ابعاد فکری و مادی ضد ژئوپلیتیک

نویسنده

دانشگاه پیام‏ نور

چکیده

هدف اصلی این مقاله فهم واکنش‏های ضد ژئوپلیتیکی و ابعاد فکری و مادی آن است. منظور از بُعد فکری، نظریه‏پردازی و بعد مادی «پراکتیس» است. واکنش‏های ضد ژئوپلیتیکی در دوره‏های مختلف نظم ژئوپلیتیکی متفاوت است. ضد ژئوپلیتیک بازخورد گفتمان‏های سلطه است. ضد ژئوپلیتیک می‏تواند اشکال متفاوتی داشته باشد؛ از گفتمان‏های مختلف روشنفکران دگراندیش گرفته تا راهبردها و تکنیک‏های جنبش‏های اجتماعی. معمولاً تاکتیک‏ها و راهبردهای ضد ژئوپلیتیکی توسط گفتمان‏های مختلف دگراندیشان توجیه می‏شود. منطق ژئوپلیتیک و ضد ژئوپلیتیک در حوزه‏های نظری و پراکتیس مشابه است. ژئوپلیتیک توسط گفتمان (قدرت) مشروعیت می‏یابد و ضد ژئوپلیتیک با ضدگفتمان (مقاومت). حوزه‏ی جغرافیایی و میدان عمل ضد ژئوپلیتیک، تابعی از ژئوپلیتیک است. ضد ژئوپلیتیک هم در داخل مرزهای دولت عمل می‏کند و هم فراتر از مرزها می‏رود. دگراندیشی ضد ژئوپلیتیک گاهی معطوف به تغییرات ساختاری قدرت در داخل مرزهاست و گاهی درپی تغییرات بنیادین در اقتصاد سیاسی بین‏الملل و سیاست جهانی. از نقطه‏نظر روش‏شناسی نیز در این مقاله رویکرد «میشیل فوکو» به مقوله‏ی دانش و قدرت، موسوم به «تبارشناسی دانش» پیرو شده است.

کلیدواژه‌ها