ارزیابی نقش جمهوری اسلامی ایران در بحران سوریه در پرتو اصول حاکمیت و مداخله در سیاست جهانی و حقوق بین الملل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دوره دکتری، گروه روابط بین‌الملل، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران.

2 استادیار گروه روابط بین الملل، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران.

3 دانشیار گروه روابط بین الملل، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

چکیده

نقش ایران در سوریه نه تنها در جنگ اخیر، بلکه به موازات تاریخ، گسترده است به گونه ای که این روابط را می‌توان کهن‌ترین روابط سیاسی، اقتصادی و نظامی ایران با یکی از کشورهای عربی در منطقه خاورمیانه دانست. در دوران پس از انقلاب اسلامی ایران، همکاری‌های دو کشور بیشتر ناشی از وجود دشمن مشترک بوده است. بنابراین وجود رژیم بعث عراق و رژیم صهیونیستی و اکنون افراطی گرایی سلفی به عنوان دشمنان مشترک دو کشور، مهم ترین متغیرهای موثر بر اتحاد استراتژیک ایران و سوریه بوده اند. این پژوهش تلاش دارد تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و از منظر اصول حاکم بر سیاست جهانی در منطقه خاورمیانه و مبانی حقوق بین الملل به این پرسش پاسخ دهد که « نقش ایران در بحران سوریه با توجه به منطق رئالیستی حاکم بر سیاست جهانی در منطقه خاورمیانه و قواعد حقوق بین الملل چگونه قابل ارزیابی است؟» یافته های این پژوهش نشان می دهد که جمهوری اسلامی ایران، با استناد به اصالت حاکمیت و دفاع مشروع در حقوق بین الملل و متکی بر مداخله با دعوت و رضایت از سوی دولت سوریه و درچارچوب رئالیسم تدافعی و موازنه تهدید، حفظ امنیت خود را از امنیت سوریه آغاز کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Assessing the role of the Islamic Republic of Iran in the Syrian crisis In the light of the principles of governance and intervention in world politics and international law

نویسندگان [English]

  • morteza rafieibasiri 1
  • Mahdi Javdanimoqadam 2
  • davood kiani 3
1 PhD Student, Department of International Relations, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom Branch, Qom, Iran.
2 Assistant Professor at International Relations Dep., Imam Sadeq (AS) University, Tehran, Iran
3 Associate Professor at International Relations Dep., Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran.
چکیده [English]

Iran's role in Syria is widespread not only in the recent war, but also in the course of history, so that these relations can be considered the oldest political, economic and military relations between Iran and one of the Arab countries in the Middle East. In the period after the Islamic Revolution of Iran, the cooperation between the two countries was mostly due to the existence of a common enemy. Therefore, the existence of the Ba'athist regime in Iraq and the Zionist regime, and now Salafi extremism as common enemies of the two countries, have been the most important variables affecting the strategic alliance between Iran and Syria. This study tries to answer the question using "descriptive-analytical method and from the perspective of the principles governing world politics in the Middle East and the principles of international law:" Iran's role in the Syrian crisis according to the realist logic of world politics in "How can the Middle East and the rules of international law be assessed?" The findings of this study show that the Islamic Republic of Iran, citing the originality of sovereignty and legitimate defense in international law and relying on intervention with the invitation and consent of the Syrian government and in the framework of defensive realism and threat balance, maintains its security from security. Syria has begun.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Syrian crisis
  • world politics
  • international law
  • Self defense
  • Islamic Republic of Iran

