ظهور داعش و نقش آمریکا و تأثیرات آن بر معادلات منطقه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

تربیت مدرس

چکیده

پدیده داعش نه‌فقط برای خاورمیانه بلکه برای تمام جهان، تهدیدی جدی است . تشکیل چنین نیرویی در هر حوزه جغرافیایی ناشی از ضعف در نظام کنترل حکومت است و تضعیف قدرت متمرکز در عراق و به دنبال آن در سوریه زمینه‌ساز به وجود آمدن این پدیده گردید که به دنبال آن ائتلاف ناقص و متعارض بازیگران سیاسی ضد داعش، باعث بقا و توسعه آن گردید. اگر بازیگران سیاسی منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای باهم متحد می‌شدند و استراتژی یکسان برای از بین بردن داعش در پیش می‌گرفتند، می‌توانستند خطر داعش را ریشه‌کن کنند، اما تک‌روی بازیگران با استراتژی متناقض باعث ایجاد فرصت برای رشد داعش و بروز مشکلات عدیده در سطح بین‌المللی شد که، فاجعه‌ مرگباری را در سطح وسیع جغرافیایی بنیان نهاد و منابع انسانی و مالی عظیمی را به نابودی کشید که اثرات آن در ابعاد مختلف بررسی ژرفی را می‌طلبد. چارچوب نظری پژوهش، «کارکردگرایی»، روش پژوهش «تحلیل کیفی» و ابزار گرداوری داده‌ها کتابخانه‌ای و اسنادی است. سوال اصلی این است که مهم ترین عوامل اصلی و بازیگران زمینه ساز بحران های منطقه چه بوده اند ؟ هدف این مقاله بررسی و تبیین عوامل موثر در شکل گیری داعش، بحران های سیاسی منطقه ، بین المللی شدن این بحران و دخالت بازیگران منطقه ای و فرا منطقه ای می باشد ، نتایج نشان می دهد آمریکا در تشکیل تروریسم غرب آسیا در جهت تحقق اهداف خود به دنبال تشدید اختلافات قومی مذهبی است و همچنین می توان ادعا کرد که آمریکا طراح و پدید آورنده داعش می باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The rise of ISIS and the role of the United States and its effects on regional equations

چکیده [English]

The phenomenon of ISIS is a serious threat not only to the Middle East but to the whole world. The formation of such a force in any geographical area is due to the weakness of the government control system, and the weakening of centralized power in Iraq and subsequently in Syria led to the emergence of this phenomenon, which led to the incomplete and conflicting coalition of anti-ISIL political actors. It was developed. If regional and trans-regional political actors were united and pursued the same strategy to eliminate ISIL, they could eradicate the ISIL threat, but the monopoly of actors with contradictory strategies created opportunities for ISIL to grow and create many problems at the international level. , Established a deadly catastrophe on a large geographical scale and destroyed vast human and financial resources, the effects of which require in-depth study in various dimensions. The theoretical framework of the research is "functionalism", the research method is "qualitative analysis" and the data collection tool is library and documentary. The main question is what were the most important main factors and actors underlying the crises in the region? The purpose of this article is to investigate and explain the factors influencing the formation of ISIL, the political crises in the region, the internationalization of this crisis and the involvement of regional and trans-regional actors. It seeks to escalate ethnic-religious divisions, and it can also be claimed that the United States is the designer and creator of ISIS.

کلیدواژه‌ها [English]

