یکجانبه‌گرایی ایالات متحده آمریکا و تغییر و تحول در حقوق بین‌الملل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکترای روابط بین‌الملل، دانشگاه علامه طباطبائی (ره)، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، گروه روابط بین‌الملل، تهران، ایران

چکیده

قدرت‌های بزرگ در عرصه نظام بین‌الملل دارای توانمندی‌های زیادی در زمینه‌های مختلف هستند که آنها را در موقعیت ممتازی برای فعالیت در عرصه‌های گوناگون بین‌المللی قرار داده است. حقوق بین‌الملل نیز بهعنوان مجموعه قواعد ناظر بر روابط بازیگران بین‌الملل، در دوره‌های مختلف، تحت تأثیر اقدامات و رویه قدرت‌های بزرگ قرار داشته است. در دوره مدرن که دوره زمانی بعد از 1945 را در بر می‌گیرد، قدرت‌های بزرگ، بویژه ایالات متحده امریکا به عنوان هژمون، در عرصه نظام بین‌الملل، علاوه بر توسعه حقوق بین‌الملل سنتی، در بسیاری از موارد به قواعد حقوقی جدید شکل داده‌اند. علاوه بر همکاری و رقابت قدرت‌های بزرگ، یکجانبه‌گرایی آنها نیز می‌تواند آثار زیادی بر حقوق بین‌الملل داشته باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل نتایج و پیامدهایی است که یکجانبه‌گرایی امریکا بر حقوق بین‌الملل بعد از دوره زمانی 1945 داشته است. بدین لحاظ سؤال این است یکجانبه‌گرایی امریکا در عرصه روابط بین‌الملل چه تأثیری بر حقوق بین‌الملل داشته است؟ در ادامه این فرضیه مطرح می‌شود که با توجه به ظرفیت و توانایی بالای هژمونی در عرصه روابط بین‌الملل، در حوزه حقوق بین‌المللی نیز عملکرد یکجانبه‌گرایانه این کشور اگرچه می‌تواند در مواردی منجر به ایجاد عرف بین‌المللی شود، ولی در عمل موجبات ضعف و بحران کارکردی این حوزه را فراهم می‌کند. پژوهش حاضر یکجانبه‌گرایی امریکا در عرصه حقوق بین‌الملل را در سه حوزه ایجاد عرف بین‌المللی، پیامدهای فرامرزی حقوق داخلی و تفسیر قواعد حقوق بین‌المللی توسط این کشور مورد بررسی قرار داده است. روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است و گرآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه‌ای صورت گرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Modern International Law in the Light of US Unilateralism

نویسنده [English]

  • aboozar omrani
PhD in International Relations, Allameh Tabatabai University, Faculty of Law and Political Sciences, Department of International Relations, Tehran, Iran
چکیده [English]

Great powers in the field of the international system have many capabilities in various fields, which has placed them in a privileged position to operate in various international fields. International law, as a set of rules governing the relations of international actors, has been influenced by the actions and procedures of great powers in different periods. In the modern era, which includes the period after 1945, great powers, especially the American hegemony, in addition to the development of traditional international law, have shaped new legal rules. In addition to the cooperation and competition of great powers, their unilateralism can also have many effects on international law. The purpose is to investigate the results and consequences of the American unilateralism on international law. the question is, what effect has American unilateralism in the field of international relations had on international law. this hypothesis is proposed that due to the high capacity and ability of hegemony in the field of international relations, In the field of international law although the unilateralist action of this country can lead to the creation of international custom in some cases, it actually causes weakness and functional crisis in this field. The present study examines US unilateralism in the field of international law in three areas: the creation of international custom, the cross-border implications of domestic law, and the interpretation of the rules of international law by this country. The method of the current research is descriptive-analytical and the information was collected in a library manner

کلیدواژه‌ها [English]

  • Modern International Law
  • Unilateralism
  • United States of America
  • Neorealism
الف) منابع فارسی
اس پیس، کلی کیت (1384). «سازمان‌های بین‌المللی»، ترجمه حسین شریفی طرازکوهی، تهران: میزان.
امیریان، محمدباقر، سلیمی، صادق، محبی، محسن، عبداللهی، محسن (14009، «رویکرد دیوان بین‌المللی دادگستری در توسعه منابع حقوق بین‌الملل در پرتو ماده 38 اساسنامه»، تحقیقات حقوقی آزاد، دوره چهاردهم، شماره 52، صص 249-227.
امینیان، بهادر، صانعیان، علی (1396). «دیپلماسی اجبارآمیز و حقوق بین‌الملل: با تأکید بر نقش شورای امنیت»، سیاست خارجی، سال سی و یکم، شماره 2، صص 31-7.
ایزدی، علی (1394). «نگاهی تطبیقی به اجرای حقوق بین‌الملل در محاکم ملی»، مطالعات حقوق عمومی، دوره 45، شماره 3، صص 529-497.
بلدسو و بوسچک (1375). «فرهنگ حقوق بین‌الملل»، ترجمه بهمن آقایی، تهران: کتابخانه گنج دانش.
بهزادی، حمید (1364). «اصول روابط بین‌الملل و سیاست خارجی»، تهران: نشر دهخدا.
پوراحمدی، حسین، قنبری مزیدی، مقداد (1392)، «عوامل بحران کارکرد سازمان ملل متحد»، سیاست خارجی، سال بیست و هفتم، شماره 1، صص 351-328.
جلالی، رضا (1388). «چیستی و مصادیق نظریه ثبات هژمونیک»، نشریه دانشنامه، دوره دوم، شماره 73، صص 77-53.
جمشیدی، محمد (1386). «نظام‌های بین‌الملل تک قدرت محور: تک قطبی، هژمونی، امپراطوری»، مطالعات راهبردی، دوره10، شماره 38، صص 806-785.
جوادی ارجمند، محمد جواد، قزل، بهروز (1396). «مبارزه با تروریسم: الزامات عملی و چالش‌های نظری»، فصلنامه ‌سیاست، دوره 47، شماره 3، صص 628-611.
حبیبی مجنده، محمد، حسینی آزاد؛ سیدعلی، رحیم خویی، الناز (1393). «نقد عملکرد ایالات متحده آمریکا در نقض مصونیت قضایی دولتها در آیینه حقوق بین‌الملل و رأی 2012 دیوان بین‌المللی دادگستری»، مجله حقوقی بین المللی، شماره51، صص 96-67.
خبیری، کابک، دربندی، مارال (1390). «حقوق بین‌المللی و مسئله تروریسم»، فصلنامه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، شماره 17، صص 178-152.
خلف رضایی، حسین (1394). «ظرفیت‌های حقوق بین‌الملل برای دفاع اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در مقابل تحریم‌های ایالات متحده آمریکا»، آفاق امنیت، سال هشتم، شماره 29، صص 135-115.
دهشیار، حسین (1384). «هابزی‌های لیبرال در سیاست خارجی آمریکا و ترویج دموکراسی در خاورمیانه»، مطالعات خاورمیانه، سال دوازدهم، شماره 1، صص 30-1.
دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1382). «تحول نظریه‌های منازعه و همکاری در روابط بین‌الملل»، نشریۀ پژوهش حقوق، شماره 8، صص 73-116.
رضائی، مسعود (1395). «شبیه‌سازی اقدام نظامی آمریکا علیه سوریه در چارچوب ملاحظات حقوق بین‌الملل»، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دوره هشتم، شماره 2، صص 33-2.
زمانی، سید قاسم (1385). «جایگاه موازین بین‌المللی حقوق بشر در مبارزه با تروریسم»، مجله پژوهش‌های حقوقی، شماره 8، صص 66-41.
زمانی، سید قاسم، برلیان، پویا (1399). «آمریکایی‌سازی حقوق بین‌الملل و چالش‌های فراروی جامعه بین‌المللی: ترور هدفمند سردار قاسم سلیمانی»، پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، شماره 2، صص 122-91.
ساندرز، فیلیپ (1388). «دنیای بی‌قانون، آمریکا، قانون گذاری جهانی و قانون‌شکنی»، ترجمه اصغر دستمالچی، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
طلائی، فرهاد، زرنگار، احسان (1396). «پویایی قواعد حقوق بین‌الملل و امکان سنجی استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین»، مجلس و راهبرد، سال بیست و چهارم، شماره 91، صص 68-32.
ظاهری، علیرضا (1383). «تحولات قاعده مصونیت دولت: تأثیر قانون صلاحیت دادگستری جمهوری اسلامی ایران و قانون مبارزه با تروریسم ایالات متحده آمریکا»، مجله حقوقی، نشریه دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران، شماره 30، صص177-119.
عبدالله خانی، علی (1383). «نظریه‌های امنیت: مقدمه‌ای بر طرح ریزی دکترین امنیت ملی (1)»، تهران: ابرار معاصر.
