تبارشناسی جرائم علیه امنیت در فقه و حقوق ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشکده پیامبر اعظم

چکیده

امنیت نقش بی بدیلی در بقاء و استمرار نظام‌های سیاسی دارد و از این جهت جرائم علیه امنیت به طور قابل ملاحظه‌ای مورد اهتمام دولت‌ها است و برای این نوع از جرائم، مجازاتی شدیدتر از جرائم عادی قرار می‌هند. دولت‌ها بر اساس مبانی فکری و تحت تأثیر گفتمان و رویکرد امنیتی مختار، عناوینی را به عنوان جرم علیه امنیت جرم‌انگاری می‌کنند. در این دسته از جرائم علاوه بر در نظر گرفتن کیفر و مجازات شدیدتر، از اصل سرزمینی بودن نیز عدول می‌شود. برخلاف جرائم عادی، مقدمات جرم در این دسته از جرائم، خود جرم محسوب شده و قلمرو اکراه در کاهش مسئولیت‌های کیفری کاملا مضیّق تعریف می‌شود. هدف تحقیق حاضر بررسی شرایط تاریخی ایران بر اساس تطبیق بر رویکرد‌ها و گفتمان‌های امنیتی جهان به منظور احصاء تبارها و نسل‌های مطرح در جرائم علیه امنیت در ایران است. روش این تحقیق توصیفی تحلیلی با رویکرد تبارشناسی است و از مطالعات کتابخانه‌ای بهره برده است. یافته‌ها نشان می‌دهد جرائم علیه امنیت در ایران تحت تأثیر رویکردها و گفتمان‌های امنیتی در جهان، تحولات و تطوراتی را شاهد بوده که در نتیجه آن 5 نسل و جریان اصلی قابل احصاء می‌باشد. در این راستا تبار فقه اسلامی شیعه با رویکرد فقه نظام‌ساز که بر گفتمان امنیتی توحیدی و رویکرد امنیتی موسع استوار است، به عنوان تبار متناسب با مسائل و تهدیدهای اطلاعاتی امنیتی معاصر، به عنوان راقی‌ترین و کارآمدترین تبار تبیین گردید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Genealogy of crimes against security in Iranian jurisprudence and law

نویسنده [English]

  • mohammad hosein alipoor
علوم اطلاعاتی
چکیده [English]

Security plays an incomparable role in the survival and continuity of political systems, and for this reason, crimes against security are of considerable interest to governments And for this type of crime, the punishment is more severe than normal crimes. Governments criminalize titles as crimes against security based on intellectual foundations and under the influence of Mukhtar's discourse and security approach. In this category of crimes, in addition to taking into account more severe punishment, it also deviates from the principle of territoriality. normal crimes, the preliminaries of the crime in this category of crimes are considered the crime itself, and the scope of reluctance to reduce criminal responsibilities is defined quite narrowly. The purpose of the current research is to examine the historical conditions of Iran based on the approaches and security discourses of the world in order to count the lineages and generations involved in crimes against security in Iran. The method of this research is descriptive and analytical with a genealogical approach and has benefited from library studies. The findings show that crimes against security in Iran have witnessed changes and developments under the influence of security approaches and discourses in the world As a result, 5 generations and main streams can be counted. , the lineage of Shia Islamic jurisprudence with a systematic jurisprudence approach is based on monotheistic security discourse and an expanded security approach It was explained as the classiest and most efficient class as appropriate to contemporary security information issues and threats.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "genealogy"
  • "Security discourse"
  • "Crimes against security"
  • "Law and Jurisprudence"
  • "Systematic jurisprudence"
قرآن کریم
آردی مک کین لای آر.لتیل (1380)، امنیت جهانی، رویکرد ها و نظریه ها، ترجمه: اصغر افتخاری، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی
اباذری‌فومشی، منصور، (1387)، مبسوط در ترمینولوژی اصطلاحات کیفری، تهران، اندیشه عصر
ابریشمی راد، محمد امین (1394)، شرح مبسوط قانون اساسی، تهران، پژوهشکده شورای نگهبان
اختری، محمد علی (1384)، تاریخ حقوق ایران، نشریه کانون، شماره 53
افتخاری، اصغر (1381)، مراحل بنیادین اندیشه در مطالعات امنیت ملی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی
افتخاری، اصغر، (1380)، رقابت سیاسی در چارچوب، مجموعه مقالات همایش رقابت‌های سیاسی و امنیت ملی، جلد اول، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
افتخاری، اصغر (1393)، ایمان و ایمنی: بررسی تطبیقی گفتمان امنیت ایمان محور و منفعت محور، مجله پژوهش های دفاعی امنیتی اسلام، شماره 1
افتخاری، اصغر (1391)، امنیت، تهران، دانشگاه امام صادق علیه السلام
افتخاری، اصغر (1385)، کالبد شکافی تهدید، تهران، دانشگاه امام حسین علیه السلام
اکرمی، موسی، اژدریان شاد، زلیخا (1391)، تبارشناسی از نیچه تا فوکو، فصلنامه علمی پژوهشی روش شناسی علوم انسانی، شماره 70
بامداد صوفی، جهانیار (1397)، تبارشناسی روش های تحقیق در علوم انسانی، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات مدیریت، شماره 88
بوزان، باری (1378)، مردم دولت‌ها و هراس، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی‌، تهران:‌ انتشارات‌ مطالعات راهبردی
پیر نیا، حسن، اقبال، عباس (1391)، تاریخ ایران، تهران، انتشارات مهتاب
حبیب زاده، محمد جعفر (1379)، محاربه در حقوق کیفری ایران، تهران، دانشگاه تربیت مدرس
حلی، مقداد بن عبد الله (1403ق)، نضد القواعد الفقهیة علی مذهب الامامیة، قم، انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی
حلی ،جمال الدین (1410ق)، المقتصرمن شرح المختصر، مشهد، البحوث الاسلامیه
خویی،سید ابوالقاسم موسوی"مبانی تکمله المنهاج"،جلد1
خمینی رحمة الله علیه، روح الله (1422ق)، استفتائات، جلد3، قم، دفتر انتشارات اسلامی
رحمت الهی، حسین؛ لکزایی، نجف؛ ارسطا، محمد جواد؛ حاج زاده، هادی (1394)، امنیت سیاسی افراد و مرجع آن در فقه امامیه، مجله فقه و حقوق، شماره 44
ره پیک، سیامک (1387) نظریه امنیت در جمهوری اسلامی ایران ، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی
زراعت، عباس (1381)، شرح قانون مجازات اسلامی، تهران، ققنوس
سالاری شهربابکی، میرزا مهدی(1387)، جرائم علیه امنیت کشور، تهران، میزان
سعدی، حسینعلی (1395)، حجیت در اجتهاد نظام ساز با تأکید بر آراء آیت الله سید محمد باقر صدر، مجله راهبرد فرهنگ، شماره 36
السعد التفتازانی، مسعود بن عمر (1421ق)، شرح العقاید النسفیه، مصر، المکتبة الأزهریة للتراث
سیفی مازندرانی، علی اکبر(1425ق)؛ مبانی الفقه الفعال فی القواعـد الفقهـیۀ الأساسـیۀ، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
شامبیاتی، هوشنگ، (1392)، حقوق جزای اختصاصی (3) (جرایم علیه آسایش عمومی)، تهران، مجد
شمس الدین، محمد مهدی (بی تا)، حاشیة الباجوری علی شرح الغزی، ج2
شمس الدین، محمد مهدی (1411ق)، نظام الحکم و الادارة فی الاسلام، قم، دارالثقا‌فه‌
صادقی، سالار، اکبری، عباسعلی (1399)، بررسی جرم شناختی جزایم علیه امنیت با رویکرد جامعه شناسی جرائم، نشریه مطالعات جامعه شناسی، شماره 48
صدر، محمدباقر (1424ق)، اقتصادنا( موسوعة الشهید الصدر ج 3)، قم، مرکز الأبحاث والدراسات التخصّصیّة للشهید الصدر
طاهری، مهدی، حکمی، رسول (1395)، سیر تحول و تکامل فقه سیاسی در ادوار تطور فقه سیاسی شیعه، نشریه حکومت اسلامی، شماره 4
طباطبایی، سید محمد حسین (1382)، المیزان فى تفسیر القرآن، قم، انتشارات جامعه مدرسین
عاملی (شهید اول)، محمد بن مکی (1400ق)، القواعد و الفوائد، قم، انتشارات مفید
علیپور، محمد حسین،(1399)، بررسی فقهی نقش حکومت اسلامی در مواجهه با تهدیدات امنیتی، تهران، دانشگاه امام صادق علیه السلام
علیپور، محمد حسین (1394)، تحلیل بعد امنیتی تهاجم فرهنگی در فقه امامیه، تهران، دانشگاه امام صادق علیه السلام
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
قانون مجازات اسلامی
گلدوست جویباری، رجب (1368)، محاربه وافساد فی الارض، تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران
ماوردی، ابوالحسن علی بن محمد بن حبیب البصری البغدادی (1406ق)، الاحکام السلطانیه، الطبعة الثانیه، قم: مکتب الاعلام الاسلامی
مرادیان، محسن (1385)، درآمدی بر ابعاد و مظاهر تهدیدات، تهران، انتشارات راشا
موحدى لنکرانى، محمد فاضل(1422)، تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة – الحدود، قم، مرکز فقهى ائمه اطهار علیهم السلام
میرمحمد صادقی، حسین (1385)، جرایم علیه امنیت وآسایش عمومی، تهران، میزان
میرمحمدی، مهدی (1393)، نظام سیاسی، امنیت ملی و حوزه های تأثیر سازمان های اطلاعاتی در کشورداری، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 36
ولیدی، محمدصالح، (1384)، حقوق جزای اختصاصی 3، تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور
هاشمى خویى، میرزا حبیب الله‏ (1400ق)، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، تهران، مکتبة الإسلامیة
یزدیان، جعفر (1386)،جزوه حقوق جزای اختصاصی، کاشان، دانشگاه کاشان
یزدیان جعفری، جعفر (1395). تقابل امنیت فردی و ملی در جرائم علیه امنیت، نشریه پژوهش حقوق کیفری، شماره 14
Drolet, M. (2017). A Companion to intellectual history, john wiley and sons.
Di Georgio, P. (2013). Contingency and Necessity in the Genealogy of Morality, TELOS.