  • America
  • ISIS
  • Iraq
  • Syria
  • Afghanistan

Smiley face

رضایی، مهدی (تابستان 1396) بررسی پیامدهای امنیتی منطقه ای دولت های شکننده ، بررسی موردی عراق ، فصلنامه علمی پژوهشی سیاست دفاعی ، شماره 99، صفحه 153-189
محمدی، حمیدرضا ،غنجی،محمد ( بهار 1385 ) چالشهای ژئوپلیتیکی مواد مخدر درجنوب غرب آسیا (با تاکید بر ایران، پاکستان و افغانستان( ،فصلنامه بین المللی ژئوپولتیک،  دوره 2 ، شماره 3 ، صفحه 90-121
اسکندری، عبدالمجید، 4 خرداد( جوزا) 1395 ، افغانستان جنگ – صلح و سیاست ابقای طالبان ، افغانستان وجنگ تریاک ، خراسان زمین www.khorasanzameen.net
توکلی، سعید (تابستان 1393)القاعده ، داعش؛ افتراقات و تشابهات ،آفاق امنیت ،سال هفتم ، شماره 23، صفحه 151-195
حافظ نیا، محمد رضا ، 15/9/1394 ، همایش تحلیل ژئوپولیتکی پیدایش و رشد داعش و استراتژی مقابل با آن ، دانشگاه تربیت مدرس
حافظ نیا، محمد رضا، 1380، اصول و مفاهیم ژئوپولتیک ، انتشارات پاپلی، صفحه 142
حافظ نیا، محمد رضا ، 15/9/1394 ، همایش تحلیل ژئوپولیتکی پیدایش و رشد داعش و استراتژی مقابل با آن ، دانشگاه تربیت مدرس
زارعان، احمد (تابستان 1393 )، زمینه های ظهور و گسترش داعش در محیط امنیتی غرب آسیا، فصلنامه آفاق امنیت، سال هفتم ، شماره 23، صفحه 67-96
کوزه‌گر خالقی ، وحید (29 بهمن 1381)، روابط ایران و روسیه: چالش­ها و فرصت­ها در مصاحبه با دکتر غنچه تضمینی، (پژوهشگر ارشد مرکز مطالعات و تحقیقات بین تمدن­ها در لیسبون مرکز بین‌المللی مطالعات صلح (LSRI
صالحی ، سیدجواد ، مرادی نیاز، فاتح (بهار و تابستان 1395)، بنیادگرایی اسلامی داعش- القاعده: تمایزهای ساختاری و ایدئولوژیکی، دو فصلنامه سیاسی جهان اسلام، دوره 4، شماره 8، صفحه 85-110
حیدری ، حجت‌الله، پیشگاهی فرد ، زهرا، عزتی، عزت‌الله (زمستان 1396)، تحلیل
روحانی، محمدحسین، باقری، حسین ، سادات طوسی، سید علی (زمستان 1396)  روش‌های آمریکا در راه‌اندازی، حمایت تروریسم غرب آسیا وپیشنهاد های راهبردی مقابله با آن، سیاست دفاعی ، سال 26،شماره 101 ، صفحه 179-207
اکبری ،حمیدرضا (بهار 1395) ، چگونگی نقش آفرینی داعش در مناسبات سیاسی خاورمیانه، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ، شماره اول صفحه 1-26
قیاسوندی، فاطمه، ترکاشوند، جلال ( زمستان 1396)آمریکا ، جنگ‌های نیابتی و امنیت خاورمیانه ،فصلنامه پژوهش‌های سیاس جهان اسلام، سال هفتم، شماره چهارم، صفحه167-205
سهرابی ،محمد (تابستان 1396)،تهاجم نظامی آمریکا به عراق و تاثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران ،فصلنامه مطالعات روابط بین الملل، دوره 10، شماره 38،صفحه 27-55
روحانی‌، محمد حسین‌، باقری‌، حسین ، سادات طوسی‌، سید علی (زمستان 1396) ، روش های آمریکا در راه اندازی‌، حمایت و هدایت تروریسم غرب آسیا و پیشنهاد‌های راهبردی مقابله با آن ، مجله علمی پژوهشی سیاست دفاعی‌، شماره 101، صفحه 179-207
معین الدینی، جواد، (پائیز و زمستان 1386)،طرح خاورمیانه بزرگ :الگوهای نوسازی بومی و گسترش همگرایی منطقه ای،دانشنامه حقوق و سیاست ، شماره 7 ،صفحه 61-78
رضا زاده ، میثم ، نجفی ،سجاد ،(تابستان 1395) جایگاه سوریه در سیاست خارجی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران (2011-2015)، مجله علمی –پژوهشی سیاست دفاعی ،شماره 95، صفحه 145-190
ساسانیان ، سعید ،حاجیانی ، ابراهیم (زمستان 1396)،راهبردهای ایران در رویارویی با راهبردهای مداخله جویانه قومی عربستان، مجله علمی –پژوهشی سیاست دفاعی ،شماره 101، صفحه 45-75
مجیدی، حسن ( بهار 1391)ازجنبش تانهاد ، بازخیزی جنبش های خاورمیانه ،فصلنامه مطالعات جهان اسلام ،سال اول ، شماره اول صفحه 35-54
نساج ، حمید ، نظری ، مینا ، پوررنجبر ، مهدیه ( تابستان 1394) شناسایی و تامین منابع مالی داعش ، فصلنامه علمی تخصصی حبل المتین ، دوره 4 ، شماره 11، صفحه 37-55 
ناوشکی ،حسین ، احمدیان ، قدرت ( زمستان 1394) ،عوامل قدرت یابی داعش در عراق ،فصلنامه علوم سیاسی، سال 18، شماره 72، صفحه 43-67