عزیزی، ستار (1392). «جایگاه ماده 103 منشور ملل متحد در حقوق بین الملل عام»، فقه و حقوق اسلامی، سال چهارم، شماره 7، صص 112-97.
عمویی، حامد، حسین‌خانی، الهام (1390). «دیدگاه‌های رهیافت‌های مختلف روابط بین‌الملل نسبت به مسئله صلح»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، شماره 14، صص 172-149.
قاسمی، غلامعلی، ستایش‌پور، محمد (1399). «کاربست پهبادها در پهنه فراسرزمینی از نگاه حقوق بین‌الملل»، مطالعات بین‌المللی پلیس، دوره دهم، شماره 37، صص 115-89.
ماستاندونو، مایکل (1383). «هژمونی ناقص و نظم امنیتی در آسیا- اقیانوسه؛ در تنها ابرقدرت، هژمونی آمریکا در قرن 21»، ترجمه عظیم فضلی پور، تهران: ابرار معاصر.
مشیرزاده، حمیرا و هرمز جعفری (1390). «قدرت هژمون و دولت‌های انقلابی: مطالعه موردی آمریکا و جمهوری‌اسلامی ایران»، روابط خارجی، سال چهارم، شماره اول، صص 78- 47.
ملک‌محمدی، حمیدرضا (1380). «درآمدی بر حقوق بین‌الملل»، تهران: تیراژه.
موسی‌زاده، رضا (1395). «راهبرد نوین قانونگذارى در حقوق بین‌الملل با تأکید بر تحول مفهوم رضایت دولت‌ها: بررسى موردى توافق بین المللى 2015 پاریس»، پژوهش‌هاى روابط بین‌الملل، دوره نخست، شماره 19، صص 277-249.
نژندی منش، هیبت‌الله (1386). «دفاع مشروع در رویه دیوان بین الملل دادگستری: تداوم یا توسعه»، مجموعه مقالات نقش دیوان بین‌المللی دادگستری در تداوم و توسعه حقوق بین‌الملل، انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد.
نوع‌پرست، زهرا (1390)، «حیطه تعهدات ناشی از منشور ملل متحد: بازبینی مواد 103 و 25»، فصلنامه علوم سیاسی، شماره 16، صص 28-5.
وکیل، امیرساعد و دیگران (1389). «مروری بر مکاتب فلسفی حقوق بین‌الملل»، تهران: میزان.
ب) منابع انگلیسی
Baker, Roozbeh (2010). "Customary International Law in the 21st Century: Old Challenges and New Debates", The European Journal of International Law, Vol. 21 No. 1, pp: 173-204.
Dunoff, Jeffrey (2000). "International legal scholarship at the millennium", Chicago Journal of International Law, Vol. 85: pp: 66-82.
Henson, Raymond Scott (2005). Law and order in the international community: the impact of international law on interstate relations, MSc Thsis, Vanderbilt University, New Yourk, avaliable at: https://ir.vanderbilt.edu/handle/1803/13707.
Krisch, Nico (2005). "International law in times of hegemony: unequal power and the shaping of the international legal order", The European Journal of International Law, Vol. 16, No 3, pp: 369-408.
Oshiba, Ryo (2015). "International Regimes", Government and Politics, Vol. II, pp: 1-4.
Ozkan, rsan & Cem Cetin, Hakan (2016). "The Realist and Liberal Positions on the Role ofInternational Organizations in Maintaining World Order", European Scientific Journal, Vol.12, No.17, pp: 85-96.
Pickering, heath (2014). "Why Do States Mostly Obey International Law?", E-International Relations, avaliable at: https://www.e-ir.info/2014/02/04.
Pollack, Mark A (2016). " Who supports international law, and why? The United States, the European Union, and the international legal order", I•CON, Vol. 13, No. 4, pp: 873-900.
Ryan J. Vogel (2010). "Drone Warfare and the Law of Armed Conflict", DENV. J. INT’L L, & POL’Y, Vol 39, pp:101-138.
Simpson, Gerry (2000). "The situation on the international legal theory front: the power of rules and the rule of power", European Journal of International Relations, Vol, 11, No 2, pp: 439-464.
Sornarajah, M (2006). "Power And Justice: Third World Resistance In International Law", Singapore Year Book of International Law and Contributors, Avaliable At: http://www.commonlii.org/sg/journals/SGYrBkIntLaw/2006/4.pdf.
Vlaun, mark (2011). "dron wars: the legal framework for remote warfare", FAOA journal of international Affairs, Vol. 15, No. 3, pp: 1-26.