ظرفیت‌سنجی جنبش انصارالله یمن در عمق بخشی منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اصفهان

2 تهران

3 امام حسین(ع)

چکیده

جنبش انصارالله یمن از زمره نهضت‌هایی است که پیروزی انقلاب اسلامی سبب الهام‌گیری و ایجاد انگیزه در میان آنان شد و رهبر آنها یعنی شهید «حسین الحوثی» رهبر جنبش انصارالله یمن با پیروزی انقلاب اسلامی و آشنایی با امام خمینی(ره) و اندیشه‌های ایشان توانست با الهام از این اندیشه و با تشکیل هسته مقاومت در یمن و پایه‌گذاری آن بیداری ایجاد شده و متأثر از اندیشه‌های اسلامی را در یمن گسترش دهد. هدف اصلی مقاله، شناخت نقش جنبش انصارالله در عمق‌بخشی منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران با توسل به نظریه پیچ تاریخی و هندسه قدرت است. از این‌رو با بهره‌گیری از روش توصیفی تحلیلی به‌‌دنبال پاسخ به این پرسش اساسی است که جنبش انصارالله یمن در عمق‌بخشی منطقه‌ای چه نقشی دارد. در پاسخ به این پرسش، تحقیق به این نتیجه رسید که جنبش انصارالله توانسته است با الهام‌گیری از مؤلّفه‌های گفتمان انقلاب اسلامی یعنی اسلام‌خواهی، صلح‌طلبی، استقلال‌طلبی و مبارزه با استکبار و استبداد و سلطه‌ستیزی، نسبت به افزایش عمق‌بخشی جمهوری اسلامی ایران تأثیر بسزایی داشته باشد. جمهوری اسلامی ایران نیز در مقابل با حمایت و پشتیبانی انقلابی، معنوی و سیاسی از این جنبش، هندسه قدرت را در منطقه به نفع خود تغییر داده است. بی‌شک در این هندسه جدید ‌قدرت، دنیای اسلام با محوریت انقلاب اسلامی در آن سهم تعیین‌کننده‌ای پیدا کرده و روز به روز نقش و عمق‌بخشی جمهوری اسلامی ایران در مناطق مختلف افزایش پیدا کرده است و هر کدام از اعضای جامعه شبکه‌ای و محور مقاومت از جمله جنبش انصارالله یمن نقش تأثیر‌گذاری در کمک به این عمق‌بخشی دارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Capacity Investigation of Ansarollah of Yemen in the Regional Deepening of the Islamic Republic of Iran

چکیده [English]

Among the movements inspired and motivated by the victory of the Islamic Revolution, Ansarollah of Yemen is an outstanding one. After the victory of the Islamic Revolution, the familiarity of Martyr Hussein al-Houthi, the leader of the movement, with Imam Khomeini and his thoughts, succeeded in following his way. Inspired by his ideas, Houthi established the resistance unit in Yemen, and due to people’s awakening, he extended Islamic thought in Yemen. This paper is mainly intended to identify the role of the Ansarollah movement in the regional deepening of the Islamic Republic of Iran based on ‘historical bend’ and the ‘power geometry’ theories. Hence, employing the descriptive-analytical method, this research is trying to answer a fundamental question regarding the role of Ansarollah in regional deepening. Answering this question, the research came to the conclusion  that the Ansarollah movement has been able to influence the Islamic Republic of Iran's deepening by inspiring components of the Islamic Revolution discourse such as Islamism, pacifism, independence and the struggle against arrogance, totalitarianism and domination. In response to this, the Islamic Republic of Iran, has revolutionarily, spiritually, and politically supported this movement, and has changed the power geometry in the region in its favor. Definitely, the Islamic world focusing on the Islamic Revolution has contributed decisively in this new power geometry. The role and depth of the Islamic Republic of Iran has extended in different regions day by day, and each member of the linked communities and the resistance axis, including the Ansarollah movement of Yemen, play effective role in helping this deepening.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Deepening
  • Islamic Revolution discourse
  • regional extension
  • Ansarollah movement
  • Houthis
آقابخشی، علی‌اکبر؛ افشاری‌راد، مینو (1386). فرهنگ علوم سیاسی. چ دوم. ویرایش ششم. تهران: چاپار.
اسکندری، محمدحسین؛ دارابکلایی، اسماعیل (1391). پژوهشى در موضوع قـدرت؛ انواع، منابع، پیامدها و کنترل آن. چ دوم. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
الوانی، سیدمهدی (1386). مدیریت عمومی. چ سی و یکم. تهران: نی.
امرایی، حمزه (1383). انقلاب اسلامی ایران و جنبشهای اسلامی معاصر. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
بیرامی‌سقرلو، اکبر (1393).  بررسی رقابت ایران و عربستان در موضوع یمن در تحولات سیاسی اخیر یمن. پایان­نامه کارشناسی ارشد رشته علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
بی‌نام (1391). یمن: سرزمین سبا. روزنامه ایران. تاریخ: 08/06/1395. ص 19.
پارسای­محمودی، محمدرضا (1394).یمن و خاورمیانه نوین. نشریه سیاسی ـ تحلیلی همشهری دیپلماتیک. بهار. ش 86.
ترابی، طاهره (1390). امریکا و ثبات خلیج فارس در روند رقابت‌های ژئوپلیتیکی ایران ـ عربستان. فصلنامه دیپلماسی صلح عادلانه. ش پنجم.
تلاشان، حسن (1393). انقلاب اسلامی ایران و تأثیر آن بر تحولات ژئوپلیتیک شیعه در یمن. فصلنامه علمی ـ پژوهشی شیعه شناسی. س دهم. ش 40.
جمعی از نویسندگان (1388). انقلابی متمایز (جستارهایی در انقلاب اسلامی ایران). قم: مؤسسه بوستان کتاب.
حافظ‌نیا، محمد‌رضا (1379). وضعیت ژئوپلیتیکی پنجاب در پاکستان. تهران: انتشارات الهدی.
حافظ‌نیا، محمدرضا (1385). اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک. مشهد: انتشارات پاپلی.
حافظ‌نیا، محمد‌رضا؛ احمدی، سید‌عباس (1388). تبیین ژئوپلیتیکی اثر‌گذاری انقلاب اسلامی بر سیاسی شدن شیعیان جهان. فصلنامه شیعه‌شناسی. ش 25.
رضاییان، علی (1386). مدیریت رفتارهای سیاسی در سازمان. چ دوم. تهران: انتشارات سمت.
زنگنه، پیمان؛ حمیدی، سمیه (1395).  بازنمود ماهیت منطق‌ حاکم بر کنشگری ایران و عربستان در بحران یمن. فصلنامه پژوهشهای راهبردی سیاست. دوره 5. ش 18: 143 ـ 169.
شایان‌مهر، علیرضا (1379). دایرةالمعارف تطبیقی علوم اجتماعی. تهران: کیهان.
عالم، عبدالرحمن (1380). بنیادهای علم سیاست. چ هشتم. تهران: نشر نی.
عسگری، محمود (1386). شاخصهای قدرت منطقه­ای. فصلنامه راهبرد دفاعی. س پنجم. ش هیجدهم.
غریب­رضا، حمیدرضا (1393). اویس خمینی. چ دوم. قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها. دفتر نشر معارف.
فاضلی‌نیا، نفیسه (1386). ژئوپلیتیک شیعه و نگرانی غرب از انقلاب اسلامی. قم: مؤسسه شیعه‌شناسی.
فیضی، سیروس (1390). منطقه نفوذ؛ راهبرد قدرتهای بزرگ. مطالعات راهبردی جهان اسلام. ش 45: 168.
قنبرلو، عبدالله (1388). مفهوم و ماهیت قدرت منطقه‌ای. فصلنامه مطالعات راهبردی. ش چهارم.
مستقیمی، بهرام (1372). اعمال سیاست خارجی: قدرت، توانایی و نفوذ. مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی. ش 29.
مصلی­نژاد، عباس (1391). پیامدهای بی‌ثباتی امنیتی بر موازنه قدرت در خاورمیانه. فصلنامه ژئوپلیتیک. س هشتم. ش‌3.
مورهد، گری­گوری؛ گریفین، ریگی (1385). رفتار سازمانی، چ یازدهم. ترجمه سیدمهدی الوانی و غلامرضا معمارزاده. تهران. مروارید.
نجات، سیدعلی (1393). رویکرد سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال تحولات نوین خاورمیانه. فصلنامه سیاست. س اول. ش چهارم.
نجات، سیدعلی؛ موسوی، سیده­راضیه؛ صارمی، محمدرضا (1395). راهبرد عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران یمن. فصلنامه مطالعات روابط بین­الملل. دوره 9. ش 33.
ند، جورج؛ جارمن، بت (1379). آینده خلاقیت و خلاقیت آینده. ترجمه حسن قاسم­زاده. تهران: انتشارات ناهید.
نوازنی، بهرام (1388). صدور انقلاب اسلامی زمینه‌ها و پیامدهای بین‌المللی آن. تهران: معاونت پژوهشی انتشارات پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی.
یکتا، حسین (1383). مطالعه تطبیقی رفتار ایران و عراق‌ با سازمان ملل طی هشت سال جنگ تحمیلی‌. فصلنامه نگین ایران. دوره 2. ش 8.
بصیر، هادی (1394). رمزگشایی از رویکرد جنگ نیابتی آمریکا. تاریخ: 25 خرداد. بازیابی از وبلاگ تحلیلی خورشید هدایت:                                              http://hadi-basir.blogfa.com/post/7
پرندین، لطف الله (1393). واکاوی پیروزی انقلاب دوم یمن از منظر گفتمان مقاومت. تاریخ: 07 مهر. بازیابی از پایگاه تحلیلی ـ تبیینی برهان:
http://www.borhan.ir/NSite/FullStory/News/?Id=7817
جستار بیانات مقام معظم رهبری (حفظه الله) از وبگاه:                  http://www.khamenei.ir
خبرگزاری ایسنا (1393). عبدالملک الحوثی: پیام ما به جهان صلح و ثبات برای منطقه است. تاریخ: 13 دی. بازیابی از خبرگزاری ایسنا:                                     http://www.isna.ir/news/
رضاخواه، علیرضا (1393). مختصات نفوذ منطقه­ای ایران در موج سوم تحولات بین‌الملل. تاریخ: 27 دی. بازیابی از وبگاه حضرت آیت الله خامنه‌ای مدظله:      http://farsi.khamenei.ir/1393/10/27
سادات­اصفا، نرگس (1394). اوضاع این روزهای عربستان در ارتباط با یمن؛ به دنبال بازگرداندن نفوذ از دست رفته‌اش. تاریخ: 08 فروردین، بازیابی از مؤسسه ابرار معاصر تهران:
http://www.tisri.org/default-1826.aspx-
ساسانیان، سعید (1391). راهبرد منطقه‌ای جبهه سازش؛ بازیابی نظم سابق. تاریخ: 08 خرداد، بازیابی از وبگاه امت اسلامی:                                     http://www.ommatnews.ir/archives/19426
سلیمانی­پور، زهرا (1394). یمن چه جایگاهی در سیاست خارجی ایران داشته و دارد. تاریخ: 19 فروردین، بازیابی از پایگاه تحلیلی ـ تبیینی برهان:
http://www.borhan.ir/Mobile/Detail.aspx?Id=8587
شیعیان یمن از دیروز تا امروز/مطالبات انصارالله، وبگاه اندیشکده روابط بین الملل، 27 بهمن 1393:
http://www.irtt.ir/index.php/1393-08-27-14-31-30/majid-zavari/
ظریف، محمدجواد (1392). برنامه‌های پیشنهادی ظریف برای وزارت خارجه ارتقای روابط و کاهش تنش‌ها و خصومت‌ها/ بهبود روابط با همسایگان»، تاریخ: 15 مرداد، بازیابی از وبگاه خبرگزاری فارس:
http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13920515001161
قنادباشی، جعفر (1393). جنبش انصارالله یمن؛ نمونه موفق حرکت‌های اسلامی. تاریخ: 26 بهمن، بازیابی از وبگاه امت اسلامی:                               52881http://www.ommatnews.ir/archives/
کوشکی، محمدصادق (1393). گذار به نظم نوین جهانی. تاریخ: 17 شهریور، بازیابی از وبگاه دکتر محمدصادق کوشکی:                                                 http://koushki.com/?p=2278
منتظری، حمیدرضا (1393). ثبات بین‌المللی در گرو تغییر هندسه جهانی؛ چرا جمهوری اسلامی ایران نظام بین‌الملل کنونی را مطلوب نمی‌داند. تاریخ: 25 بهمن، بازیابی از پایگاه تحلیلی ـ تبیینی برهان:
http://www.borhan.ir/NSite/FullStory/News/?Id=8363
وبگاه تابناک (1394). دلیل توسل به «جنگ نیابتی» علیه ایران در منطقه چیست؟. تاریخ: 05 خرداد. بازیابی از وبگاه خبری تابناک:                                 http://www.tabnak.ir/fa/news/503619
وبگاه دولت بهار (1394). مردم یمن امام خامنه‌ای را هدیه‌ای از دل انقلاب می‌دانند. تاریخ: 24 اردیبهشت، بازیابی از وبگاه خبری دولت‌بهار:             http://www.dolatebahar.com/view/51616
وبگاه تحلیلی طنین (1395). گزارش: علل و چرایی حمایت ایران از محور مقاومت با تأکید بر اندیشه­های رهبر انقلاب. تاریخ: 30‌فروردین. بازیابی از وبگاه طنین:
http://tanincenter.com/content/147?qt-sidebar=1
هوشی­سادات، سیدمحمد (1393). روابط ایران و یمن؛ چالش‌ها و فرصت‌ها. تاریخ: 28 اسفند، بازیابی از وبگاه دیپلماسی‌ایرانی:                         http://www.irdiplomacy.ir/fa/page/1945257
کتابها و مقالات عربی
الشجاع، أحمدأمین (1432هـ). بعد الثورة الشعبیة الیمنیة: ایران و الحوثیون مراجع و مواجع». الریاض: مجلة البیان مرکز البحوث و الدراسات.
البسیونی، محمدعبدالحلیم (2015). حسابات معقده: التحالف العربی والصراع الیمنی. القاهره: مرکز الاقلیمی للدراسات.
منابع اینترنتی عربی
البکیری، نبیل (2013). حقیقة التدخل الإیرانی فی الیمن. بتاریخ: 25/04/2013. بازیابی از موقع الجزیره نت: 2013/4/25http://www.aljazeera.net/knowledgegate/opinions/
الحوثی، سیدعبدالملک (2016). کلمة السید عبدالملک بدر الدین الحوثی بمناسبة یوم القدس العالمی 1437هـ. قناة المسیرة، بتاریخ: 01/07 2016 بازیابی از: http://www.almasirah.net
Altamini, Naser. June (2012). China-Saudi Arabia Relations, Durham University.
http://www.project-syndicate.org/commentary/joschka-fischer-wonders-how-global-security-can-be-secured--given-the-decline-of-pax-americana
Mudallali, A. (2014). The Iranian Sphere of Influence Expands Into Yemen. بازیابی از Foreign Policy:
http://foreignpolicy.com/2014/10/08/the-iranian-sphere-of-influence-expands-into-yemen/
Mabon, Simon (2013), “The Middle Eastern great game”, available at: http://www.isn. ethz. Ch
Mittleman, James H. & Johnston, Robert, “The Globalization of Organized Crimes, the Courtesan State, and the Corruption of Civil Society”, Global Governance, Vol.5, No 1, (January-March), 1999, pp. 103-26.
Pletka, D. Kagan, W. F. Majidyar, K. A. & Cochrane Sullivan, M.‌(2012). Iranian influence in the Levant, Egypt, Iraq, and Afghanistan. بازیابی از American Enterprise Institute: http://www.aei.org/publication/iranian-influence-in-the-levant-egypt-iraq-and-afghanistan/
Zakaria, F. (2014). The fight against the Islamic State must include Iran. بازیابی از The washington Post: https://www.washingtonpost.com/opinions/fareed-zakaria-the-fight-against-the-islamic-state-must-include-iran/2014/09/25/e6757500-44e0-11e4-9a15-137aa0153527_story.html
Merriam Webster: Merriam Webster’s Collegiate Dictionary, United states Of American, by Merriam Webster, 11ed, 2003, p641.