کشور عراق طی دهههای گذشته اصلیترین تهدید علیه امنیت ایران بوده است. روند جدید دولت ـ ملتسازی پس از اشغال این کشور دارای ابعاد و مؤلفههای عمدهای است که از منظر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دارای اهمیت بسیاری است. برخی ابعاد اصلی این روند که در نوشتار حاضر به آن پرداخته شده است شامل تغییر ساختار و موازنه قدرت داخلی، فدرالیسم و دولت غیرمتمرکز، تعارضات اجتماعی و منازعات قومی ـ فرقهای و مداخله و نقشآفرینی بازیگران خارجی میباشد. بهزعم نگارنده این موارد باعث شکلگیری دولتی ضعیف در محیط امنیتی جمهوری اسلامی ایران شده است. در این نوشتار ابتدا به بررسی نظری محیط امنیتی ایران پرداخته و در ادامه ضمن تشریح ابعاد و مؤلفههای دولت ـ ملتسازی جدید در عراق به تأثیرات این مؤلفهها بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران اشاره شده است.