الگوی مذاکره رصدخانه‌ای با نگاهی تحلیلی ـ انتقادی به فلسفه مذاکره و رویکردهای آن (مطالعه موردی: توافق برجام)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر/جامعة المصطفی العالمیة

چکیده

وقوع هر چالش و مسئله­ای همراه با راهکاری است که می­توان با تدقیق و پی­جویی به آن رسید؛ وقتی این مسئله در سطحی طرفینی به‌وجود آید، استفاده از ابزار مذاکره برای حل‌وفصل آن لازم است که به تناسب موقعیت­های مختلف می­توان از گونه‌شناسی­های مذاکره بهره جست. براین‌اساس، فلسفه مذاکره نوعی بده‌بستان و معامله به ‌منظور حل‌و‌عقد این مسائل و چالش‌هاست و گاهی نیز کیفیت مسائل به‌گونه­ای است که بنا به ارزش­ها و اصول و یا منافع ملی به‌عنوان اصول ثابت فرازمانی، امکان مذاکره را سلب می­کند؛ همچنان‌که در مذاکره با رژیم امریکا این مسئله حاکم است، مگر آن­که ممشای خود را مبنی‌بر به‌هم زدن‌اصل موازنه و برابری تغییر دهد. ازطرف‌دیگر، با توجه ‌به اشکالاتی که در رویکردهای حاکم بر مذاکره وجود دارد، در این پژوهش که با روش توصیفی ـ تحلیلی با نگره­های انتقادی انجام شده است، یافته­های تحقیق ـ ذیل پاسخ به سؤال اصلی پژوهش ـ نشان داد، الگوی مذاکره رصدخانه­ای به ابتنای سَیّاسیت و کَیّاسیت ذیل آگاهی، شناخت و تدقیق به‌مثابه شطرنج­بازی حرفه­ای است که چند حرکت بعد رقیب را می­سنجد و می­تواند منطق حاکم بر مذاکره و قدرت چانه­زنی را به نفع ارزش­ها و اصول تغییر دهد. همچنین با نگاهی به تطبیق نمونه­های تاریخی مذاکرات با رویکردها و تحلیل آخرین مذاکرات مهم عصر معاصر ـ «برجام» ـ تلاش شد با رویکردی انتقادی به تحلیل نمونه­های مذاکره پرداخته شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Pattern of the Observatory's Negotiation with an Analytical-Critical Approach to the Philosophy of Negotiation and its Approaches (Case study: JCPA Agreement)

نویسنده [English]

  • Mohammad Sheta Badra
پژوهشگر/جامعة المصطفی العالمیة
چکیده [English]

