الگوی مشارکت مراکز فکری در فرایند سیاست‌گذاری امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 استادیار، گروه علوم سیاسی عضو هیئت علمی دانشکده علوم و فنون فارابی، تهران، ایران

چکیده

این مقاله در پی ارائه الگوی مطلوب مشارکت مراکز فکری راهبردی در فرایند سیاست‌گذاری امنیت ملی ج.ا.ا، است. ماهیت اصلی پژوهش کیفی و رویکرد آن ترکیبی اکتشافی و روش تحقیق آن موردی زمینه‌ای است. در بخش کیفی، با صاحب‌نظران و خبرگان حوزه پژوهش به روش هدفمند کیفی (گلوله برفی) مصاحبه انجام شد. نتایج تحلیل محتوا حاکی از فروانی 45 درصدی مشکلات شناختی در دو بخش سیاست‌گذاران امنیت ملی و مراکز فکری است. نتایج تحلیل آماری داده‌های پژوهش حاصل از پیمایش، ضمن برازش مناسب الگوی عبارت است از:
ساختار پویا و غیر سلسله مراتبی در مراکز فکری باارزش میانگین رتبه‌ای (9.06)، درک واقع‌گرایانۀ مراکز فکری از ملاحظات عینی و عملی محیط شکل‌گیری سیاست‌های امنیتی باارزش میانگین رتبه‌ای (8.55) و پیش‌آهنگی مراکز فکری در شناسایی مسائل امنیتی نوپدید و در حال تکوین و ایجاد دغدغه و جهت‌دهی به نیازهای سیاست‌گذاران امنیتی باارزش میانگین رتبه‌ای (5) به ترتیب مهمترین شاخص های ساختاری، شناختی وکارکردی الگوی مشارکت مراکز فکری راهبردی در فرایند سیاست‌گذاری امنیت ملی است .

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Model of participation of think tanks in the national security policy-making process of the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Hamidreza Malek Mohammadi 1
  • saideh lotfian 1
  • Majid Vahid 1
  • samad rafatnejad 2
1 Department of Political Science, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran
2 Assistant Professor, Department of Political Science, Faculty Member, Farabi University of Science and Technology, Tehran, Iran
چکیده [English]

This article seeks to provide a favorable model for the participation of strategic think tanks in the national security policy-making process of the Islamic Republic of Iran. The main nature of qualitative research and its approach is an exploratory combination and its research method is a case study. In the qualitative section, experts and experts in the field of research were interviewed using a qualitative method (snowball). The results of content analysis indicate a 45% increase in cognitive problems in both national security policy makers and think tanks. The results of statistical analysis of the research data obtained from the survey, while fitting the model, are:Dynamic and non-hierarchical structure in value-based think tanks with average rank (9.06), realistic understanding of think tanks with objective and practical considerations of valuable security policy-making environment (8.55) and pioneering of think tanks in identifying emerging and emerging security issues Concern and orientation to the needs of valuable security policy makers (5) The most important structural, cognitive and functional indicators of the model of participation of strategic think tanks in the national security policy-making process, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Think tanks
  • National security policy
  • Participation pattern Community Verified icon

Smiley face

آقاجانی، احمد و عسگری، محمود (1390) «نقش‌آفرینی اتاق‌های فکر در سیاست‌گذاری دفاعی‌‌امنیتی»، تهران، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال نهم، شماره 32.
اشتریان، کیومرث (1393) کانون تفکر (اتاق فکر)، شماره 88800001، تهران، مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری
 قابل‌دسترسی در ttp://css.ir/gdjlif
اشتریان، کیومرث.(1387)، کاربرد مدیریت دانش در مرکز نظارت همگانی، مجموعه مقالات همایش نظارت همگانی، تهران.
ادیانی، سید یونس (1392) کانون‌های تفکر، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی
افتخاری، اصغر (1384) پژوهش و تصمیم‌گیری، بایسته‌های تحقیقاتی در فرآیند تصمیم سازی فصلنامه راهبرد دفاعی. سال سوم، شماره هشتم.
امیری، مهدی، (1384). نقش و تأثیر مخازن اندیشه (مراکز پژوهشی) در سیاست‌گذاری خارجی، مجله مجلس و پژوهش، شماره 48، صص 248 – 213. قابل‌دسترسی در: http://www.noormags.com/view/fa/ArticlePage
امام جمعه‌زاده، سید جواد و بابایی، مجتبی (1394) نقش اتاق‌های فکر در اعمال تحریم‌های هسته‌ای آمریکا علیه ایران،
فتاحی، سجاد، روح اله قاسمی، محمد فکری و مینا اینانلو (1396) «ساختار و کارکرد اندیشکده‌ها»، تهران، نشر علمی و فرهنگی مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری.
باقری، عبدالرضا (1399) «آسیب‌شناسی الگوی فرایند سیاست‌گذاری امنیت ملی در شورای عالی امنیت ملی و ارائه الگوی مطلوب» رساله تحصیلی مقطع دکتری، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی
پور معصوم، علی‌اصغر (1388)، »کانون‌های تفکـر و نقـش آن در تصمیم‌گیری مـدیران «، نشریه راهبرد توسعه، شماره 17. 
سریع القلم، محمود (1392) فرهنگ سیاسی ایران، تهران، نشر فرزان.
سیلی، اندرو (1393)، راهنمای راهبردی اندیشکده ها برای رسیدن به تأثیرگذاری سیاسـی، ترجمه بهزاد احمدی لفورکی، تهران: انتشارات مؤسسه ابرار معاصر
رشید حاجی خواجه لو و مهدی، مهدی (1396)، مدارس حکمرانی و اندیشکده ها، حلقه‌های ارتباطی نهاد علم و نهاد سیاست آسیب‌شناسی توسعه مدارس حکمرانی و اندیشکده‌ها در حوزه سیاست‌گذاری آموزش عالی قابل‌دسترس در
خراتیان، مهدی، (1400)، میزگرد رادیویی با موضوع اندشکده ها در حل مسائل کشور، قابل‌دسترس در https://iranthinktanks.com/interview-mehdi-kharattian
غرایاق زندی، داوود (1397) درآمدی بر آینده‌پژوهی در مطالعات امنیتی، تهران، پژوهشکده قلم
گروه نویسندگان (1395)، دفتر مطالعات بنیادین حکومتی (کانون‌های تفکر جهان)، تهـران: مرکز پژوهش‌های مجلس.
گروه نویسندگان (1399) اولین سالنامه جامعه اندیشکده‌ها، قابل‌دسترس https://iranthinktanks.com
لاجوردی، اشرف، احمدعلی خائف الهی و پیمان متقی، (1389)، موانع سازمان‌دهی اثربخش کانون‌های تفکر، فصلنامه مدیریت راهبردی، شماره 1 صفحات 161- 178 قابل‌دسترس در.SID.ir‌https://www
لبخنده، ابراهیم و کریمی فرد، حسین (1395) کارکرد مؤسسات مطالعاتی در سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران، فصلنامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام سال ششم شماره اول.
وحید، مجید، رنو پر و ژیل پله، (1399) زمان، سیاست و سیاست‌گذاری عمومی در جمهوری اسلامی ایران، جمهوری فرانسه و ایالات‌متحده آمریکا، تهران: نشر میزان.
وحید، مجید.(1384). جستاری پیرامون مشکل سیاست‌گذاری در ایران، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 67، صص 273- 261، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
نبوی، مهدی (1395) «نگاهی به رتبه‌بندی اندیشکده ها دنیا در سال 2015»، گزارش ویژه شماره 6، تهران، موسسه آینده‌پژوهی جهان اسلام. قابل‌دسترس در www.IIWFS.com
مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی (خرداد 1400)«مسائل نظام حکمرانی از دیدگاه اندیشکده‌ها»، کد گزارش: 158 مسلسل 14006، تهران. قابل‌دسترسی در https://iran-bssc.ir/wp-content/uploads/2021/07
ملک محمدی، حمیدرضا، (1396)، نقد کتاب «دولت فروتن، دولت مدرن، استراتژی‌هایی برای تغییری دیگر» جستاری در فروتنی لویاتان، پژوهش‌نامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال هفدهم، شماره 8
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (1398) «نقش کانون‌های تفکر در فرایند سیاست‌گذاری»، تهران
اکبری خرداد 1400
حسینی تاش، دی 1399
حاجیانی، اسفند 99
پور سعید، آبان 1399.
میر‌محمدی، دی 1399.
مرادیان، آذر 1400
 نادی، فروردین 1400
ساوه درودی، اردیبهشت 1400
قدیر نصری، دی 1399
باقری، بهمن 1399
رضایی، اردیبهشت 1400
فیاضی، آبان 1400
The role of think tanks in the decision making process of foreign politics 2016 www.bayancenter.org Do Think Tanks Matter? Assessing the Impact of Public Policy Institutes Donald E. AbelsonG. McGann, James, (2019) Global Go To Think Tank Index Report’, TTCsP Global Go To Think Tank Index Reports. G. McGann, James, (2020) Global Go To Think Tank Index Report’, TTCsP Global Go To Think Tank Index Reports.. G. McGann, James, (2021) Global Go To Think Tank Index Report’, TTCsP Global Go To Think Tank Index Reports
Wu,Tian(2018), Think Tanks’ Influence on the Front-End of thePolicymaking Process: Empirical Evidence from the United States, American Journal of Management Science and Engineering, http://www.sciencepublishinggroup.com/j/ajmse
PERVAIZ Ali Mahesar& NGEOW Chow-Bing& Roy Anthony Rogers (2019), NEXUSES BETWEEN KNOWLEDGE AND POLICY: CHINA STUDIES IN PAKISTANI THINK TANKS, Malaysian Journal of History, Politics & Strategic Studies, Vol. 46 (1)
https://iranthinktanks.com/what-is-think-tank                                            https://iranthinktanks.com/diversity-of-think-tank-structures-in-the-world