ارزیابی نظریه بازدارندگی در روابط بین‌الملل با رویکرد فقهی (مطالعه موردی آیه ۶۰ سوره انفال)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، پژوهشگاه امام صادق(ع) دانشگاه باقرالعلوم(ع) موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، قم، ایران

2 دکتری، موسسه امام خمینی حوزه علمیه قم مرکز فقهی ائمه اطهار، قم، ایران

چکیده

بازدارندگی به معنای مهار حریف با بهره‌مندی از ابزار نظامی از اصلی‌ترین راهبردهای مقابله با دشمن و ایجاد امنیت است که بعد از جنگ جهانی دوم با محوریت سلاح‌های اتمی رشد نمود. سلاح اتمی با توجه به قدرت تخریب‌گری بالا مهم‌ترین ابزار برای جلوگیری از حمله یک کشور به شمار می‌رفت؛ ولی درنهایت نظریه بازدارندگی نتوانست تمامی اهداف خود را با سلاح اتمی محقق نماید. نوشتار حاضر به هدف تبیین نظریه بازدارندگی از منظر اسلامی، آیه ۶۰ سوره انفال را با رویکرد فقهی مورد کاوش قرار داده است. سؤال اصلی این پژوهش عبارت است از: ارزیابی نظریه بازدارندگی در روابط بین‌الملل با رویکرد فقهی در آیه ۶۰ سوره انفال چیست؟ روش پژوهش در تحقیق حاضر از منظر هدف بنیادی، از منظر ماهیت توصیفی-تحلیلی و از منظر پردازش اطلاعات کیفی و روش گردآوری اطلاعات مطالعاتی-کتابخانه‌ای است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد آیه ۶۰ سوره انفال از جهت مبانی، غایت و گستره با نظریه بازدارندگی سازگاری ندارد. مقابله با دشمن و توانمندسازی جبهه حق، دو اصل محوری در آمادگی همه‌جانبه با دشمن در آیه مذکور است. تکیه بر منطق ترساندن دشمن، توانسته است اهداف بیشتری در بازدارندگی محقق نماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Evaluation of the theory of deterrence in international relations with a jurisprudential approach (case study of verse 60 of Surah Anfal)

نویسندگان [English]

  • mohammadSadgh asim 1
  • mohammad ghasemi 2
1 Imam Sadegh Research Institute Baqir Al-Ulum University Imam Khomeini Educational Research Institute, Qom, Iran
2 Imam Khomeini Institute Qom Seminary Imamate Fiqh, Qom, Iran
چکیده [English]

