تأثیر تروریسم بر تغییر الگوی روابط دشمنی در مجموعه امنیتی غرب آسیا (2001 ـ 2019)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی رشته روابط بینالملل دانشگاه علامه طباطبائی، تهران

2 استاد گروه روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبائی، تهران

چکیده

نظریه‌پردازان مجموعه امنیتی منطقه­ای معتقدند که مجموعه امنیتی غرب آسیا به‌خاطر سه مؤلفه کانون متخاصم، امنیتی‌دیدن مسائل و بافتار امنیتی منطقه­ای خاص خود، همواره منازعه‌گرا و براساس الگوی روابط دشمنی می‌باشد. به‌خاطر همین است که ما در دوره‌های مختلف در این منطقه شاهد الگوی روابط دشمنی می‌باشیم. پس از حادثه 11 سپتامبر 2001 و شکل‌گیری گروه‌های تروریستی در منطقه غرب آسیا تغییری در الگوی روابط دشمنی شکل گرفت. هدف اصلی از نگارش این پژوهش، درک صحیح از تأثیر تروریسم بر تغییر الگوی روابط دشمنی در مجموعه امنیتی غرب آسیاست. تروریسم از چه طریقی توانسته است بر تغییر الگوی روابط دشمنی در غرب آسیا مؤثر باشد؟ روش مورداستفاده در این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه­ای و اینترنتی است. از مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش این است که الگوی روابط دشمنی از نوع نظامی اگرچه برگرفته از تروریسم است؛ ولی پدیده تروریسم ساخته دست قدرت‌های خارج از منطقه، مانند امریکا، و داخل منطقه، مانند عربستان و رژیم صهیونیستی، جهت موازنه‌سازی در برابر جمهوری اسلامی ایران است. تا وقتی‌که کشورهای این منطقه برمبنای پارادایم واقع‌گرایی و معمای امنیت عمل می‌کنند، نمی‌توانند در برابر برخی از پدیده‌ها، مانند تروریسم، به ائتلاف منطقه­ای برای ازبین‌بردن آن دست بزنند. لذا، برای شکل‌گیری الگوی روابط دوستی، احتیاج به شکل­گیری ائتلاف­های منطقه­ای درقالب همکاری‌های اقتصادی و ازبین‌بردن اختلافات مذهبی و ایدئولوژیکی می‌باشیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Impact of Terrorism on Changing the Pattern of Enmity Relations in the Security Complex of West Asia (2001-2019)

نویسندگان [English]

  • Mohammadreza Bahadorkhani 1
  • Syed Jalal Dehghani Firoozabadi 2
1 PhD student in International Relations, Allameh Tabatabai University, Tehran
2 Professor, Department of International Relations, Allameh Tabatabai University, Tehran
چکیده [English]

The theorists of the regional security complex belive that this complex is always conflict-prone based on a pattern of enemity relations due to three components: its being a conflict hotspot, its securitization of issues, and its special regional security context. It is for this reason that we have been winessing a pattern of enemity relations in deferent periods of time. After the 11 September attacks, when the terrorist groups were formed in the West Asia region, there occured a change in the pattern of enmity relations. The present article aims at generating a proper unserstanding of the effect of terrorism in changing the pattern of enmity relations in the security complex of West Asia. How has terrorosm managed to change the pattern of enmity relations in the West Asia? The method being used in this research is descriptive - analytical and the method of data collection is library and internet as well. One of the most important findings of the present research is that although the military-type pattern of enmity relations has been extracted from terrorism, the phenomenon of terrorism has been made by the hands of foreign powers outside the region such as the United States and inside the region such as Saudi Arabia and the Zionist regime for balancing policy in the face of the Islamic Republic of Iran. As long as the countries of the region operate on the basis of the realsim paradigm and the Security Dilemma, they will not be able to resort to regional alliance in order to eliminate in the face of a few phenomena like terrorism. It follows that in order that a pattern of amity relations be formed, we are in need of the formation of regional alliances and elimination of religious and ideological differences.

کلیدواژه‌ها [English]

  • security complex of West Asia
  • ideological conflict
  • military conflict
اشرافی، اکبر (1394)، سیاست خارجی روسیه و امریکا نسبت به بحران سوریه، فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، سال هشتم، ش 32: 65 ـ 43.
بوزان، بری و ویور، اُلی (1388)، مناطق و قدرت‌ها، ترجمه رحمان قهرمان‌پور، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
پایگاه خبری بصیرت،  از اعتراف پنتاگون تا اظهارات جو بایدن، (05/11/1398).
https://basirat.ir/fa/news/319919
چمنکار، محمدجعفر (1389)، آرایش نظامی امریکا در منطقه خلیج فارس، فصلنامه مطالعات غرب آسیا، سال 17، ش 4: 64 ـ 35.
خضری، احسان؛ صفوی، سیدحمزه و پرهیزکار، امین (1394)، ریشه‌یابی منازعات جمهوری اسلامی ایران و عربستان (مطالعه موردی سه کشور عراق، بحرین و یمن)، فصلنامه تحقیقات سیاسی بین‌الملل، سال دوم، ش 23: 207 ـ 179.
رستمی، محمدرضا (1394)، جریانات افراطی و تکفیری در منطقه و راهکارهای مقابله با آنها باتوجه‌به نقش غرب آسیایی روسیه، فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست‌ونهم، ش 1: 122 ـ 97.
سیفی، عبدالمجید و پورحسن، ناصر (1395)، موازنه همه‌جانبه و ائتلاف‌سازی عربستان درقبال جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه تحقیقات سیاسی بین‌المللی، سال دوم، ش 26: 108 ـ 83.
شریعتی، شهروز و وکیلی، بهنام (1396)، واکاوی تأثیر تروریسم بر هژمونی و قدرت منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران، پژوهش‌های راهبردی سیاست، سال ششم، ش 22: 67 ـ 42.
فلاح‌نژاد، علی (1397)، امریکا، دموکراسی و غرب آسیا (از 11 سپتامبر 2001 تا دوره ترامپ)، فصلنامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، سال هشتم، ش 3: 26 ـ 1.
قیاثوندی، فاطمه و ترکاشوند، جلال (1396)، امریکا، جنگ‌های نیابتی و امنیت غرب آسیا، فصلنامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، سال هفتم، ش 4 : 205 ـ 167.
متقی، افشین (1393)، واکاوی زمینه‌های ناسازواری در روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان بر پایه نظریه سازه‌انگاری، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، سال سوم، ش 12: 161 ـ 141.
محمدی، سامان و زاکریان، مهدی (1398)، ابعاد واقع‌گرایانه و هویتی سیاست‌های عربستان درقبال تحولات سوریه، فصلنامه علمی مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال هشتم، ش 2: 102 ـ 75.
محمدی، منوچهر (1381)، 11 سپتامبر و پیام