Smiley face

اخوان کاظمی، مسعود و ویسی، سارا(1391). نگاهی گذرا به قدرت یابی علویان، ماهنامه اخبار شیعیان، سال هشتم شماره ۸۴ .
اکرمی نیا، محمد(1392)راهبردهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دستیابی به اهداف چشم‌انداز1404، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال شانزدهم، شماره دوم.
بازرگان، ابوالفضل و پوراحمدی، حسین (1397). ابعاد سیاسی و امنیتی حمایت از سوریه در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، سال نهم، شماره 3.
حشمت‌زاده، محمدباقر و حمیدفر،حمیدرضا وقائمی، یاسر(1400) راهبرد ایران و ترکیه در مدیریت بحران در منطقه غرب آسیا مطالعه موردی بحران سوریه، دو فصلنامه سیاست و روابط بین‌الملل، دوره ۴ .شماره ۸ .
حکیم، حمید و غلامی، سعید (1399). بحران سوریه؛ چالش‌ها و فرصت‌ها (با تاکید بر جمهوری اسلامی ایران و رژیم اسرائیل)، فصلنامه مطالعات بیداری اسلامی، دوره 9، شماره 2 .
خامنه‌ای، سید علی(1397)، دیدار رئیس جمهور سوریه با رهبر انقلاب، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی سیدعلی خامنه‌ای (مد‌ظله‌العالی) - مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی، بازبینی شده در 5 خرداد 1401.
رضازاده ،میثم و نجفی، سجاد (1395). جایگاه سوریه در سیاست خارجی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران  (2011-2015)، فصلنامه سیاست دفاعی، دوره 24، شماره 95.
رمضانی، قوام آبادی و محمدحسین پیری، حیدر (1397). مشروعیت مداخله نیروهای ائتلاف علیه داعش در عراق و سوریه در چارچوب حقوق بین‌الملل، فصلنامه حقوقی بین‌المللی سال 35 ، شماره 58.
زمانی ،سید قاسم و زمانیان، سورنا (1395). جایگاه دکترین مسئولیت حمایت در بحران سوریه ، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دورۀ 46  ،شمارە 3. 
سعیدی، مجید و لهراسبی، امیر (1397). مشروعیت یا عدم مشروعیت حضور نیروهای خارجی در سوریه در پرتو اصول حقوق بین‌الملل(با تأکید بر حضور نظامی جمهوری اسلامی ایران) کنفرانس بین المللی پژوهش های مدیریت و علوم انسانی در ایران.
سیف‌زاده، سیدحسین(1385). اصول روابط بین الملل الف وب، تهران: نشر میزان.
صادقی، سیدشمس الدین و لطفی ،کامران(1394). تحلیل مواضع جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران سوریه، جستارهای سیاسی معاصر، سال ششم، شمارة اول.
عزتی، محسن (1397). بررسی سیاست خارجی روسیه در بحران سوریه 2017-2016، پژوهش‌های تاریخی، اجتماعی و سیاسی، شماره22.
کاظم پور، ذکریا و بهرامی ،محسن (1397). الگوی ارزیابی تهدیدات هوشمند آینده به روش تحلیل کالبدی تهدید، فصلنامه آینده پژوهی دفاعی دوره 3، شماره 10.
کشیشیان سیرکی ،گارینه و سهیلی نجف آبادی، سهیل (1397). سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال تحولات خاورمیانه (بیداری اسلامی) با تأکید بر بحران سوریه، دوره 10، شماره 37.
لوکوک، پی‌یر (1382). کتیبه‌های هخامنشی، ترجمه نازیلا خلخالی، تهران‌: نشر و پژوهش فرزان روز.
محمدی ،سامان و ذاکریان، مهدی (1399). نقش هویت در شکل‌دهی و هدایت سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران سوریه،فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، دوره 13، شماره 2.
مشیر زاده ،حمیرا(1390). تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران: انتشارات سمت.
میراحمدی ،منصور و ولد بیگی، علی‌اکبر (1395). تروریسم و عملیات استشهادی، فصلنامه سیاست متعالیه، سال چهارم شماره 12 .
نجات‌پور مجید و وهاب زاده محمود (1398). نقش بحران سوریه در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، پژوهشنامه اندیشه معاصر سال دوم شماره 2.
هاشمی،محمد(1382)حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: نشر دادگستر
هینتس والتر(1392). داریوش و ایرانیان: تاریخ فرهنگ و تمدن هخامنشیان، تهران: نشر ماهی.
عبدالحفیظ محبوب، عبد الرحیم(2020 ) الدور السعودی فی مواجهة النفوذین الإیرانی والترکی فی المنطقة،
لندن: کتب ال تی دی.
یلعون موشی(2008) سباق إیران على الأعلویة الإقلیمیة: المضامین الإستراتیجیة بالنسبة إلى الشرق الاوسط(قراءات اسرائیلیه)، بیروت: مرکز القدس للشئون العامه.
فایز، عبدالقادر (2017). روسیا وإیران: حدود التعاون والتنسیق فی سوریا، مرکز الجزیره للدراسات.
Лариса Александровна Шашок (2022) Арабское золото против иранского булата. Версия для печати. Обсудить на форуме https://nvo.ng.ru/gpolit/2022-04-21/11_1186_gold.html
А. и А. Рюмины ( 2022) Кольцо Анаконды. Иран. Хроники. Селфпаб, Москва. ISBN 5041769753, 9785041769758
Azizi Hamidreza (2019). Iran in Syria: Decision-Making Actors, Interests and Priorities, workshop on: The emerging security dynamics and the political settlement in Syria, Syracuse, Italy, October 18.
Enab Baladi (2019): https://english.enabbaladi.net/archives/2017/06/syrian-phosphate-war-tehrans-large-acquisition-versus-little-interference-opposition/
Bassiri Tabrizi Aniseh, Pantucci Raffaello (2016). Understanding Iran's Role in the Syrian Conflict, Rusi organization think tank, August 1.
Udi, Dekel (2020) A- Post Soleimani Opportunity Removing Iran from Syria Tel Aviv INSS
Gilpin, Robert. (2001).Global Political Economy: Understanding the International Economic Order, Princeton: Princeton University Press.
National Council of Resistance of Iran-US Office, (2016) How Iran Fuels Syria War: Details of the IRGC Command HQ and Key Officers in Syria. Ncri U. S. Representative Office. ISBN1944942904, 9781944942908
Nuruzzaman Mohammed (2021). Does realism explain the Arab Spring? Neorealist alliance formation theories and the Syrian civil war, International Journal, Vol. 76, Issue 2.
Person Robert (2017). Balance of threat: The domestic insecurity of Vladimir Putin, Journal of Eurasian Studies, Vol. 8, Issue 1.
Randa Slim (2015). Is Iran Overstretched in Syria? Foreign Policy, April 17.
ShahidSaless Shahir (2015). Iran’s Plan to Confront a Post-Assad Era, Huffington Post, November 9.
Wallsh, David (2013). Syrian Alliance Strategy in the Post-Cold War Era: The Impact of Unipolarity, the Fletcher Forum of World Affairs, Vol. 37, No 2.
Mansour Imad, ‏. Thompson R William (2020) Shocks and Rivalries in the Middle East and North Africa.Georgetown University Press
Wilmshurst Elizabeth (2013). Syria and International Law: Use of Force and State Responsibility, Chatham House.