بررسی اندیشه جهاد دفاعی در ارتباط با جنگاوری های ترکیبی و نامتعارف

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران

2 دانشکده معارف و اندیشه اسلامی/ دانشگاه تهران

چکیده

عقاید و اصول فکری خاصی بر نگارش و تنظیم رهنامه ها و دستورهای رزمی نظامی حاکم است. این اصول میتوانند بر آمده از تجربیات نظامی پیشین، واقعیات میدانی، قواعد شرعی و یا قوانین اساسی ملت ها باشند. انعکاس این اصول در اسناد بالادستی مانند رهنامه ها تعیین کننده حدود و اعمال نیروهای مسلح و یا حتی سازمان رزم و نوع تجهیزات در صحنه جنگ هستند. محیط های تجربی متفاوت، جنگ ها و روش های جنگاوری جدید، ادیان و ایدئولوژی های مختلف ممکن است به ایجاد مفاهیم پرتعداد و مختلفی در شناخت از جنگ های جدید و نیروهای موجود در آن شوند. شناختی که میتواند مقدمه ای برای تبیین جایگاه و حقانیت طرفین یک درگیری قرارگیرد. کاربست مفاهیم قرض گرفته شده از دستاوردهای فکری یا علمی دیگران، ممکن است به تعارض های شناختی یا حقوقی منجر شود که پیامدهای بسیاری در جنگ، در سیاست و مسائل بین المللی داشته باشد. این مقاله با تحلیل اسنادی و استفاده از منابع رسمی و فقهی، کتب و دانش های مرتبط با جنگاوری های نوپدید، در کنار بررسی نمونه های تاریخی، به اینکه چگونه اندیشه جهاد دفاعی(بخصوص حکم جهاد) در اسلام میتواند به شکل گیری نیروهای ترکیبی(از مردم و ارتشها) بی انجامد، در برابر مفاهیم نوظهور جنگاوری ترکیبی و نامتعارف که عمدتا در غرب و بدلیل حضور نظامی خود در خاورمیانه ساخته و پرداخته شده اند، جایگاه جهاد دفاعی را تببین خواهد کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Idea of ​​Islamic Defensive jihad in Relevance to Hybrid and unconventional warfare

نویسندگان [English]

  • Abrahim Habiby 1
  • Seyed Mohammad Sharifi 2
1 Faculty of Management, University of Tehran
2 Faculty of Education and Islamic Thought/University of Tehran
چکیده [English]

Certain ideas and principles of thought govern the writing and regulation of military field manuals and Doctrine. These principles can be derived from past military experiences, current field facts, religious rules, ideologies, or national and international constitutions. The reflection of these principles in high level documents, such as doctrines, defines the limits and behaviors of forces or even the organization of combat and equipment in war and operation theaters. Different environments of experience, new wars and methods of warfare, different religions and ideologies may lead to the creation of numerous and different concepts in the understanding of new wars and forces within. Cognition that can be a prelude to explaining the position and legitimacy of the parties to a conflict. Applying concepts borrowed from the intellectual or scientific achievements of others may lead to cognitive or legal conflicts that have far-reaching implications for war, military affairs, politics, and international affairs. This article Using the Documentary research method and reviewing historical examples, and using Islamic jurisprudential sources, books and knowledge related to emerging wars, deals with how the idea of defensive jihad (especially the order of jihad) in Islam can form a hybrid force (of people and armies), it will also explain the position of defensive jihad in the face of the emerging concepts of hybrid and unconventional warfare, which have been constructed and addressed mainly in the Western notions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Defensive jihad
  • Hybrid Warfare
  • Unconventional Warfare
  • Military Doctrine
  • Military jurisprudence

Smiley face

قرآن کریم، (م. فولادوند، مترجم.) تهران، دارالقرآن الکریم
خمینی, ر. (1368). صحیفه نور (جلد 12). قم: مرکز تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
خمینی, ر. (1378). صحیفه امام (جلد 3و12). قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
خمینی, ر. (1392). استفتائات امام خمینی (س) (جلد 3). قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
شیرازی, ن. م. (1382). برگزیده تفسیر نمونه (جلد 3). تهران: دارالکتب اسلامیه.
طیب, ع. (1366). اطی‍ب‌ ال‍ب‍ی‍ان‌ ف‍ی‌ ت‍ف‍س‍ی‍ر ال‍ق‍رآن‌ (جلد 2و8). تهران: اسلام.
علامه حلی. (1419). تذکرة الفقها (جلد 9). قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام لل احیاء التراث.
نجفی, م. ح. (1362). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام (جلد21). (ع. قوچانی,ویراستار) بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
واقدی, م. (238ق). المغازی (جلد 3). (ج. مارزدن, تدوین) بیروت: مؤسسه الاعلمى للمطبوعات. بازیابی از  https://lib.eshia.ir/10244/108/13
کلینی, م. ب. (329ق). ترجمه اصول کافی. قم: کتابخانه مدرسه فقاهت. بازیابی از lib.eshia.ir
دفترعقیدتی سیاسی فرماندهی کل قوا. (1381). روزها و رویدادها، سال هجری شمسی. رامین.
ادیبی سده, م. (1396). جامعه شناسی جنگ و نیروهای انتظامی. تهران: سمت
افشردی, م., شهرآیینی, س., و حسینی, س. (1394). تعیین عوامل موثر بر اصول رهنامه عملیاتی نیروهای زمینی جمهوری اسلامی ایران در نبرد همطراز و ناهمطراز. فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک, 54.
افشون, ت., و الله کرم, ع. (1397). مقایسه رویکرد امنیتی آمریکا و حشد شعبی در عراق؛ عملکرد و چشم انداز. فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل, 41-71.
الحامد, ر. (2015). الحشد الشعبی: القوه النظامیه البلدیه فی العراق. مدیریه الاعلام الحشد الشعبی.
العانی, ط. (2021, 6 13). 7 أعوام على تأسیس الحشد الشعبی بالعراق ولا یزال الجدل قائما حوله. بازیابی از https://www.aljazeera.net/news/politics/2021/6/13/7- أعوام- على- تأسیس- الحشد- الشعبی-بالعراق
بوتول, گ. (1396). جامعه شناسی جنگ (ویرایش 9). (ه. فرخجسته, مترجم.) تهران: علمی فرهنگی.
چمران, م. (1362). لبنان. بنیاد شهید چمران.
حبیبی, ا. (1400). بازنگری جنگاوری های نوپدید از درون اسناد رسمی نظامی (مطالعه جنگاوری ترکیبی و نامتعارف در اسناد ایالات متحده، ناتو، فرانسه و انگلستان. مجله سیاست دفاعی, 93-128.
حجتی کرمانی, ع. (1364). لبنان به روایت امام موسی صدر و دکتر مصطفی چمران. موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر.
حسین, ح. (1374). شناخت سازمان نظامی: نگرشی جامعه شناسی. سیاست دفاعی, 3-4.
حیدری, ک. (1390). جنگ های آینده. تهران: نشر آجا.
صادقی فسایی, س., و عرفان منش, ا. (1394). مبانی روش شناختی پژوهش اسنادی در علوم اجتماعی. راهبرد فرهنگ, 61-91
قاسمی, ب. (1400). ظرفیت سنجی شیعیان عراق و تاثیر آن بر محور مقاومت. مجله سیاست دفاعی, 157-188.
قاسمی, ف., و اسماعیلی فرزین, ا. (1396). جنگ هیبریدی در سیستم بین‌المللی پیچیده-آشوبی. فصلنامه مدیریت نظامی, 52-92.
کربلایی, ع. (1393). خطبه نماز جمعه. کربلا.  بازیابی از https://hawzah.net/fa/News/View/97209
کرین, س. ق. (1388). جهاد و دفاع از دیدگاه میرزای قمی با مقایسه آرای فقهی امام خمینی. حضور(70), 52-80.
کوئن, ب. (1391). مبانی جامعه شناسی (ویرایش 18). (غ. توسلی, ترجمه) تهران: سمت.
گوهری مقدم, ا., و عرب, م. (1397). جایگاه الحشد الشعبی در امنیت ملی عراق و نحوه بازنمایی رسانه های غربی-سعودی از آن. پژوهشنامه رسانه بین‌الملل, 151-176.
مرندی, م. (1393). دفاع مقدس (جنگ تحمیلی) در اندیشه امام خمینی (س). قم: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
غریب رضا, ح. (1385, شهریور). فقه عزت و فقه ذلت، فتواهای جهان اسلام در جنگ حزب‌الله با اسراییل. سوره(27), 106-109.
 (AAP-06(STANAG(3680)) NATO GLOSSARY OF TERMS AND DEFINITIONS (ENGLISH AND FRENCH) (5th ed.). (2019). NATO Standardization Office(NSO). Retrieved from https://standards.globalspec.com/std/1679199/STANAG%203680
AJP-01(STANAG(2437)) NATO STANDARD ALLIED JOINT DOCTRINE (E ed.). (2017). NATO STANDARDIZATION OFFICE (NSO). Retrieved from https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/905877/20200728-doctrine_nato_allied_joint_doctrine_ajp_01.pdf
AJP-3.2 (STANAG(2288)) NATO STANDARD Allied Joint Doctrine for land operations. (2016). Retrieved from https://www.gov.uk/government/publications/allied-joint-doctrine-for-land-operations-ajp-32
ARMY FIELD MANUAL AFM A5 Master Land Operations. (2017). Bristol: Army Doctrine Publication AC 71940. Retrieved from https://www.gov.uk/government/publications/army-doctrine-publication-operations
BJERREGAARD, T. (2012). Hybrid warfare. Military Revolution. Revolution in Military Affairs. Lebanon War 2006. Hezbollah. Fort Leavenworth, Kansas: Faculty of the U.S. Army.
Cullen, P. j., & Kjennerud, R. E. (2017). MCDC Countering Hybrid Warfare Project: Understanding Hybrid Warfare. A Multinational Capability Development Campaign project, 36.
D’Agostino, D. M. (2010). - United States Government Accountability Office GAO. GAO & Defense Capabilities and Management. Washington, DC: GAO . Retrieved from www.gao.gov
(2015). DFT 3.2 TOME 1 ANG (FT- 03) - EMPLOYMENT OF LAND FORCES IN JOINT OPERATIONS. Forces Employment Doctrine Center, Ministre of defense. Retrieved from https://www.c-dec.terre.defense.gouv.fr/images/documents/us-publications/doctrine-FT/20150701_NP_CDEF_DDO_DFT-3-2_T1_US.pdf
(2021). DOD Dictionary of Military and Associated Terms. Joint Electronic Library. Retrieved from https://www.jcs.mil/Portals/36/Documents/Doctrine/pubs/dictionary.pdf
(2008). FM 3-05.130 Army Special Operations Forces Unconventional Warfare. Washington, DC: Headquarters, Department of the Army. Retrieved from avilable on (www.us.army.mil) Indirectly retrived from https://fas.org/irp/doddir/army/fm3-05-130.pdf
Hoffman, F. G. (2009). HYBRID WARFARE AND CHALLENGES. JFQ, 34-39.
Hoffman, F. J. (2007). Conflict in the 21st Century The Rise of Hybrid Wars. Potomac Institute for Policy Studies.
Huber, T. M. (2002). Compound Warfare: That Fatal Knot. U.S. Army Command and General Staff College Press.
Kilcullen, d. (2009). The Accidental Guerrilla: Fighting Small Wars in the Midst of a Big One. Oxford University Press.
Korybko, A. (2017). THE LAW OF HYBRID WAR: EASTERN HEMISPHERE. E-book.
Mansour, R. (2016, 12 01). The Popularity of the Hashd in Iraq. Retrieved from carnegie-mec.org: https://carnegie-mec.org/diwan/62638
Mccuen, J. J. (2008). Hybrid Wars. Military Review, 107-113.
MURRAY, W., & MANSOOR, P. R. (2012). Hybrid Warfare Fighting Complex Opponents from the Ancient World to the Present. Cambridge university press.
Nemeth, W. J. (2006). Future war and Chechnya : a case for hybrid warfare.
Office of the Secretary of Defense. (2005). The National Defense Strategy of the United States of America. Retrieved from https://history.defense.gov/Historical-Sources/National-Defense-Strategy/: https://history.defense.gov/Portals/70/Documents/nds/2005_NDS.pdf
Scott, J. (2014). Oxford Dictionary of Sociology (Oxford Quic Reference). Oxford University Press.
Xiangsui, W., & Liang, Q. (1999). Unrestricted Warfare. Independently published.