شناسایی مؤلفه‌های امنیت مردم‌پایه در عراق (مطالعه موردی حشدالشعبی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: استادیار، پژوهشکده مطالعات بین الملل، دانشگاه جامع امام حسین(علیه‌السلام)، تهران، ایران

2 استادیار، پژوهشکده مطالعات بین الملل، دانشگاه جامع امام حسین(علیه‌السلام)، تهران، ایران

3 دانشجوی دکتری مطالعات منطقه‌ای، دانشگاه جامع امام حسین(علیه‌السلام)، تهران، ایران

چکیده

حشدالشعبی عراق یکی از نهادهایی است که با الهام‌گرفتن از سازمان بسیج ایران، در یک مقطع تاریخی حساس به فرمان مرجعیت عالی عراق و برای مقابله با تهدید سخت داعش تأسیس شده است. حشدالشعبی نهادی است که واجد ابعاد دوگانه و مؤلفه‌های شش‌گانه امنیت مردم‌پایه می‌باشد. این نهاد علاوه‌بر اینکه مردم را به‌عنوان کارگزاران دفع تهدید و تولید امنیت به میدان آورده است، موضوع و مرجع امنیت را نیز متناسب با خواست و اراده مردم عراق تعریف کرده است. هم‌چنین توانسته است به‌طور مؤثری با تهدید داعش مقابله نموده و کارویژه‌های خود را در دفاع از اماکن مقدسه، مردم و حاکمیت عراق به‌خوبی به انجام برساند. این مقاله با استفاده از روش کتابخانه‌ای برای گردآوری داده‌ها و روش توصیفی ـ تحلیلی برای تحلیل یافته‌ها، ابتدا ابعاد و مؤلفه‌های «امنیت مردم‌پایه» را احصا نموده و در ادامه، وضعیت حشدالشعبی را در انطباق یا عدم انطباق با این ابعاد و مؤلفه‌ها بررسی کرده است. در رویکرد امنیت مردم‌پایه، مردم محور امنیت محسوب می‌شوند به‌گونه‌ای که مردم هم بهره‌بردار (مرجع) امنیت هستند و هم کارگزار تأمین امنیت. امنیت مردم‌پایه ارتباط وثیقی با سرمایه اجتماعی و هویت دارد. یافته‌های مقاله نشان می‌دهد که در امنیت مردم‌پایه، مردم به اصلی‌ترین کارگزاران تولید امنیت تبدیل می‌شوند و دستگاه‌های امنیتی دولتی می‌توانند با استفاده از این ظرفیت عظیم، ضمن به حداقل رساندن تهدیدات، امنیت را در سطح مطلوبی برقرار کنند. امنیت مردم‌پایه دو بعد «سرمایه اجتماعی» و «هویت اجتماعی» دارد. بعد سرمایه اجتماعی چهار مؤلفه «هنجارها و ارزش‌ها»، «شبکه‌ها»، «اعتمادپایه» و «مشارکت‌پایه» است. هم‌چنین بعد هویت اجتماعی نیز دو مؤلفه «هویت‌پایه» و «غیریت‌پایه» دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identifying the Security Components of the Grassroots in Iraq : A Case study of Hashad al-Shaabi

نویسندگان [English]

  • Hussein Roozbeh 1
  • Ahmad Zarean 2
  • Hadi Aghaei 3
1 Corresponding Author: Assistant Professor, Research Institute of International Studies, Imam Hossein University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Research Institute of International Studies, Imam Hossein University (AS), Tehran, Iran
3 PhD student in Regional Studies, Imam Hossein University (PBUH), Tehran, Iran
چکیده [English]

Al-Hashdal al-Shaabi in Iraq is one of the institutions established by the Iraqi Supreme Authority at a critical historical juncture, inspired by the Basij Organization of Iran, to counter the harsh threat posed by ISIS. Hashad al-Shaabi is an institution that has dual dimensions and six components of basic public security. In addition to bringing the people to the forefront as agents of repelling threats and producing security, it has also defined the issue and source of security in accordance with the will of the Iraqi people. It has also been able to effectively counter the threat posed by ISIS and to do its job well in defending the holy sites, the people and the sovereignty of Iraq. Using a library method for data collection and a descriptive-analytical method for analyzing the findings, this article first enumerates the dimensions and components of "basic people security" and then examines the situation of Hashad al-Shaabi in compliance or non-compliance with these dimensions and components. Is. In the people-based security approach, people are considered the center of security in such a way that people are both the exploiter (reference) of security and the agent of security. People's security is closely linked to social capital and identity. The findings of the article show that in grassroots security, people become the main agents of security production and government security agencies can use this huge capacity to minimize threats while maintaining security at the desired level. The security of grassroots people has two dimensions: "social capital"

کلیدواژه‌ها [English]

  • Governance
  • security of the basic people
  • authority
  • Hashad al-Shaabi
  • Iraq

مراجع

فهرست منابع
- آر.دی، مک‌کین (1389)، امنیت جهانی: رویکردها و نظریه‌ها، ترجمه اصغر افتخاری، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- آزاد، امیرحامد (1395)، سایه‌روشن حشدالشعبی، تهران: مؤسسه مطالعات راهبردی اندیشه‌سازان نور.
- ازکیا، مصطفی؛ دربان آستانه، علیرضا (1389)، روش کاربردی تحقیق، تهران: انتشارات کیهان.
- احمدی‌مقدم، اسماعیل (1395)، مدیریت جهادی و امنیت مردم نهاد در عرصه امنیتی، فصل‌نامه آفاق امنیت، سال 9، شماره 32، پائیز.
- اخوان کاظمی، بهرام (1394)، الگوی امنیت در مکتب امنیتی جمهوری اسلامی ایران، فصل‌نامه آفاق امنیت، سال 8، شماره 26، بهار.
- اسماعیلی، محسن؛ طحان نظیف، هادی (1387)، تحلیل ماهیت نهاد سیاست‌های کلی نظام در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، مجله معارف اسلامی و حقوق، ش 28 ، پاییز و زمستان.
- بلیکی، نورمن (1393)، طراحی پژوهش‌های اجتماعی، ترجمه حسن چاوشیان، چاپ نهم، تهران: نشرنی
- تاج‌بخش، کیان (1385)، اعتماد، دموکراسی، توسعه، تهران: نشر شیرازه.
- پاتنام، رابرت (1380)، دموکراسی و سنت‌های مدنی، ترجمه: محمدتقی دلفروز، انتشارات وزارت کشور.
- الجزیره (2014)، هیئة رسمیة لالحشد الشعبی فی العراق:       
http://www.aljazeera.net/news/arabic/2014/12/17
- الرواشدی، عبدالرحمن سلوم (2012)، الجهاد العلامی، تاصیل و تفعیل، قراءه فی اعلام الجهادی فی العراق، المشرف العام علی وکاله حق اخباریه،
http://www.haqnews.net/SaveNews.aspx?id=19530
- الوقت (1394)، حشدالشعبی (نیروی بسیجی عراق) چرا و چگونه شکل گرفت؟ 5 آذر 1394، قابل دسترسی در:
 http://alwaght. com/fa/news/2/274
- تابناک (1398)، در مورد حشدالشعبی، قابل دسترسی در:
 https://www.tabnak.ir/fa/tags/20134
- جوادی ارجمند، محمدجعفر؛ توکلیان، محسن؛ قمریان نصرآبادی، ناهید (1393)، بررسی نقش هویت قومی بر امنیت پایدار: مطالعه موردی منطقه کردستان ایران (قومیت کرد)، فصل‌نامه تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، شماره 21، زمستان.
- حبیب‌زاده ملکی، اصحاب (1383)، مدیریت راهبردی روابط عمومی، هنر هشتم، ش 3 ،پاییز.
- تاج‌بخش، کیان (1385)، اعتماد، دموکراسی، توسعه، تهران: نشر شیرازه.