Every challenge and issue comes with a solution that can be met with in depth; when it comes to the surface, it is necessary to use negotiation tools to resolve it to suit different situations. Power to use negotiation typologies. Accordingly, the philosophy of negotiation is a form of negotiation and bargaining to resolve these issues and challenges and sometimes the quality of the issues in such a way that it is possible to negotiate according to national values or principles or national interests as fixed transnational principles. This is the case in negotiations with the American regime unless it changes its principle that it violates the principle of balance and equality.
On the other hand, in view of the shortcomings in the approaches to negotiation, in this descriptive-analytical study with critical attitudes, the findings of the research- following the main research question- showed a pattern of observatory negotiation. Under the guise of politeness and quality the following is consciousness, cognition, and chess as a professional chess game that measures the next few moves of the competitor and can change the logic of negotiation and bargaining power in favor of values and principles; A Look at Matching Historical Examples of Negotiations with Approaches and Analyzing the Latest Important Contemporary Negotiations- JCPA- Attempted to End Qadi will analyze the negotiation examples.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Negotiation
  • Observatory Negotiation
  • Negotiation Philosophy
  • Negotiation Approaches
  • “JCPA” Agreement
امام خمینی، سید روح الله (1371)، صحیفه نور، نرم­افزار جامع مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
امام خامنه­ای، سیدعلی                                                             http://farsi.khamenei.ir/.
آقایی، سیدداود (1393)، آداب دیپلماسی و فنون مذاکره، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
احمدی، سیدعلی‌اکبر  و سلسله، مینو (1390)، رفتار سازمانی؛ رویکردی کاربردی، جزوه منتشرنشده مقطع دکتری، تهران: دانشگاه پیام ‌نور.
استونر، جیمز. و فریمن، ادوارد (1375)، مدیریت، ترجمه علی پارساییان و سیدمحمد اعرابی، تهران: انتشارات مؤسسه مطالعات و پژوهش­های بازرگانی.
بشیر، حسن؛ اسماعیلی، محمدصادق و سرافراز، حسین (1394)، مذاکره بین‌­المللی به‌عنوان ارتباطی میان‌فرهنگی، مطالعات میان­فرهنگی، دوره 10، ش 24: 41 ـ 9.
جوادی آملی، عبدالله (1393)، مفاتیح الحیاة، چاپ182، قم: مرکز نشر اسراء.
حافظ شیرازی، خواجه شمس­الدین محمد، غزلیات، برنامه گنجور.
حسینی­نیک، سیدعباس (1377)، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1358 با اصلاحات سال 1368، چاپ، تهران: انتشارات مجمع علمی و فرهنگی مجد.
دهخدا، علی‌اکبر (1377)، لغتنامه، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال و روحی، مهدی (1397)، نسبت استکبارستیزی با صلح و مذاکره در منابع سیاست خارجی ج.ا.ا، اندیشه سیاسی در اسلام، ش 15: 80 ـ 57.
راعی دهقی، مسعود (1390)، اقدام متقابل و حقوق بین‌­الملل، معرفت، سال 20، ش 165: 116 ـ103.
زاهدی، شمس‌السادات (1378)، بررسی تطبیقی سبک­های مذاکره در جهان، مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، دوره 6، ش 22 ـ 21: 37 ـ 19.
سیدبن‌طاووس، علی‌بن موسی (1348)، اللهوف علی قتلی الطفوف، ترجمه احمد فهری زنجانی، تهران: انتشارات جهان.
شبان­نیا، قاسم (1395)، شاخصه­های مذاکره مطلوب اسلامی در حل‌وفصل منازعات سیاسی منطقه­ای و بین‌المللی، پژوهش­های سیاست اسلامی، سال 4، ش 9: 113 ـ 95.
شبان­نیا، قاسم (1395)، کاربست مذاکره در دیپلماسی کشور اسلامی، حکومت اسلامی، ش 79: 26 ـ 5.
طباطبائی، سیدمحمدحسین (1385)، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، قم: انتشارات دارالعلم.
