تحول در ماهیت جنگ‌های آینده؛ جمهوری اسلامی ایران؛ سناریوها، فرصت‌ها و چالش‌ها

نویسنده

رازی کرمانشاه

چکیده

حیات بشری، مرحله نوینی از تحولات خود را با ورود به عصر اطلاعات و ارتباطات تجربه می کند. حاکمیت عناصر نرم افزاری قدرت و پیشرفت جوامع، تعبیری است که طی دو دهه اخیر بیشتر از هر زمان دیگری مورد توجه بوده است. یکی از مهمترین ابعاد متحول شده در فضای مذکور، مقوله امنیت است. امنیت از دهه 90 تاکنون در بستر چالش ها و مسائل نوظهور جهانی، تعریفی نوین و موسع پیدا کرده است. در چارچوب تحولات نرم افزاری امنیت و به تبع آن امنیت بین الملل، مقوله تحول در ماهیت جنگ های آینده همواره یکی از مهمترین حوزه های مطالعاتی و پژوهشی کارشناسان و پژوهشگران حوزه های امنیتی بوده است. پیشرفت های چشمگیر در فناوری اطلاعات و ارتباطات بر هدایت، تنظیم و کنترل جنگ افزارها و در نهایت نتایج جنگ تاثیرگذار بوده است. در این چارچوب، جمهوری اسلامی ایران از سویی با توجه اینکه دارای ارزش ها و هنجارهایی متمایز با ارزش های حاکم بر نظام بین الملل است و از دیگر سوی به دلیل اینکه در منطقه ای حساس واقع شده که بخش قابل توجهی از رویدادها و روندهای امنیت جهانی در این منطقه از جهان شکل می گیرد، نیازمند بررسی و مطالعه سناریوهای آینده در باب ماهیت جنگ هاست. بدون تردید ورود به مباحث جنگ ها و منازعات آینده چه در عرصه نظر و چه عمل مستلزم اتخاذ استراتژی کلان و آینده نگر است. در این تحقیق ضمن بررسی روندهای امنیتی جهان آینده به ویژه روندهای مربوط به جنگ ها بر اساس روش دلفی، به بررسی و شناخت سناریوهای محتمل در این حوزه و در نهایت احصاء چالش ها و فرصت های فراروی جمهوری اسلامی در باب جنگ های آینده پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها


  1. اساکول، پی.(1384). روش‌های مطالعات آینده پژوهی،ترجمه سعید خزایی، مرکز آینده پژوهی علوم و صنایع دفاعی، معاونت اطلاع رسانی و خدمات علمی.
  2. اسلاتر، ریچارد و همکاران.(1386). نواندیشی برای هزاره نوین؛ مفاهیم، روش‌ها و ایده‌های آینده پژوهی، مترجمین، عقیل ملکی فر، سید احمد ابراهیمی، وحید وحیدی مطلق، تهران؛ مرکز آینده پژوهی علوم و فناوری دفاعی، موسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
  3. بوزان، باری، و ویور.(1380). چارچوبی تازه برای تحلیل امنیت، ترجمه علیرضا طیب، تهران؛ انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
  4. دلاور،‌ علی(1382). روش‌های تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی، تهران؛‌ انتشارات دانشگاه پیام نور.
  5. روزنا، جیمز و دیگران.(1389). انقلاب اطلاعات‌، امنیت و فناوری های جدید، ترجمه علیرضا طیب، تهران؛‌ پژوهشکده مطالعات راهبردی.
  6. عبداله خانی، علی.(1383). نظریه‌های امنیت: مقدمه ای بر طرح ریزی دکترین امنیت ملی (1)، تهران: انتشارات مؤسسه مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
  7. فناوری و قدرت ملی؛ چالش‌ها و راهبردها.(1388). تهران؛‌ دانشگاه عالی دفاع ملی، انتشارات داعا.
  8. قاسمی، علی،.(1387). «ویژگی های جنگ ناهمگون( با تاکید بر صحنه نبرد آینده)»، ماهنامه اطلاعات راهبردی، سال ششم، شماره 65.
  9. کمیسیون امنیت ملی آمریکا، استراتژی آمریکا در قرن 21.(1380). ترجمه جلال دهمشگی، بابک فرهنگ و ابولقاسم راه چمنی؛ انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات ابرار معاصر تهران.
  10. مارتین فن، کرفلد.(1386). بازاندیشی مفهوم جنگ، ترجمه عباداله حیدری، تهران؛ موسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاع، مرکز آینده پژوهی علوم و فناوری.
  11. محمدی، مصطفی.(1388). «مقایسه جنگ‌های سنتی و نوین»،‌ ماهنامه اطلاعات راهبردی، سال هفتم، شماره 80.
  12. والتس، ادوارد.(1386). جنگ اطلاعات؛ اصول و عملیات، ترجمه اکبر رنجبر، حسن حاج قاسم و محمود فخرایی، تهران؛ موسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
  13. هرفرید، مونکلر.(1384). جنگ‌های نوین،‌ ترجمه حسن درگاهی، تهران؛ انتشارات دانشکده فرماندهی و ستاد دوره عالی جنگ سپاه پاسداران.
  14. Cordesman, Anthony H.(2002). Cyber- Thrests Information Warfare and Critical Infrastrructure protection, U.S Homeland; Center for strategic and International Stulies.
  15. Cornish, Edward.(2004). Futuring, The Exploration of the Future, Maryland, published by: World Future Society.
  16. Fredrick, Henry.(2005). " Hard and Soft Power: The Paradox of Winning the War of Ideas in the 21st Century", US Army War College.
  17. Gabuer, Alexander.(2001). “print I cold war goes north: Russia and the west begin the race for the arctic region,” kommer sant, august 4.
  18. Gaparro, Rafael(2003). " Concept Information", Annual Review of Information Science and Technology, Vol.37.
  19. Gerald Fitz, Mary C.(2003). The Russian Military Strategy for Six Generation Warfare, East View Publication.
  20. Goldman, Emily O.(2003). " Security in the Information Technology Age". Contemporary Security Policy, Vol.24, No.1.
  21. Griffiths, Martin.(2007). International Relations Theory for the Tewenty – first century: an introduction, London, New York: Roultedge.
  22. Leigh Armistead.(2007). Information warfare, Washington,D.C; Potomac Books, Inc.
  23. Neilson, Robert.(1997). Sun Tzu and Information Warfare, US National Defense University, NDU Press.
  24. Peterson, John.(1996). Information Warfare: The Future, in Cyberwar: Security Strategy and Conflict in the Information Age. A lan D. Capen, Douglas H. Dearth, and Thomas Gooden, eds. AFCEA, International Press, Fairfax, VA.
  25. R.C, Mishra.(2003). Information Warefare and Cyber Security, Authors, press.
  26. Rattary, Greg, Strategic Warefare in Cyberspace, Cambrdige: The MIT.
  27. http://www.cic.nyu.edu/internationalsecurity/docs/NIC_final.pdf, Global Trends 2025: A Transformed World.
  28. http://www.dni.gov/nic/NIC_2025_project.html.
  29. Andrew Curry.(2011). 10 Global Trends in 2020, published in 2011, www. The futures company. Com