- خبرگزاری مهر (1395)، متن قانون حشد الشعبی عراق با ۱۱ ماده منتشر شد، قابل دسترسی در:

https://www.mehrnews.com/news/3834631

- خبرگزاری فارس (1398)، فتوای بی‌سابقه آیت‌الله علیه تکفیر، حشدالشعبی چگونه شکل گرفت، قابل دسترسی در:
https://www.farsnews.com/news/13980325000460
- دغاغله، عقیل (1386)، نسبت‌سنجی هویت‌های اجتماعی و الگوهای هویت‌یابی در جهان امروز، راهبرد، شماره 45، پاییز.
- روزنامه ایران (1395)، توصیه آیت‌الله سیستانی به وحدت مسلمانان عراق: فتوای من علیه داعش بود نه اهل سنت، شماره 6238، مورخ 26/3/1395.
- ساروخانی، باقر (1392)، روش تحقیق در علوم اجتماعی، ج 2، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- فاین، بن (1385)، سرمایه اجتماعی و نظریه اجتماعی، ترجمه سیدمحمدکمال سروریان، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- کاستلز، مانوئل (1384) عصر اطلاعات؛ قدرت هویت، ترجمه علی پایا، تهران: طرح نو.
- کاووسی، اسماعیل؛ طلوعی اشلقی، عباس (1386) ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های اندازه‌گیری سرمایه اجتماعی، پژوهش‌نامه سرمایه اجتماعی، تهران: پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.
- گل‌محمدی، احمد (1384)، جهانی‌شدن، فرهنگ، هویت، چاپ ششم، تهران: نشر نی.

- مشرق (1393)، 20 فرمان‌ آیت‌‎الله‌ سیستانی‌ به رزمندگان برای‌ جنگ‌ با داعش، قابل دسترسی در:

https://www.mashreghnews.ir/news/389689/20

- مک‌سویینی، بیل (1390)، مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی امنیت، ترجمه محمدعلی قاسمی و محمدرضا آهنی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- موقع القیاده العلیا للجهاد و التحریر (2007)، المؤتمر التأسیسی،
http://hcjl.ws/ar/?page_id=6
- موقع ذیقار (2014)، بیان جیش رجال نقشبندیه لاشعار شعبنا العراقی الابی و شعوب العلم لما یجری فی العراق:
 www.dhiqar.net/art.php?Id=41021
- وکاله المدی (2014)، الفیاض یعلن تشکیل مدیریة الحشد الشعبی و ینفی دخول قوة من فیلق القدس الإیرانی إلى العراق:
http://www.almadapress.com/ar/news/32602/ 
- Abi-Habib, Maria (2014) Shiite Militias Decamping From Syria to Fight in Iraq, Wall Street Journal, June 17, 2014,
http://www.wsj.com/articles/shiite-militias-decamping-from-syria-to-fight-in-iraq-140305 1977.
- abna (2014) Four Thousand Defenders Enter the Zeinab Shrine from Iraq, Ahlul-Bayt News Agency, June 25, 2014,
http://www.abna.ir/persian/service/ middle/archive/ 2014/06/15/ 616256/story.html
- Bell, Theodore (2014) Increased Rebel Unity Threatens Assad In Damascus And Southern Syria, Institute for the Study of War, October 28, 2014,
http://www.understandingwar.org/ sites/default/files/ Theo_Damascus _Backgrounder. pdf ; Maria Abi-Habib, Shiite Militias Decamping From Syria to Fight in Iraq, Wall Street Journal, June 17, 2014,
http://www.wsj.com/articles/shiite-militias-decamping-from-syria-to-fight-in-iraq-1403051977.
- Duman, Bilgay (2015) A new Controversial Actor in Post – ISIS Iraq: Al-hashd Al-shaabi (the popular mobilization forces), ORSAM Report No:198, ISBN: 978-605-9157-01-8:
 http://www.orsam.org.tr/en/enUploads/Article/Files/2015527_198raporengweb.pdf
- European politics (2002) Traditional versus societal security and the role of securitization, southeast European politics,june 2002,vol 3,no.1,pp.71-76.

- Harris, Shane (2014) The Re-Baathification of Iraq, foreignpolicy, available at:

https://foreignpolicy.com/2014/08/21/the-re-baathification-of-iraq

-Putnam, Robert D. (2000) Bowling Alone: The Collapse and Revival of 
سیاست دفاعی
دوره 31، شماره 118 - شماره پیاپی 1
فصلنامه بهار
خرداد 1401
صفحه 39-64

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 25 مهر 1400
  • تاریخ پذیرش: 09 خرداد 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار