ بازنگری: 03 مهر 1400
  • تاریخ پذیرش: 07 مهر 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار