بررسی تاکتیک‌های جنگ روانی امریکا علیه جمهوری اسلامی ایران پس از ترور سردار شهید قاسم سلیمانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار روابط بین الملل، گروه علوم سیاسی دانشگاه یاسوج

2 استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه اردکان

چکیده

از زمان به‌قدرت‌رسیدن دونالد ترامپ، امریکا به شیوه­های مختلف کوشید تا جمهوری اسلامی ایران را به میز مذاکره درخصوص مسائل هسته­ای، موشکی و منطقه­ای بازگرداند. این گزینه­ها از تهدید و تشویق شروع و به گزینه تحریم و نهایتاً ترور سردار شهید قاسم سلیمانی ـ که نوعی اعلام آشکار جنگ بود ـ ختم شد. اقدامات خصمانه امریکا پس از ترور سردار شهید  قاسم سلیمانی نیز تداوم یافت و این بار شکل و قالب جنگ روانی به خود گرفت. سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که ترامپ در جنگ روانی اخیر علیه جمهوری اسلامی ایران از چه شیوه­ها و تاکتیک­هایی استفاده نمود؟ برای پاسخ به سؤال فوق از دو روش تحلیل محتوای کیفی و نیز روش توصیفی ـ تحلیلی استفاده شد. بدین صورت که ابتدا با مطالعه کتابخانه­ای، شیوه­های جنگ روانی شناسایی شد. سپس با انتخاب واحد تحلیل جمله، به‌صورت هدف‌مند و تمام‌شمار مصادیق با الگوها انطباق داده شد (براساس راهبرد قیاسی). یافته­های پژوهش نشان داد مهم‌ترین تاکتیک­های جنگ روانی امریکا عبارت بودند از: دشمن­سازی، برچسب­زدن، اهریمن­سازی، تفرقه­افکنی، فرافکنی، دروغ بزرگ، بزرگ­نمایی، کوچک‌نمایی، تحقیر و تضعیف­سازی، انتشار اطلاعات به‌صورت قطره­چکانی، چینش­خبری، اسطوره­سازی و تظاهر به یکپارچگی. به‌نظر می­رسد ناکامی امریکا در دستیابی به تمامی اهداف درنظرگرفته‌شده برای ترور سردار سلیمانی ازجمله عوامل روی‌آوردن ترامپ به این جنگ روانی بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of America's Tactics of Psychological Warfare against the Islamic Republic of Iran after the Assassination of Gen. Soleimani

نویسندگان [English]

  • ali bagheri dolatabadi 1
  • mohsen shafiee Seifabadi 2
1 Associate Professor of International Relations, Department of Political Science, Yasouj University
2 Assistant Professor, Department of Political Science, Ardakan University
چکیده [English]

Since Donald Trump came to power, the United States endeavored in different ways to bring the Islamic Republic of Iran back to the negotiation table for nuclear, missile and regional issues. These options started with threatening and encouraging, and led finally to the assassination of Martyre Ghasem Soleimani- which was kind of an announcement of war. The United states’ hostile actions after the assassination of Martyre Ghasem Soleimani continued, this time taking on the shape of psychological warfare. The main question of the present research is: What methods and tactics did Trump use in his psychological warfare against the Islamic Republic of Iran? To answer the above question, this research used two methods, namely qualitative content analysis and analytical-descriptive method. It follows that the methods of psychological warfare were identified. Then, the examples were adapted and compared with the models by using analogical strategy. The findings of the research showed that the most important tactics of psychological warfare were as follows: making enemies, labeling, daemonizing, dividing, projection, crafting big lies, exaggeration, foreshortening, humiliating and weakening, distributing information in an eyedropper form, news selection, mythologizing, and pretending integration. It appears that the United States’ failure to achieve the entire objectives in assassinating Gen. Soleimani accounts for the reason why Trump has drawn on this kind of psychological warfare.

کلیدواژه‌ها [English]

  • the Islamic Republic of Iran
  • Gen. Martyr Soleimani
  • Trump
  • psychological warfare
  • the United States
امام خامنه­ای، سیدعلی (1398)، تنبیه اصلی، قابل بازیابی در:
افتخاری، اصغر (1393)، الگوی مدرن عملیات روانی امریکا علیه جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مجلس و راهبرد، دوره 21، شماره 78: 223 ـ 201.
اﻟﯿﺎﺳﯽ، ﻣﺤﻤﺪﺣﺴﯿﻦ (1385)، ﻋﻤﻠﯿﺎت رواﻧﯽ ﺿﺪ ﺷﻮرﺷﮕﺮی ﺳﭙﺎه در ﺑﺤﺮان ﮐﺮدﺳﺘﺎن (دﻫﻪ 60)، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎت رواﻧﯽ، ﺳﺎل ﺳﻮم، ش 12: 73 ـ 44.
الیاسی، محمد­حسین (1382)، عملیات روانی رسانه‌ای برای کنترل اذهان، فصلنامه پژوهش و سنجش، سال 10، شماره 34: 249 ـ 236.
باصری، احمد و حاجیانی، ابراهیم (1389)، کارکرد رسانه­های ماهواره­ای در تصویر­سازی ذهن مردم، فصلنامه روان‌شناسی نظامی، سال 1، ش 4: 91 ـ 81.
باقری دولت­آبادی، علی (1395). تاکتیک­های جنگ روانی داعش، پژوهش­های ارتباطی، سال 23، شماره 1: 131 ـ 115.
باقری دولت‌آبادی، علی (1395)، آگاهی سیاسی دانشجویان دانشگاه یاسوج درخصوص موضوعات روابط بین‌الملل و عوامل مأثر بر آن، فصلنامه پژوهش‌های روابط بین‌الملل، دوره 1، شماره 19: 212 ـ 177.
برادن، کتلین و فرد شلی (2000)، ژﺋﻮﭘﻮﻟﻮﺗﯿﮏ ﻓﺮاﮔﯿﺮ، ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻋﻠﯿ‌ﺮﺿﺎ ﻓﺮﺷﭽﯽ (1383)، ﺗﻬﺮان: اﻧﺘﺸﺎرات دوره ﻋﺎﻟﯽ ﺟﻨﮓ.
پورهادی، ابراهیم و نوری، قباد (1394)، تأثیر عملیات روانی رسانه‌های غربی بر امنیت سیاسی ـ اجتماعی: مطالعه موردی نظامیان مستقر در غرب کشور، راهبرد دفاعی، دوره 13، شماره 2: 145 ـ 117.
تزو، سون (1980)، هنر جنگ، ترجمه حسن حبیبی (1364)، چاپ دوم. تهران: قلم. 
جنیدی، رﺿﺎ (1389)، ﺗﮑﻨﯿﮏ­ﻫﺎی ﻋﻤﻠﯿﺎت رواﻧﯽ و ﺷﯿﻮه­ﻫﺎی ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ، ﻣﺸﻬﺪ: اﻧﺘﺸﺎرات آﺳﺘﺎن ﻗﺪس رﺿﻮی.
چشمه‌نور، مرتضی و پوریانی، جابر (1394)، ابزارهای عملیات روانی (رسانه‌های ابزاری)، تهران: مرکز آموزشی و پژوهشی شهید صیاد شیرازی. 
رضاباقی­زاده، بهنام (1392)، عملیات روانی باتأکیدبر اسلام­ستیزی و ایران‌هراسی در رسانه­های برجسته غرب، عملیات­روانی، سال 2، ش 5: 126 ـ 109.
رفیع، حسین و قربی، سیدمحمدجواد (1390)، بازخوانی قدرت نرم؛ مطالعه موردی عملیات روانی، فصلنامه مطالعات سیاسی، سال 3، ش 12: 173 ـ 139.
روفن، ژان کریستف (1989)، نظم نوین جهانی امپراطوری و بربرهای جدید شمال ـ جنوب، ترجمه هوشنگ لاهوتی (1371)، تهران: پاژنگ.
سلطانی‌فر، ﻣﺤﻤﺪ (1386)، از ﺟﻨﮓ رواﻧﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺪاﻧﯿﻢ،دوﻫﻔﺘﻪﻧﺎﻣﻪ ﺑﺸﺮی، ﺳﺎل دوم، ش31.
سلطانی‌فر، محمد؛ بخشی، شیرزاد و فرامرزیانی، سعید (1392)، بررسی تأثیرات شبکه­های اجتماعی فیس‌بوک و توییتر بر گرایش اعضا به این شبکه‌ها، پژوهش­های ارتباطی، سال 20، ش 4: 190 ـ 171.
سریع‌القلم، محمود (1389)، فرهنگ سیاسی ایران، چاپ دوم، تهران: فرزان روز.
سوربن، ورنر و جیمز دبلیو تانکارد (2001)، نظریه­های ارتباطات، ترجمه علی‌رضا دهقان (1381)، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. 
سهرابی، روح‌الله؛ میرزائی، وحید و میاندار باسمنجی، فهیمه (1393)، واکاوی تأثیر محورهای عملیات روانی خارج از کشور بر پیامدهای اقتصادی در دیدگاه رهبر انقلاب اسلامی، پژوهشنامه انقلاب اسلامی، سال 3، ش 12: 57 ـ 37.
شهبازی، عزیز‌اله و شهابی، روح‌الله (1390)، کاربرد شیوه‌های تبلیغی در روند اجرای عملیات روانی و نقش روحیه ملی کشور موردهجوم در کارایی یا عدم کارایی آن، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، سال 9، ش 1: 385 ـ 348.
ظهیری‌نیا، مصطفی و دیگران (1397)، بررسی تأثیر الگوهای مصرف تلویزیون داخلی و ماهواره­ای بر میزان اعتماد اجتماعی در میان شهروندان، پژوهشنامه فرهنگی هرمزگان، سال هشتم، ش ۱۵: 75 ـ 50.
عیوضی، محمدرحیم (1388)، تأثیر رسانه بر رفتار انتخاباتی، فصلنامه پژوهش­های ارتباطی، سال 16، ش 1: 174 ـ 175.
ﮐﺮﯾﻤﯽ‌ﻧﯿﺎ، ﭘﺮﯾﺴﺎ (1384)، ﺗﺠﺰﯾﻪ‌وﺗﺤﻠﯿﻞ ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت و ﺿﺪﺗﺒﻠﯿﻐﺎت در ﻋﻤﻠﯿﺎت رواﻧﯽ، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎت رواﻧﯽ، ﺳﺎل ﺳﻮم، ش 10.
محبی، محمدباقر و دیگران (1393)، بررسی میزان بهره‌گیری شبکه­های ماهواره‌ای بی.بی.سی فارسی از روش‌های عملیات روانی در انتخابات 1388، مطالعات عملیات روانی، دوره 10، ش 39: 177 ـ 153.
مرادی، حجت‌الله؛ امیری، ابوالفضل و موگویی، روح­الله (1395)، بررسی عملیات روانی رسانه­های بیگانه در ایجاد بحران­های امنیتی درخصوص بازاریان، فصلنامه مدیریت بحران، سال 8، ش 29: 80 ـ 47.
مرادی، ﺣﺠﺖاﷲ (1389)، ﻗﺪرت و ﺟﻨﮓ ﻧﺮم از ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺗﺎ ﻋﻤﻞ، ﺗﻬﺮان: ﻧﺸﺮ ﺳﺎﻗﯽ.
مهرداد، هرمز (1380)، مقدمه­ای بر نظریات و مفاهیم ارتباط جمعی، تهران: فاران.
یزدان‌فام، محمود (1382)، فرایند اثرگذاری عملیات روانی، فصلنامه عملیات روانی، سال اول، ش 1: 270 ـ 246.
Ahmed, Omar. (2020). "The truth about US casualties in the Iran attack is slowly coming out". The Middle East Monitor, 24 Jan 2020, Available at: https://www.middleeastmonitor.com/20200124-the-truth-about-us-casualties-in-the-iran-attack-is-slowly-coming-out/
Ali, Idrees and Phil Stewart. (2020). "More than 100 U.S. troops diagnosed with brain injuries from Iran attack". The Reuters, 10 Feb 2020, Available at: https://www.reuters.com/article/us-usa-pentagon-tbi-exclusive/exclusive-more-than-100-u-s-troops-diagnosed-with-brain-injuries-from-iran-attack-officials-idUSKBN2041ZK
Brennan, David. (2020). "Trump Says Obama Designated Qassem Soleimani a Terrorist but did Nothing about it". The News Week, 7 Jan 2020, Available at: https://www.newsweek.com/donald-trump-barack-obama-designated-qassem-soleimani-terrorist-iran-did-nothing-1480771 
Calia, Mike. (2020). "Trump Tweet after US Kills Iranian General: He should have been Taken out many Years Ago". CNBC Agency, 3 Jan 2020, Available at:https://www.cnbc.com /2020/01/03/ trump-tweets-iran-never-won-a-war-but-never-lost-a-negotiation.html
Chalfant, Morgan. (2020). "Trump says Iranian Commander was killed to Stop a War". The Hill, 3 Jan 2020, Avilable at: https://thehill.com/homenews/administration/476700-trump-says-iranian-commander-was-killed-to-stop-a-war
Iran Front Page. (2020). "At Least 70 Americans Killed in Iran Missile Attack: Senior General". 25 Jan 2020, Available at: https://ifpnews.com/at-least-70-americans-killed-in-iran-missile-attack-senior-general
Hoffman, Jonathan. (2020). Defense Department Briefing. S-SPAN Agency, 24 Jan 2020, Available at: https://www.c-span.org/video/?468516-1/pentagon-34-us-troops-diagnosed-concussions-tbi-iran-missile-strike-iraq
Johnson, Kevin. (2020). "Assassination or legitimate act in the war on terror? Legal debate rages as Iran retaliates against US for Soleimani killing". The USA Today, 8 Jan 2020, Available at: https://www.usatoday.com/story/news/politics/2020/01/08/soleimani-killing-assassination-legitimate-act-war-terror/2831498001/
Kolhatkar, Sonali. (2020). "Three Reasons Why Trump Ordered Soleimani’s Killing". The Command Dream, 17 Jan 2020. Available at: https://www.commondreams.org/views/ 2020/01/17/three-reasons-why-trump-ordered-soleimanis-killing
Linebarger, Paul M.A. (1975). Psychological warfare. New York: Duell, Sloan and Pearce.
Shakdam, Catherine. (2020). "Iran Still Claiming It Killed Over 100 US Soldiers in Iraq Attack". Citizen Truth, 16 Jan 2020, Available at: https://citizentruth.org/iran-still-claiming-it-killed-over-100-us-soldiers-in-iraq-attack/
Sheth, Sonam and  Rosie Perper .(2020), "Trump: Iranian Military Leader Qassem Soleimani was 'hated and feared within the Country' and 'should have been taken out many Years Ago!''. Business Insider,  3 Jan 2020, Available at: https://www.businessinsider.com/trump-tweets-statement-iran-qassem-soleimani-airstrike-2020-1</