کسرایی‌، محمد سالار، داوری مقدم، سعیده ( بهار 1394) برآمدن داعش در اورمیانه: تحلیل جامعه شناختانه ، فصلنامه روابط خارجی‌، سال هفتم ، شماره اول ، صفحه 191-216
علی پور، عباس، حیدری، جهانگیر، فعلی‌، امین (تابستان 1393) عوامل درونی و بیرونی موثر بر گسترش جریان‌های تکفیری در جنوب غرب آسیا ،فصلنامه آفاق امنیت ، سال هفتم ، شماره23، صفحه 197-227
مطلبی جونقانی ، محسن ، مرادخانی ، حسن ، ساوه درودی ، مصطفی (پاییز 1395) بسترهای شکل گیری افراطی گری در پاکستان مبتنی بر رهیافت گفتمان ، مجله علمی پژوهشی سیاست دفاعی ، شماره 96 ، صفحه 9-39
دارا، جلیل، خاکی ، محسن (پاییز 1397) ، تحلیل اقدامات ژئوپلیتیکی داعش بر اساس مدل مفهومی والرشتاین – تیلور ، فصلنامه بین المللی ژئوپلتیک ، دوره 14، شماره 51 ، صفحه 190-219
طارمی، کامران (تابستان 1394) تحلیلی بر عوامل پیدایش و رشد سریع دولت اسلامی در سوریه و عراق ، فصلنامه مطالعات روابط بین الملل، دوره 8 ، شماره 30، صفحه 171-214
کریمی ، سحر( تابستان 1396 )، نحوه چگونگی و شکل گیری گروه های تروریستی ( بررسی موردی دولت اسلامی عراق و شام) ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ، صفحه 45-83
شارع ، نعیم(مهر 1394)،شاخص های جهانی تروریسم 2015،موسسه اقتصاد و صلح  https://donya-e-eqtesad.com
رستمی ، فرزاد (زمستان 1395) تحول در ماهیت جنگ های آینده ،جمهوری اسلامی ایران ؛سناریوها ، فرصت ها و چالش ها ، مجله علمی –پژوهشی سیاست دفاعی ،شماره97، صفحه 145-190
امینیان ، بهادر (تابستان 1396) به کارگیری زور به عنوان ابزار سیاست خارجی آمریکا، معضل فراروی ترامپ،سیاست دفاعی ،دوره 25، شماره 99، صفحه 191-222
 رضایی ، رضا ، موسوی ، سید صدرالدین (پاییز و زمستان 1396) ظهور داعش و تاثیر آن بر معادلات منطقه ای : مطالعه موردی چالش ها و فرصت های به وجود آمده برای ایران ،دو فصلنامه جامعه شناسی سیاسی جهان اسلام ، دوره 5 ، شماره 11 ، صفحه 149-174
کریمی ،مهدی ، حافظ نیا ، محمدرضا(پاییز 1397) ، تبیین نقش دولت محلی در صلح سازی ، فصلنامه بین المللی ژئوپولتیک، سال 14، شماره سوم ، صفحه 1-30
احمدی، مسعود (22دی 1396)،کنترل مرزهای چین برای ورود داعش و عناصر داعش،روزنامه جمهوری اسلامی ایران www.irna.ir
عالیشاهی، عبدالرضا، تاجیک، هادی ، فروزان، یونس ( بهار 1396) بررسی دلایل حضور گروهک تروریستی- تکفیری داعش در افغانستان بر اساس تئوری دومینوی ویلیام بولیت ، فصلنامه بین المللی ژئوپولتیک، دوره 13، شماره 45، صفحه 173-195
قربانی،فهیمه ( 1خرداد1394 ) نقش تئوری در پیشبرد پژوهش های علوم سیاسی و روابط بین الملل– پژوهش های بین الملل
نادری ، پرتو (19 خرداد(جوزا) 1396)،داعش و آینده افغانستان ، خراسان زمین www.khorasanzameen.net
خامنه ای – سید علی ] مقام معظم رهبری [  www.Khamenei.ir.
مرادی ،محمدرضا (7/9/1396) واکاوی نقش ایران در شکست داعش ، فارس نیوز https://www.farsnews.com/news/13960906000840
Smit,J(Oct 2017)where ISIS gained thir weapons,The famous US Foreign Policy Magazine,p.p9-15
Khani,MH,Geopolitics of Regionalism; Moving towards Regional Integration as a Means for Lasting Peace and Stability in the Middle East ,Geopolitics Quartery , Vol:13,No:4 ,Winter 2018 , p.p 280-293
Salahshour,MH(2015)The terrorist group ISIS isthe puppet of imperialism,International Conference in Spain
Bugart,LP(26 Apr2017)The financials support of Saudi Arabia of ISIS, The Washington Institute for Near East Policy(WINEP), p.p26-29
Right,RV(1Jun2015)World of industry Newspaper
http://www.welt.de/english-news/article2806537/German-spy-affair-might-have-beenrevenge.html
Hanauer,L(2016),Israel’s interests and Options in Syria , Rand Corporation, Translated in the Presidential Strategic Studies Center