سنجش عوامل واگرایی ژئوپلیتیکی بین ایران و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و راهبردهای مقابله با آن

نویسندگان

چکیده

هدف این مقاله سنجش عوامل واگرایی در روابط ایران با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس است. روش‏شناسی تحقیق بر پایه‏ی نظریه‏ی انسجام سیستمی است. روش تحقیق در مقاله‏ی حاضر میدانی (پیمایشی) است. ابزار اصلی گردآوری اطلاعات پرسشنامه و روش تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‏افزارSPSS صورت پذیرفته است. در مجموع، پانزده عامل در جهت ایجاد واگرایی بین ایران و این کشورها مورد سنجش قرار گرفت که در بین عوامل مذکور به‏ترتیب می‌توان به اختلافات مذهبی و عقیدتی، برداشت متفاوت از امنیت، ایران‏هراسی، ناسیونالیسم، اختلافات ارضی و افزایش قدرت ایران در بستن تنگه‏ی هرمز اشاره کرد. به لحاظ تأثیرگذاری این عوامل بر حسب مؤلفه‏های چهارگانه، به‏ترتیب مؤلفه‏های نظامی امنیتی، اجتماعی فرهنگی، سیاسی دیپلماتیک و مؤلفه‏های اقتصادی مطرح می‌باشند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که مجموعه‏ای از عوامل و مؤلفه‌ها با ماهیت و کارکردهای متفاوت در ایجاد واگرایی بین ایران و این کشورها نقش آفرینی می‌کنند. بخشی از عوامل واگرا مختص به‏ خود منطقه و دارای ماهیتی درون‌زا و بخشی دیگر در نتیجه‏ی نقش‏آفرینی ژئوپلیتیکی سیستم مداخله‏گر در منطقه به‏وجود آمده است.

کلیدواژه‌ها