Deterrence means restraining the opponent by benefiting from military tools, one of the main strategies of confronting the enemy and creating security, which grew after the Second World War with the focus of atomic weapons. Due to its high destructive power, atomic weapons were considered the most important tool to prevent a country from attacking; But in the end, the theory of deterrence could not achieve all its goals with nuclear weapons. to explain the theory of deterrence from an Islamic point of view, this article has explored verse 60 of Surah Anfal with a jurisprudential approach. The main question of this research is: What is the evaluation of deterrence theory in international relations with jurisprudential approach in verse 60 of Surah Anfal? The research method in the current research is from the perspective of the fundamental goal, from the perspective of descriptive-analytical nature and from the perspective of processing qualitative information and the method of collecting study-library information. The results of the research show that verse 60 of Surah Anfal is not compatible with the theory of deterrence in its foundations, purpose and scope. Confronting the enemy and empowering the righteous front are two central principles in the all-round preparation against the enemy in the mentioned verse. Relying on the logic of scaring the enemy can achieve more goals in deterrence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Verse 60 of Anfal
  • deterrence
  • international relations
  • preparedness
  • nuclear weapons
قرآن کریم
آخوند خراسانی محمدکاظم (۱۴۰۹)، کفایه الاصول، قم: آل‌البیت.
بوفر آندره (۱۳۶۶)، مقدمه‌ای بر استراتژی، مترجم: مسعود کشاورز، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
بهرام‌پور ابوالفضل (۱۳۷۸)، تفسیر قرآن، تهران: مشعر.
تقی‌زاده علی‌اکبری (۱۳۸۷)، جهاد در آیینه قرآن، قم: انتشارات زمزم هدایت.
تهذیبی خادم علی و سیمبر رضا (۱۳۹۹)، تدوین سناریوهای آینده صلح و امنیت نظام بین‌الملل معاصر با تأکید بر مؤلفه‌های امنیت جامع، تهران: فصلنامه پژوهش‌های روابط بین‌الملل شماره ۳۹.
جوادی آملی عبدالله (۱۳۷۹)، تسنیم تفسیر قرآن کریم جلد ج ۵ تنظیم: احمد قدسی، ویرایش: علی اسلامی، قم: انتشارات اسراء
حلبی علی‌اصغر (۱۳۷۱)، انسان در اسلام و مکاتب غرب، تهران: اساطیر.
حلّی مقداد بن عبدالله سیوری (۱۳۷۳)، کنز العرفان فی فقه القرآن، مترجم: عبدالرحیم عقیقی بخشایشی، قم: قدس.
حویزی عبدعلی‌بن‌جمعه (۱۳۸۳)، تفسیر نورالثقلین، ویراستار: سیدهاشم سولی‌محلاتی، قم: اسماعیلیان.
دویچ کارل (۱۳۷۵)، نظریه‌های روابط بین‌الملل ج ۲، همکاران: رابرت کیوهین و جوزف نای، ترجمه: وحید بزرگی، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
دهخدا علی‌اکبر (۱۳۷۷)، لغت‌نامه ج۳، تهران: دانشگاه تهران.
سبحانی جعفر تبریزی (۱۳۷۲)، الاعتصام بالکتاب و السنة‌، تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.
شهید صدر محمد باقر (۱۳۷۴)، اقتصادنا، تحقیق: عبد الحکیم ضیاء و علی اکبر ناجی و سید محمد حسینی و صابر اکبری، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
طاهرزاده اصغر (۱۳۹۱)، مبانی نظری نبوت و امامت، اصفهان: لب المیزان.
طباطبایی محمدحسین (۱۳۷۱)، المیزان فی تفسیر القران ج ۹، قم: اسماعیلیان.
......................(1417)، المیزان فی تفسیر القران ج ۱، قم: اسماعیلیان.
عباسی رضوانه (۱۴۰۰)، دامنه‌های جنگ جدید و بحران تئوری بازدارندگی، آمریکا: آکسفورد.
عزین آبادی روح اله ملکی (۱۳۹۷)، محسن اسلامی، تحول مفهوم بازدارندگی در پرتو برجستگی امور معنایی در روابط بین‌الملل، تهران: مطالعات قدرت نرم، شماره ۱۹.
علیدوست ابوالقاسم (۱۳۹۸)، ممنوعیت فقهی استفاده از سلاح هسته‌ای در شرایط اضطرار جنگی، احمد احسانی فر، حقوق اسلامی سال شانزدهم تابستان شماره ۶۱.
عمید حسن (۱۳۸۹)،. فرهنگ فارسی، تهران: راه رشد.
فریدمن لارنس (۱۳۸۹)، بازدارندگی، تنظیم: عسگر قهرمان‌پور بناب، مترجم: روح‌الله طالبی آرمانی، تهران: پژوهشکده راهبردی.
قاسمی فرهاد (۱۴۰۰)، الزامات نظری بازدارندگی در سیستم‌های بین‌المللی پیچیده - آشوبی: گامی به سوی نظریه نوین بازدارندگی غیرخطی، تهران: پژوهش‌های راهبردی سیاست، شماره ۱۰.
قرائتی محسن (۱۳۸۸)، تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
قلجی حسین (۱۳۸۵)، تهدیدات نامتقارن و تحول در سیاست بازدارندگی اسرائیل، تهران: مؤسسه تحقیقات و پژوهش‌های سیاسی - علمی ندا.
......................(1388)، تهدیدات نامتقارن و تحول در سیاست بازدارندگی اسرائیل، تهران: سیاست‌گذاری عمومی و تحلیل سیاست‌ها.
قمی عباس (۱۳۹۵)، فرهنگ واژگان قرآنی، محقق: غلامحسین انصاری، قم: سازمان تبلیغات اسلامی.
لیمونی سعید داوودی و علیرضا لیمونی داوودی (۱۳۹۴)، ضرورت فقهی طرح منطقه‌ای عاری از سلاح هسته‌ای: ممنوعیت سلاح هسته‌ای از منظر حقوق بین‌الملل و اسلام، ، تهران: پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب.
مبلغ محمدامین (۱۳۹۸)، استراتژی بازدارندگی نرم در تأمین امنیت ملی از منظر فقه سیاسی و آموزه‌های اسلامی، قم: جامعه المصطفی العالمیه.
مشیرزاده حمیرا (۱۳۸۰)، طرح دفاع ملی موشکی آمریکا، تهران: فصلنامه‌ی سیاست خارجی، شماره ۱۵.
مکارم شیرازی ناصر (۱۳۷۴)، تفسیر نمونه، ج ۷، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
هوشیار رزم‌آزما (۱۳۷۰)، فرهنگ روان‌شناسی انگلیسی - فرانسه - فارسی، تهران: علمی.