طباطبائی، سیدمحمدحسین (1385)، تفسیر المیزان، ترجمه محمدرضا صالحی کرمانی، چاپ 2. قم: دارالعلم.
ضیائی بیگدلی، محمدرضا (1379)، حقوق بین‌­الملل عمومی، چاپ 14، تهران: انتشارات گنج دانش.
غفاری هشجین، زاهد و شجاعی، جبار (1396)، مقایسه «راهبرد مذاکره» با جریان­ها و کشورهای غیرهمسو از نگاه دو جریان اصول­گرا و اصلاح­طلب، جستارهای سیاسی معاصر، سال 8، ش 2: 48 ـ 21.
فیشر، راجر و یوری، ویلیام (1370)، اصول و فنون مذاکره، ترجمه مسعود حیدری، تهران: انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
متن قانون مجازات اسلامی.
محدث  مجتهدی،  محمد رضا  (1381)،  فن مذاکره،  نشریه دانشکده  ادبیات و علوم  انسانی (تبریز)،  دوره 45 ،  شماره 184 ـ 183: 266 ـ 243.
مسعودی، علی‌بن‌حسین (1391)، مروج‌الذهب و معادن الجوهر، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
مطهری، مرتضی (1389)، نقدی بر مارکسیسم، چاپ 6، تهران: انتشارات صدرا.
موحدی­نیا، مهدی؛ مظهر قراملکی، علی و حسینی، سیدمحمد (1397)، اصول و قواعد بنیادین فقهی حاکم بر مذاکره، پژوهش­های فقهی، دوره 14، ش 3: 606 ـ 581.
مولوی، جلال­الدین‌محمد، مثنوی معنوی، برنامه گنجور.
میرعباسی، سیدباقر (1376)، حقوق بین‌الملل،تهران: نشر دادگستر.
نفیو، ریچارد (1397)، هنر تحریم­ها، نگاهی از درون میدان، ترجمه مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی، ویرایش2، تهران: معاونت پژوهش­های اقتصادی.
قرآن کریم.
نهج‌البلاغة.
نهج‌الفصاحة.
مفاتیح‌الجنان.
ابن‌ ابی‌جمهور احسائی، محمدبن‌زین‌الدین (1403)، عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، قم: مؤسسة سیدالشهداء(ع).
ابن ابی­‌الحدید، عبدالحمید بن هبة‌الله (1404)، شرح نهج‌البلاغة، قم: المکتبة آیت الله المرعشی النجفی.
ابن‌‌اثیر، علی‌بن ابی‌‌الکرم (1402)، الکامل فی التاریخ، بیروت: دار الفکر.
ابن‌شهرآشوب مازندرانی، ابوجعفر محمدبنعلی (1379)، مناقب آل ابی طالب، قم: مؤسسه انتشارات علامه.
ابن‌هشام، عبدالملک بن هشام (1412)، السیرة النبویة، بیروت: دار المعرفة.
الزحیلی، وهبة (1417)، المفاوضات فی الإسلام، دمشق: دار المکتبی.
حر عاملی، محمدبنحسن (1409)، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، قم: مؤسسة آل البیت:.
شعیری، محمدبن‌محمد (بی­تا)، جامع‌الأخبار، نجف: مطبعة حیدریة.
صدوق (ابن‌بابویه)، ابی جعفر محمدبن‌علی (1406)، من لایحضره الفقیه، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
غفاری، علی عبدالقوی (2002)، الدبلوماسیة القدیمة والمعاصرة، دمشق: دار الأوائل.
فتلاوی، سهیل حسین (1435)، العلاقات الدولیة الإسلامیة (دراسة مقارنة فی القانون الدولی العام). عمان: دار الثقافة للنشر والتوزیع.
قطب راوندی ، سعید‌بن‌هبة‌الله (1385)، الدعوات (سلوه الحزین وتحفة العلیل)، قم: دلیل ما.
کتانی، محمد عبدالحی (بی­تا)، نظام الحکومة النبویة المسمی التراتیب الإداریة، بیروت: شرکة دار الأرقم بن أبی الأرقم.
کلینی، محمدبن‌یعقوب (1411)، اصول الکافی، بیروت: دار التعارف للمطبوعات.
Adler, Nancy J (1997). International Dimensions of Organizational Behavior. USA: PWS- Kent Publishing South-Western College Publishing.
Art, Robert J and Patrick M. Cronin (2003). The United States and Coercive Diplomacy. United States Institute of Peace.
Druckman, Daniel (1997). Negotiation in the Interuational Context. Peacemaking in International Conflict: Methods and Techniques (81-123). United States Institute of Peace.
Hopmann, Terrence (2001). Bargaining and Problem Solving: Two Perspectives on International Negotiation. Turbulent Peace: The Challenges of Managing International Conflict (445-468). United States Institute of Peace Press.
Pfetsch, Frank R (2007). Negotiating Political Conflicts. UK: Palgrave Macmillan.
Plischke, Elmer (1980). Eisenhower’s Correspondece Diplomace with the kremlin- Case Study in Summit Diplomatics. The Journal of Politics. Vol 30 (No 1): 137-159.