طرح راهبردی تأمین منافع ملی جمهوری اسلامی ایران در خلیج فارس

علی اصغری, محمداقبال

طرح راهبردی تأمین منافع ملی جمهوری اسلامی ایران در خلیج فارس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

محمداقبال علی اصغری

دکتری مطالعات امنیت ملی، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران

چکیده

خلیج فارس مهم‌ترین خطه آبی منطقه است که علاوه‌بر ظرفیت‌های گوناگون فرهنگی، سیاسی و اقتصادی، با بهره‌مندی از منابع سرشار نفت و گاز، اهمیتی راهبردی در تعاملات بینالمللی دارد. برخی از تحلیلگران روابط بین‌الملل معتقدند که مهم‎ترین شرایط استمرار بقا و حضور فعال در عرصه‌های ملی، منطقه‌ای و بین‌المللیِ کنونی، توجه به منافع ملی است. تأمین منافع ملی جمهوری اسلامی ایراندر خلیج فارس، نیازمند شناخت عوامل تأثیرگذار در این حوزه است .هدف اصلی پژوهش، ارائه طرح راهبردی تأمین منافع ملی جمهوری اسلامی ایراندر خلیج فارس است. طرح راهبردی تأمین منافع ملی جمهوری اسلامی ایراندر خلیج فارس، نیازمند شناخت ابعاد، مؤلفه‌ها و عوامل تأثیرگذار در این حوزه است.
این پژوهش از نوع کاربردی توسعهای، روش آن موردی ـ زمینهای و حجم نمونه آماری پژوهش 54 نفر است. روش گردآوری اطلاعات، میدانی و کتابخانهای بوده که با تحلیل عمیق مبانی نظری، عوامل مؤثر بر منافع ملی ایران در خلیج فارس را احصا نموده، سپس در قالب پرسش‌نامه با استفاده از تحلیلهای کمی و کیفی بهصورت آمیخته نسبت به استانداردسازی و بومی‌سازی این عوامل در محیط عملیات مشترک اقدام شده است. براساس تجزیه و تحلیل به‌عمل‌آمده و با استفاده از ابزار IFE و EFE تعداد 93 عامل (25 قوت، 17 ضعف، 24 فرصت و 27 تهدید) شناسایی و سنجش شده و نهایتاً به روش SWOT راهبردها تدوین و نسبت به تعیین اولویت اجرایی آن‌ها با استفاده از روش QSPM اقدام شده است. براساس نتایج تحقیق، برای تدوین طرح راهبردی تأمین منافع ملی جمهوری اسلامی ایران در خلیج فارس تعداد 11 راهبرد احصا گردید و در انتها ﭘﺲ از ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻋﻮاﻣﻞ دروﻧﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ و مشخص‌شدن نقاط موجود و مطلوب، وضعیت موجود کشورمان در حوزه منافع ملی در خلیج فارس در ربع رقابتی ارزیابی شده است.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.10255087.1400.30.116.1.1

عنوان مقاله [English]

Strategic plan for securing the national interests of the Islamic Republic of Iran in the Persian Gulf.

نویسنده [English]

Mohammad Eghbali Ali Asghar

PhD in National Security Studies, Higher National Defense University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Some analysts believe that the most important condition for continued survival and active presence in regional and international arenas is to pay attention to national interests. Securing Iran national interests in the Persian Gulf requires recognizing the influential factors in this field. The purpose of this study is to present a strategic plan to secure the national interests of the Islamic Republic of Iran in the Persian Gulf. Is the domain This research is of applied development type and its method is case-context. The statistical sample size of the research is 54 people. The method of collecting field and library information is through the in-depth analysis of theoretical foundations, the factors affecting the national interests of Iran in the Persian Gulf and then in the form of a questionnaire using quantitative and qualitative analysis mixed with standardization and localization of these factors have been done in the environment of joint operations. Based on the analysis and using IFE and EFE tools, 93 factors (25 strengths, 17 weaknesses, 24 opportunities and 27 threats) were identified and measured, and finally, by SWOT method, strategies were developed and their priority was determined. It is done using QSPM method. Based on the results of the research, to formulate a strategic plan for securing national interests c. ا. Iran has 11 strategies in the Persian Gulf. Out of 7 times, the current situation of our country in the field of national interests in the Persian Gulf has been evaluated in a competitive quarter.

کلیدواژه‌ها [English]

Strategy
Strategic Plan
National Interests
Persian Gulf
Islamic Republic of Iran

مراجع

منابع فارسی
1. آنسف، اچ؛ ایگور و ادوارد جی.مک‌دانل (1375). استقرار مدیریت راهبردی، ترجمه عبدالله زندیه، تهران، انتشارات سمت.##
2. آهنچی، محمد (1389). راهبرد و مدیریت راهبردی، چاپ اول، تهران، شرکت تعاونی کارآفرینان فرهنگ و هنر.##
3. انوری، حسن (1381). فرهنگ بزرگ سخن، چاپ اول، جلد چهارم، تهران، نشر سخن. ##
4. الهی، همایون (1396). خلیج فارس و مسائل آن، تهران، نشر قومس.##
5. برژینسکی، زی بیگنیو برژینسکی (1381)، خارج از کنترل اغتشاشات جهانی در طلیعه قرن بیست و یکم، ترجمه دکتر عبدالرحیم نوه‌ابراهیم، انتشارات اطلاعات.##
6. جودت، بهجت (1380)، امنیت نفت در هزاره جدید، ژئواکونومی در برابر ژئو استراتژی، ترجمه قدیر نصری‌مشکینی، ماهنامه اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، شماره 165-166.##
7. خالدی ترابی و همکاران (1395)، طراحی الگوی راهبردی مدیریت جهادی (مبانی، اصول، رویکردها و الزامات)، مطالعه گروهی دانشجویان دوره بیست و دوم مدیریت راهبردی، دانشکده مدیریت راهبردی، داعا.##
8. دیتل، ویلهیم (1376)، جهاد در راه خدا، ترجمه دکتر جواد کرمانی و سکینه کرمانی.##
9. رستمی، محمد (1392)، تحلیل ژئوپلیتیکی حوزه خلیج‌فارس و تأثیر آن بر امنیت نظامی جمهوری اسلامی ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم و فنون فارابی، 1392.##
10. رفیعی، عبدالله (1381)، بازنگری جایگاه استراتژیک خلیج فارس و جزایر ایرانی، نشریه ابرار، 20 آذرماه.##
11. رودباری، لواءفیلی (1375)، کویت (کتاب سبز)، تهران، مؤسسه چاپ و انتشارات وزارت امورخارجه.##
12. زارعی، بهادر (1378)، جغرافیای سیاسی خلیج فارس، رسالت، 14 شهریور ماه 1378.##
13. شکری پور، سعید (1392). جزوه آموزشی طرح‌ریزی عملیات، تهران،. دانشکده فرماندهی و ستاد ناجا.##
14. عزتی، عزت‌الله (1394)، جغرافیای سیاسی جهان اسلام، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی.##
15. مدنی، امیرباقر (1363)، اوپک، اثرات تخریبی تطبیق قیمت نفت، تهران، انتشارات رجاء. ##
16. مرادی، عبدالله (1394)، رویکردهای گوناگون به نظام امنیتی خلیج فارس، اندیشکده راهبردی تبیین، 9 خرداد.##
17. مرکز تحقیقات راهبردی (1389)، ایران و امنیت انرژی، گزارش راهبری 326، معاونت پژوهش‌های سیاست خارجی.##
18. معین، محمد (1371). فرهنگ معین، تهران، انتشارات امیرکبیر.##
19. مورگنتا، هانس. جی (1379). سیاست میان ملت‌ها، ترجمه حمیرا مشیرزاده، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، چاپ دوم.##
20. نامدار، مظفر (1390)، بهائیت آن‌گونه که هست، نشر مؤسسه فرهنگی ـ مطبوعاتی جام‌جم.##
منابع انگلیسی
1. ##Mintzberg, H.)1994), “The nice and fall of strategic planning” prentice
Hal.https://www.parsi.wiki/fa
1. Reuters (2016), Saudi Arabia may take more measures against Iran in execution row: foreign minister, 9 January 2016, In: http://www.reuters.com/article/us-saudi-iran.##